Συζήτηση με τον Κώστα Δουζίνα και τον Μιχάλη Σπουρδαλάκη

Το αίτημα της ενότητας της αριστεράς παραμένει



 



 

Το συ­νέ­δριο του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ α­πο­τε­λεί χρυ­σή ευ­και­ρία για να συ­ζη­τή­σου­με πέ­ρα α­πό τη σκλη­ρή πο­λι­τι­κή ε­πι­και­ρό­τη­τα, για να τε­θούν οι στό­χοι και τα ο­ρά­μα­τα του κόμ­μα­τος, για να α­πο­σα­φη­νι­στεί το στίγ­μα αυ­τού. Ο Κώ­στας Δου­ζί­νας και ο Μι­χά­λης Σπουρ­δα­λά­κης εί­ναι πά­ντα πρό­θυ­μοι να προ­βλη­μα­τι­στούν πά­νω σε αυ­τό το πλαί­σιο. Και ε­μείς α­δρά­ξα­με αυ­τή την ευ­και­ρία.

 

Τη συ­ζή­τη­ση συ­ντό­νι­σαν η Ιωάν­να Δρό­σου και ο Παύ­λος Κλαυ­δια­νός

Τη συ­ζή­τη­ση που ορ­γά­νω­σε η «Επο­χή» πριν λί­γες βδο­μά­δες α­πα­σχό­λη­σε πο­λύ η α­νά­γνω­ση της πε­ριό­δου που δια­νύου­με στην Ελλά­δα και την Ευ­ρώ­πη, η ο­ποία χα­ρα­κτη­ρί­στη­κε ως με­τα­βα­τι­κή. Τι πε­ρι­θώ­ρια δρά­σης έ­χει η Αρι­στε­ρά σε αυ­τό το πλαί­σιο;
Σπουρ­δα­λά­κης: Δεν προ­τι­μώ την ε­πι­λο­γή της λέ­ξης «με­τά­βα­ση», διό­τι το πρώ­το ε­ρώ­τη­μα που εύ­λο­γα προ­κύ­πτει εί­ναι «προς τα πού;» Δεύ­τε­ρον μου θυ­μί­ζει μια συ­ντη­ρη­τι­κή α­ρι­στε­ρά, η ο­ποία κρί­νει συ­νε­χώς πως βρί­σκε­ται σε μια με­τά­βα­ση, θεω­ρώ­ντας ό­τι ε­κεί που πά­ει θα συ­να­ντή­σει δε­δο­μέ­νους συ­σχε­τι­σμούς. Αυ­τό δεν ι­σχύει αν ε­πι­μεί­νου­με στην κρι­τι­κή πα­ρά­δο­ση του μαρ­ξι­σμού. Ωστό­σο ε­κεί­νο, που δια­πι­στώ­νου­με –και αν αυ­τό εν­νοού­σαν οι ο­μι­λη­τές της εκ­δή­λω­σης θα με βρουν σύμ­φω­νο- εί­ναι πως το μο­ντέ­λο της νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης η­γε­μο­νίας βιώ­νει βα­θιά κρί­ση. Το σύ­στη­μα δεν ι­σορ­ρο­πεί ού­τε πεί­θει. Υπάρ­χει α­πο­ξέ­νω­ση των κοι­νω­νι­κών υ­πο­κει­μέ­νων. Δη­μιουρ­γού­νται νέες κοι­νω­νι­κές και πο­λι­τι­κές συμ­μα­χίες, που α­να­ζη­τούν νέ­ους τρό­πους έ­ντα­ξης στο πο­λι­τι­κό και κοι­νω­νι­κό γί­γνε­σθαι. Υπό αυ­τή την έν­νοια, α­νοί­γο­νται με­γά­λα πε­ρι­θώ­ρια πα­ρέμ­βα­σης για μια α­ρι­στε­ρά ορ­γα­νω­μέ­νη, η ο­ποία θα έ­χει τη θεω­ρη­τι­κή ευαι­σθη­σία, κα­τάρ­τι­ση, συ­γκρό­τη­ση και την ορ­γα­νω­τι­κή ευ­ρη­μα­τι­κό­τη­τα, ώ­στε να μπο­ρέ­σει να α­ντα­πο­κρι­θεί στα νέα πε­δία που α­νοί­γο­νται. Θεω­ρώ, λοι­πόν, πως ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ έ­χει πολ­λά πε­ρι­θώ­ρια πα­ρέμ­βα­σης και αυ­τό εί­ναι έ­να α­πό τα με­γά­λα ζη­τή­μα­τα, που θα πρέ­πει να θέ­σει του­λά­χι­στον στο συ­νέ­δριο.
Δου­ζί­νας: Αν μι­λά­με στη λο­γι­κή ε­νός με­τα­βα­τι­κού προ­γράμ­μα­τος για το σο­σια­λι­σμό, πρέ­πει να σας πω πως δεν έ­χου­με, α­πό τη θεω­ρία, κα­μία «συ­ντα­γή» για το τι ση­μαί­νει Αρι­στε­ρά στον 21ο αιώ­να, την ο­ποία θα μπο­ρού­σα­με να υιο­θε­τή­σου­με, να ε­φαρ­μό­σου­με και να α­ξιο­λο­γή­σου­με. Σή­με­ρα δεν θα έ­λε­γα ό­τι βρι­σκό­μα­στε σε μία πε­ρίο­δο με­τά­βα­σης, αλ­λά βιώ­νου­με τη φυ­σιο­λο­γι­κή ε­ξέ­λι­ξη της κυ­βέρ­νη­σης α­πό το στά­διο της δια­κυ­βέρ­νη­σης στο στά­διο της α­ρι­στε­ρής «κυ­βερ­νη­σι­μό­τη­τας». Και εί­ναι α­πα­ραί­τη­το να πε­ρά­σου­με ά­με­σα στο ε­πό­με­νο στά­διο, διό­τι έ­τσι θα μπο­ρέ­σου­με να μπού­με α­πό την α­ντι­με­τώ­πι­ση των συ­μπτω­μά­των του νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού ό­πως εί­ναι η α­ντι­με­τώ­πι­ση της αν­θρω­πι­στι­κής κρί­σης, στην α­ντι­με­τώ­πι­ση των αι­τιών που μας ο­δή­γη­σαν ως ε­δώ. Αυ­τή η πε­ρίο­δος έ­χει τρία βα­σι­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά: συ­νε­χείς ρή­ξεις και αλ­λε­πάλ­λη­λα κύ­μα­τα ρι­ζο­σπα­στι­κο­ποίη­σης στο τα­ξι­κό ε­πί­πε­δο, νέες δι­καιω­μα­τι­κές κα­τα­κτή­σεις στο χώ­ρο των ταυ­το­τή­των –ό­πως εί­ναι η σχέ­ση κρά­τους-εκ­κλη­σίας, τα δι­καιώ­μα­τα μειο­νο­τή­των, η «δια­φο­ρε­τι­κό­τη­τα»- και ε­πέ­κτα­ση της δη­μο­κρα­τίας σε ό­λα τα ε­πί­πε­δα: στο κόμ­μα, την κυ­βέρ­νη­ση, την κοι­νο­βου­λευ­τι­κή ο­μά­δα. Αυ­τός ο δεύ­τε­ρος χρο­νι­κός κύ­κλος κα­τευ­θύ­νε­ται α­πό το α­ρι­στε­ρό ό­ρα­μα, που τώ­ρα δια­κρί­νε­ται ως ί­χνος μό­νο, αλ­λά αν το δού­με σαν ο­ρί­ζο­ντα ή κα­λύ­τε­ρα σαν ο­δο­δεί­κτη, μας δεί­χνει τη κα­τεύ­θυν­ση της πο­ρείας. Άλλω­στε, έ­να α­πό τα με­γά­λα προ­βλή­μα­τα που α­ντι­με­τω­πί­σα­με ή­ταν η έλ­λει­ψη δια­βού­λευ­σης για τον κυ­βερ­νη­τι­κό σχε­δια­σμό.

Οι α­ντι­φά­σεις της πε­ριό­δου

Πά­ντα μας α­πα­σχο­λού­σε η δια­λε­κτι­κή σχέ­ση των κι­νη­μά­των, του κόμ­μα­τος και της κυ­βέρ­νη­σης. Έγκαι­ρα, θαρ­ρώ, ε­ντο­πί­σα­με το ζή­τη­μα, ό­μως δεν α­πα­ντή­σα­με ε­παρ­κώς, με α­πο­τέ­λε­σμα σή­με­ρα αυ­τά τα τρία να ε­ξε­λίσ­σο­νται σχε­δόν πα­ράλ­λη­λα.
Σπουρ­δα­λά­κης: Πρό­κει­ται για τρία δια­φο­ρε­τι­κά πε­δία ευ­θύ­νης και δεν εί­ναι εύ­κο­λο να ε­ντο­πι­στεί η ι­σορ­ρο­πία α­νά­με­σα στα τρία πε­δία. Σε αυ­τή α­πο­φα­σι­στι­κό ρό­λο θα παί­ξει το κόμ­μα. Και συμ­φω­νώ α­πό­λυ­τα με τα τρία χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά που έ­θε­σε ο Κώ­στας και θα ή­θε­λα να ε­πι­μεί­νω σε έ­να α­κό­μα, που εί­ναι το ζή­τη­μα της δια­φθο­ράς, η ο­ποία α­πο­τε­λεί συ­στα­τι­κό στοι­χείο α­να­πα­ρα­γω­γής του ελ­λη­νι­κού κα­πι­τα­λι­σμού. Η ε­φαρ­μο­γή κα­νό­νων, λοι­πόν, του κρά­τους δι­καίου εί­ναι αυ­τή που θα υ­πο­νο­μεύ­σει τις α­να­πα­ρα­γω­γι­κές του προϋπο­θέ­σεις. Από ε­κεί και πέ­ρα, θα πρέ­πει να συ­νει­δη­το­ποιή­σου­με το δια­κρι­τό ρό­λο που έ­χουν η κυ­βέρ­νη­ση, το κόμ­μα και το κί­νη­μα. Και να σας πω έ­να πα­ρά­δειγ­μα: εμ­φα­νί­ζε­ται α­πό ο­ρι­σμέ­νους πως η συμ­με­το­χή κά­ποιου φί­λου ή μέ­λους του κόμ­μα­τος σε μία κι­νη­μα­τι­κή διεκ­δί­κη­ση –ό­πως εί­ναι ο φρά­χτης στον Έβρο- εί­ναι σε ρή­ξη με την ε­πι­λο­γή του να στη­ρί­ξει την κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς. Και ό­μως, δεν τί­θε­ται συ­νει­δη­σια­κό ζή­τη­μα, α­ντί­θε­τα έ­τσι ο­δη­γού­μα­στε στο βά­θε­μα της δη­μο­κρα­τίας, ε­νώ το κί­νη­μα συμ­βά­λει, στο βαθ­μό που μπο­ρεί, στο να πιέ­σει την κυ­βέρ­νη­ση. Από την άλ­λη, ο ρό­λος του κόμ­μα­τος δεν εί­ναι να κα­πε­λώ­σει το κί­νη­μα, να το υ­πο­κα­τα­στή­σει ή να να το ε­λέγ­ξει. Οφεί­λει να έ­χει τα ερ­γα­λεία και τις ορ­γα­νω­τι­κές ευαι­σθη­σίες, ώ­στε να πα­ρά­ξει μια πο­λι­τι­κή πέ­ρα α­πό την κυ­βέρ­νη­ση. Τέ­λος, ευ­θύ­νη της κυ­βέρ­νη­σης εί­ναι να υ­λο­ποιή­σει την πο­λι­τι­κή που της υ­πο­δει­κνύει το κόμ­μα και το κί­νη­μα και προ­σαρ­μό­ζει στις δυ­να­τό­τη­τες που έ­χει.
Δου­ζί­νας: Εί­ναι ε­ντυ­πω­σια­κό, πά­ντως, πώς η α­ντι­πο­λί­τευ­ση και ο­ρι­σμέ­να ΜΜΕ προ­σπα­θούν να πα­ρου­σιά­σουν τις α­ντι­φά­σεις της πε­ριό­δου που δια­νύου­με ως α­δυ­να­μία που θα ο­δη­γή­σει τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ σε κα­τά­στα­ση α­δρά­νειας. Εί­ναι, ό­μως, ευ­και­ρία, που αν την α­δρά­ξου­με θα μπο­ρέ­σου­με να προ­χω­ρή­σου­με.

Ποιες εί­ναι οι α­ντι­φά­σεις της πε­ριό­δου;
Δου­ζί­νας: Η πρώ­τη πε­ρίο­δος δια­κυ­βέρ­νη­σης του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ χα­ρα­κτη­ρί­ζε­ται α­πό δύο κε­ντρι­κές α­ντι­φά­σεις. Η πρώ­τη εί­ναι α­νά­με­σα στο α­ρι­στε­ρό κόμ­μα και την κυ­βέρ­νη­ση της α­ρι­στε­ράς και η δεύ­τε­ρη α­νά­με­σα α­νά­με­σα στην α­ρι­στε­ρή ι­δε­ο­λο­γία και την ε­φαρ­μο­γή του μνη­μο­νίου, που α­να­γκα­στή­κα­με να υ­πο­γρά­ψου­με. Όπως γνω­ρί­ζου­με α­πό την κλα­σι­κή μαρ­ξι­στι­κή θεω­ρία, στον κα­πι­τα­λι­σμό η κρα­τι­κή ε­ξου­σία εί­ναι ορ­γα­νω­μέ­νη με τέ­τοιο τρό­πο ώ­στε να α­πο­τρέ­πει την ά­νο­δο της α­ρι­στε­ράς. Και στις σπά­νιες ι­στο­ρι­κές πε­ρι­πτώ­σεις που α­πέ­τυ­χε και η α­ρι­στε­ρά έ­φτα­σε στην ε­ξου­σία, η κρα­τι­κή ε­ξου­σία προ­σπα­θεί να μα­ταιώ­σει προ­σπά­θειες που κά­νει η κυ­βέρ­νη­ση στο τα­ξι­κό και στο δι­καιω­μα­τι­κό ε­πί­πε­δο. Όπως κα­ταγ­γέλ­λουν υ­πουρ­γοί της κυ­βέρ­νη­σης, η κυ­βέρ­νη­ση βρί­σκε­ται σε ο­μη­ρία, α­φού δεν έ­χει τη στή­ρι­ξη των κρα­τι­κών λει­τουρ­γών. Ως προς τη δεύ­τε­ρη α­ντί­φα­ση, η κυ­βέρ­νη­ση εί­ναι υ­πο­χρεω­μέ­νη να υιο­θε­τεί μέ­τρα α­ντί­θε­τα στην ι­δε­ο­λο­γία της α­ρι­στε­ράς. Και αυ­τό δη­μιουρ­γεί το πε­δίο στο ο­ποίο το κόμ­μα, η νε­ο­λαία και τα κι­νή­μα­τα εί­ναι υ­πο­χρεω­μέ­να να εκ­φρά­ζουν την α­ντί­θε­σή τους στις κυ­βερ­νη­τι­κές πο­λι­τι­κές. Η στά­ση αυ­τή δεν εί­ναι «τρέ­λα», ό­πως λέει η α­ντι­πο­λί­τευ­ση και τα Μέ­σα, αλ­λά υ­πο­χρέω­ση. Ένα α­ρι­στε­ρό κόμ­μα, που πα­ρα­μέ­νει στη λο­γι­κή μιας ι­δε­ο­λο­γίας σο­σια­λι­στι­κής, πρέ­πει να εί­ναι κρι­τι­κά υ­πο­στη­ρι­κτι­κό στην κυ­βέρ­νη­ση.
Από την άλ­λη, δεν πρέ­πει να ξε­χνά­με πως η κυ­βέρ­νη­ση εί­ναι ό­λου του ελ­λη­νι­κού λα­ού και ό­χι μό­νο των α­ρι­στε­ρών.Η κυ­βέρ­νη­ση ο­φεί­λει να έ­χει τα­ξι­κή με­ρο­λη­ψία, αλ­λά να μι­λά­ει εκ μέ­ρους του συ­νό­λου του ελ­λη­νι­κού λα­ού. Αντί­φα­ση εί­ναι λοι­πόν το ό­νο­μα μιας α­ρι­στε­ρής κυ­βέρ­νη­σης που πλέει σ’ έ­να πέ­λα­γος νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού.
Σπουρ­δα­λά­κης: Η α­ρι­στε­ρά που δεν πι­στεύει στον α­γώ­να, στην πά­λη, τη διεκ­δί­κη­ση εί­ναι η συ­ντη­ρη­τι­κή α­ρι­στε­ρά. Αυ­τή η α­ρι­στε­ρά εί­ναι που χά­νε­ται στην α­ντί­φα­ση που πε­ριέ­γρα­ψες Κώ­στα και κά­νει την ήτ­τα στρα­τη­γι­κή της, με α­πο­τέ­λε­σμα να βγαί­νει στο πε­ρι­θώ­ριο. Άλλω­στε, ο εύ­κο­λος δρό­μος εί­ναι να πει­σθείς ό­τι ο α­γώ­νας για την αν­θρώ­πι­νη χει­ρα­φέ­τη­ση μπο­ρεί να γί­νει μό­νο α­πέ­ξω. Αυ­τή η α­ρι­στε­ρά α­ντι­λαμ­βά­νε­ται το κρά­τος κυ­ρίως ερ­γα­λεια­κά και πα­ρα­γνω­ρί­ζει τη δυ­να­τό­τη­τα δια­χεί­ρι­σης της κρα­τι­κής ε­ξου­σίας, ώ­στε να να πα­ρέμ­βεις σε κοι­νω­νι­κά δι­λήμ­μα­τα ύ­ψι­στης ση­μα­σίας ό­πως για πα­ρά­δειγ­μα «α­γο­ρά ή κοι­νω­νι­κά α­γα­θά, κοι­νω­νι­κός έ­λεγ­χος». Διό­τι μέ­σω αυ­τής της δια­χεί­ρι­σης, θα μπο­ρέ­σεις να α­ξιο­ποιή­σεις την κι­νη­μα­τι­κά πα­ρα­γό­με­νη γνώ­ση σε ό­λα τα ε­πί­πε­δα και να με­τα­το­πί­σεις λί­γο το ε­πί­πε­δο της κα­τα­νό­η­σης, της θε­σμι­κής α­πο­τύ­πω­σης, αλ­λά­ζο­ντας τους συ­σχε­τι­σμούς. Αυ­τή ή­ταν πά­ντα η στρα­τη­γι­κή της ε­πα­να­στα­τι­κής α­ρι­στε­ράς.
Δου­ζί­νας: Η α­ρι­στε­ρά ή­ταν πά­ντα η θεω­ρία στην πρά­ξη. Εάν έ­χεις μό­νο πρά­ξη χω­ρίς θεω­ρία, ό­πως συ­νέ­βη συ­χνά τον πρώ­το χρό­νο της κυ­βέρ­νη­σης, κα­τα­λή­γεις στο βο­λο­ντα­ρι­σμό. Αυ­τό που ο­νό­μα­σε ο Μι­χά­λης συ­ντη­ρη­τι­κή α­ρι­στε­ρά εί­ναι η θεω­ρία χω­ρίς πρά­ξη, που ο­δη­γεί στην α­ρι­στε­ρή με­λαγ­χο­λία και στην α­πο­χώ­ρη­ση α­πό τον α­γώ­να – και τους πραγ­μα­τι­στι­κούς συμ­βι­βα­σμούς τους – για να κρα­τή­σου­με τα χέ­ρια μας κα­θα­ρά.

Ο σκο­πός της α­ρι­στε­ράς

Το συ­νέ­δριο έρ­χε­ται ε­νά­μι­ση χρό­νο με­τά να α­πο­τι­μή­σει ό­σα κα­τά­φε­ρε η κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς μέ­σα α­πό τις α­ντί­ξο­ες συν­θή­κες που λει­τούρ­γη­σε. Τι α­πο­λο­γι­σμό κά­νε­τε ε­σείς;
Δου­ζί­νας: Δεν συμ­φω­νώ με ό­σα λέ­νε ο­ρι­σμέ­νοι πρώην σύ­ντρο­φοι ό­τι ε­γκα­τα­λεί­ψα­με τις ι­δέες μας και τα ο­ρά­μα­τά μας. Δεν εί­ναι η στιγ­μή του συ­νο­λι­κού α­πο­λο­γι­σμού, ώ­στε να δού­με πό­σα κα­τα­φέ­ρα­με και πό­σα ό­χι. Ού­τε μπο­ρού­με α­κό­μα να κρί­νου­με αν τα λά­θη μας ή­ταν α­πο­τέ­λε­σμα των υ­πο­χρεώ­σεων που έ­χου­με α­να­λά­βει ή α­πο­τέ­λε­σμα της θεω­ρη­τι­κής έλ­λει­ψης, της ελ­λι­πούς α­ντί­λη­ψης του συ­σχε­τι­σμού δύ­να­μης ή του βο­λο­ντα­ρι­σμού. Αυ­τό που σί­γου­ρα μπο­ρού­με να πού­με, α­πό τη στιγ­μή δεν έ­χου­με έ­να μο­ντέ­λο για την α­ρι­στε­ρά του 21ου αιώ­να, εί­ναι πως η κυ­βέρ­νη­ση υ­πη­ρε­τεί το σκο­πό της α­ρι­στε­ράς, που εί­ναι να αλ­λά­ζει συ­νε­χώς την ι­σορ­ρο­πία δύ­να­μης με­τα­φέ­ρο­ντας πό­ρους και ι­σχύ α­πό το κε­φά­λαιο στους ερ­γα­ζό­με­νους και α­πό το κρά­τος στους πο­λί­τες. Και σε αυ­τή την κα­τεύ­θυν­ση κι­νού­νται ό­σα πε­τύ­χα­με. Τώ­ρα, ό­μως, πρέ­πει να μπού­με στη συ­ζή­τη­ση του α­πο­λο­γι­σμού, έ­τσι ώ­στε την πε­ρίο­δο με­τά το συ­νέ­δριο και τη δεύ­τε­ρη α­ξιο­λό­γη­ση να εί­μα­στε έ­τοι­μοι, για να α­ντι­με­τω­πί­σου­με τα προ­βλή­μα­τα που δια­τά­ρα­ξαν τη σχέ­ση κυ­βέρ­νη­σης και κόμ­μα­τος και τη σχέ­ση κυ­βέρ­νη­σης και κι­νή­μα­τος.
Σπουρ­δα­λά­κης: Ένα μι­κρό πα­ρά­δειγ­μα σε αυ­τό που εί­πε ο Κώ­στας. Μια α­πό τις α­ξίες του νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού εί­ναι «ό,τι πλη­ρώ­νεις, παίρ­νεις». Η κυ­βέρ­νη­ση, με το δι­καίω­μα 2,5 ε­κα­τομ­μυ­ρίων συ­μπο­λι­τών μας στο σύ­στη­μα υ­γείας α­πο­σύν­δε­σε τη συ­νει­σφο­ρά των α­σφα­λι­σμέ­νων με το δι­καίω­μα τους στην υ­γειο­νο­μι­κή προ­στα­σία κι α­σφά­λι­ση. Το συμ­βο­λι­κό α­πο­τύ­πω­μα αυ­τού πά­ει κό­ντρα στο νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμό. Δυ­στυ­χώς, α­πο­τύ­χα­με να το κά­νου­με συ­νεί­δη­ση στο λαό και γι’ αυ­τό πρέ­πει να ε­ντο­πί­σου­με τις ορ­γα­νω­τι­κές και ε­πι­κοι­νω­νια­κές ελ­λεί­ψεις α­δυ­να­μίες.

Πε­ρί ι­δε­ο­λο­γι­κής η­γε­μο­νίας

Τον Σε­πτέμ­βρη ο κό­σμος που ψή­φι­σε ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, το έ­κα­νε με «α­νοι­χτά βι­βλία». Ωστό­σο, βλέ­που­με πως σή­με­ρα α­πο­στα­σιο­ποιεί­ται και α­σκεί έ­ντο­νη κρι­τι­κή. Για­τί πι­στεύε­τε ό­τι συμ­βαί­νει αυ­τό και που ο­δη­γού­μα­στε;
Δου­ζί­νας: Αντί­θε­τα με ό­σα λέει ο κ. Μη­τσο­τά­κης, ζού­με μια α­κό­μα ι­στο­ρι­κή πρω­το­τυ­πία: εί­χα­με τέσ­σε­ρις ε­κλο­γι­κές νί­κες, χω­ρίς η α­ρι­στε­ρά να έ­χει κα­τα­κτή­σει την ι­δε­ο­λο­γι­κή η­γε­μο­νία. Η ε­κλο­γι­κή ε­πι­τυ­χία στην ε­ξάν­τλη­ση του κό­σμου α­πό τα μνη­μό­νια και την α­πόρ­ρι­ψη του πα­λιού συ­στή­μα­τος ε­ξου­σίας, στις α­ντι­στά­σεις και την συ­μπε­ρι­φο­ρά του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Χρειά­ζε­ται λοι­πόν η α­ντι­στοί­χη­ση της ε­κλο­γι­κής με την ι­δε­ο­λο­γι­κή ε­πιρ­ροή των α­ρι­στε­ρών ι­δεών. Αυ­τό εί­ναι το με­γά­λο πρό­ταγ­μα του συ­νε­δρίου. Αυ­τό δεν γί­νε­ται α­πό τη μια στιγ­μή στην άλ­λη. Άλλω­στε, ο νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμός δεν εί­ναι μό­νο ι­δε­ο­λο­γία, αλ­λά έ­να σύ­νο­λο συ­μπε­ρι­φο­ρών που κά­νει το ά­το­μο να βά­ζει τα συμ­φέ­ρο­ντα του στο κέ­ντρο και να ε­γκα­τα­λεί­πει την κοι­νή δρά­ση. Πρέ­πει να βρού­με τους τρό­πους να ε­πα­νε­νερ­γο­ποιή­σου­με τους πό­ρους της ελ­λη­νι­κής κοι­νω­νίας, που υ­πήρ­χαν πριν α­πό 40 χρό­νια και εί­ναι στη­ριγ­μέ­νοι στη λο­γι­κή της φι­λο­ξε­νίας, του φι­λό­τι­μου, της φι­λίας, που ο εκ­συγ­χρο­νι­σμός, αλ­λά και τα μνη­μό­νια ε­ξα­φά­νι­σαν. Το ι­δε­ο­λο­γι­κό δια­κύ­βευ­μα εί­ναι να βο­η­θή­σου­με με πο­λι­τι­κές και με πρα­κτι­κές το σχε­δια­σμό έ­να δη­μο­κρα­τι­κού κοι­νο­τι­σμού. Και βέ­βαια υ­πάρ­χει και η φθο­ρά της κυ­βερ­νη­τι­κής πο­λι­τι­κής, που για να α­ντι­στρα­φεί πρέ­πει να υ­πάρ­ξει πα­ρέμ­βα­ση στο ε­πί­πε­δο της κα­θη­με­ρι­νό­τη­τας.
Σπουρ­δα­λά­κης: Το έ­να δε­δο­μέ­νο εί­ναι τα λά­θη και οι πα­ρα­λεί­ψεις. Όμως, το πιο ση­μα­ντι­κό ση­μείο που πρέ­πει να δού­με εί­ναι αυ­τό που εί­πε και ο Κώ­στας, πως το αί­τη­μα της ε­νό­τη­τας της α­ρι­στε­ράς πα­ρα­μέ­νει έ­να αί­τη­μα του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Έμπρα­κτα ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ κα­τά­φε­ρε να στε­γά­σει και να κι­νη­το­ποιή­σει το ό­λον της α­ρι­στε­ράς. Αυ­τός εί­ναι και ο λό­γος που ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ κί­νη­σε και κι­νεί το εν­δια­φέ­ρον σε πα­γκό­σμια κλί­μα­κα, διό­τι α­πο­τε­λεί το πρώ­το ορ­γα­νω­τι­κό πεί­ρα­μα που έ­βα­λε κά­τω α­πό τη δυ­να­μι­κή του το ρεύ­μα της πα­ρα­δο­σια­κής α­ρι­στε­ράς με αυ­τό της νέ­ας α­ρι­στε­ράς. Όσοι ζή­σα­με στο ε­ξω­τε­ρι­κό ξέ­ρου­με ό­τι οι α­ρι­στε­ρές συ­νή­θως κι­νού­νταν πα­ράλ­λη­λα. Εμείς κα­τα­φέ­ρα­με, με κό­στος και κό­πο, να φέ­ρου­με τον κό­σμο μα­ζί, διό­τι η α­ρι­στε­ρά δεν πα­ρά­γε­ται μό­νο σε κά­ποια ε­πι­τε­λεία συ­νι­στω­σών, αλ­λά στην κοι­νω­νία. Από την άλ­λη, πράγ­μα­τι με­ρί­δα του κό­σμου έ­χει α­πο­γο­η­τευ­τεί και ο­πι­σθο­χω­ρεί ή εκ­φρά­ζει τον έ­ντο­νο σκε­πτι­κι­σμό του για το εγ­χεί­ρη­μα για­τί δεν βλέ­πει δια­φο­ρε­τι­κές συ­μπε­ρι­φο­ρές και σχέ­σεις. Σε αυ­τή την κα­τεύ­θυν­ση, οι ό­σες και ό­σοι έ­χουν α­να­λά­βει ή α­να­λαμ­βά­νουν ευ­θύ­νες πρέ­πει να σκέ­φτο­νται και να πράτ­τουν δια­φο­ρε­τι­κά α­πό την πε­πα­τη­μέ­νη. Να δρουν ε­ναλ­λα­κτι­κά και κό­ντρα στο ρεύ­μα της α­δρά­νειας που ε­πι­βάλ­λουν οι θε­σμοί.

Το κόμ­μα και η κυ­βέρ­νη­ση

Το κόμ­μα φαί­νε­ται πως έ­χει α­δρα­νή­σει. Η κυ­βερ­νη­τι­κή πο­λι­τι­κή θα έ­πρε­πε να εί­ναι α­πο­τέ­λε­σμα πο­λι­τι­κού σχε­δια­σμού, α­νά­λυ­σης, α­ξιο­λό­γη­σης προ­τε­ραιο­τή­των του κόμ­μα­τος. Εμφα­νί­ζε­ται η κυ­βέρ­νη­ση να εί­ναι αυ­τή που χα­ράσ­σει το δρό­μο που θα α­κο­λου­θή­σει το κόμ­μα. Μή­πως αυ­τός πρέ­πει να σχε­δια­στεί α­πό το συ­νέ­δριο;
Δου­ζί­νας: Το συ­νέ­δριο θα θέ­σει ο­ρι­σμέ­νες γε­νι­κές κα­τευ­θύν­σεις. Αυ­τό που πράγ­μα­τι εί­ναι ση­μα­ντι­κό εί­ναι να γί­νει συ­νει­δη­τό πως ο­ποια­δή­πο­τε συ­ζή­τη­ση πε­ρί κυ­βερ­νη­τι­κής πο­λι­τι­κής θα πρέ­πει να ξε­κι­νά α­πό το κόμ­μα ή/και α­πό τα κι­νή­μα­τα. Άλλω­στε, υ­πάρ­χει με­γά­λη τε­χνο­γνω­σία που πρέ­πει να α­ξιο­ποιη­θεί. Το πρό­γραμ­μα κοι­νω­νι­κού με­τα­σχη­μα­τι­σμού στο ο­ποίο ε­ξε­λίσ­σε­ται το «πα­ράλ­λη­λο» στο ε­πό­με­νο στά­διο πρέ­πει να σχε­δια­στεί α­πό το κόμ­μα μα­ζί με την κυ­βέρ­νη­ση. Φυ­σι­κά, στο τέ­λος η κυ­βέρ­νη­ση εί­ναι αυ­τή που έ­χει την ευ­θύ­νη συ­νταγ­μα­τι­κά και πο­λι­τι­κά, χρειά­ζε­ται ό­μως να α­κού­σει αυ­τό που λέει ο κό­σμος. Μπο­ρεί να βλέ­που­με τα κι­νή­μα­τα να έ­χουν α­δρα­νή­σει, λει­τουρ­γώ­ντας στη λο­γι­κή της α­νά­θε­σης, ό­μως ζού­με και στιγ­μές που μας ε­πι­στρέ­φουν στις με­γά­λες μέ­ρες του Ιου­νίου του 2011. Το προ­σφυ­γι­κό και η αλ­λη­λεγ­γύη έ­δει­ξε ό­τι ο κό­σμος βγαί­νει έ­ξω την κα­τάλ­λη­λη στιγ­μή. Η κυ­βέρ­νη­ση και η κα­τα­νο­η­τή λο­γι­κή α­νά­θε­σης δεν «τε­λείω­σε» τον δρό­μο. Αυ­τή την ε­μπει­ρία πρέ­πει να α­ξιο­ποιή­σει η κυ­βέρ­νη­ση, με τη συ­ζή­τη­ση να ξε­κι­νά α­πό το κόμ­μα.
Σπουρ­δα­λά­κης: Το κόμ­μα έ­χει δια­φο­ρε­τι­κές ευ­θύ­νες και δια­φο­ρε­τι­κό πε­δίο δρά­σης α­πό την κυ­βέρ­νη­ση και τού­μπα­λιν. Γι’ αυ­τό πρέ­πει να διεκ­δι­κή­σου­με το κόμ­μα να α­πο­κτή­σει αυ­το­νο­μία α­πό την κυ­βέρ­νη­ση. Και να σας δώ­σω κά­ποια πα­ρα­δείγ­μα­τα: Με­τά τον Ια­νουά­ριο εί­χα­με μπρο­στά μας έ­να ναρ­κο­θε­τη­μέ­νο πε­δίο σε ε­πί­πε­δο δια­πραγ­μα­τεύ­σεων. Αυ­τό δεν έ­πρε­πε να ε­μπο­δί­σει το κόμ­μα να βγει στις γει­το­νιές, αλ­λά και σε ό­λη την Ευ­ρώ­πη και να κά­νει κα­μπά­νια ε­νά­ντια στις πο­λι­τι­κές των μνη­μο­νίων. Δεύ­τε­ρον, ο πρω­θυ­πουρ­γός πή­γε και μί­λη­σε στο κόμ­μα των Ευ­ρω­παίων Σο­σια­λι­στών. Αυ­τό για­τί ε­μπό­δι­σε το κόμ­μα μας να κι­νη­το­ποιή­σει το Κόμ­μα της Ευ­ρω­παϊκής Αρι­στε­ράς (ΚΕ­Α) και να δέι­ξει ό­τι α­νή­κει σε άλ­λη κομ­μα­τι­κή οι­κο­γε­νεια, με άλ­λη προο­πτι­κή, άλ­λα ο­ρά­μα­τα και άλ­λες α­ξίες; Πέ­ρα, ό­μως, α­πό την αυ­το­νο­μία το κόμ­μα πρέ­πει να κα­τα­νο­εί και το ρό­λο του και τα πε­δία δρά­σης. Γι’ αυ­τό πρέ­πει να διεκ­δι­κη­θεί μια άλ­λη ορ­γα­νω­τι­κή δο­μή στο κόμ­μα.

 

Το κόμμα που οραματιζόμαστε

 

Και ερ­χό­μα­στε στο τε­λευ­ταίο ση­μείο που θέ­λου­με να συ­ζη­τή­σου­με. Τι κόμ­μα θέ­λου­με;
Σπουρ­δα­λά­κης: Αυ­τό που θα τε­θεί στο συ­νέ­δριο εί­ναι το ε­ρώ­τη­μα «τι κόμ­μα θέ­λου­με;». Δεν θα α­πα­ντη­θεί, ό­μως, πριν α­πό το κα­τα­στα­τι­κό συ­νέ­δριο, που έ­χει προ­γραμ­μα­τι­στεί για την ε­πό­με­νη χρο­νιά. Το κόμ­μα που ο­ρα­μα­τί­ζο­μαι α­πέ­χει α­πό αυ­τό της πα­ρα­δο­σια­κής δο­μής που γνω­ρί­ζου­με. Ορα­μα­τί­ζο­μαι σχη­μα­τι­κά έ­να οι­κο­δό­μη­μα σε κά­θε χώ­ρο ζωής και συλ­λο­γι­κό­τη­τας, ό­που θα υ­πάρ­χει έ­να δω­μά­τιο για να συ­να­ντιού­νται τα κι­νή­μα­τα, έ­να δω­μά­τιο για να ερ­γά­ζο­νται οι βου­λευ­τές και να γειώ­νο­νται με την κοι­νω­νία, έ­να άλ­λο που θα συ­ντο­νί­ζει τις προ­σπά­θειες του κόμ­μα­τος και έ­να άλ­λο που θα λύ­νει τα ι­δε­ο­λο­γι­κά ζη­τή­μα­τα. Και αυ­τά τα δω­μά­τια θα βρί­σκο­νται πε­ρι­με­τρι­κά του με­γά­λου δω­μα­τίου που θα α­πο­τε­λεί το χώ­ρο συ­νά­ντη­σης για ό­λους τους χώ­ρους. Έτσι θα υ­πάρ­χει η δια­λε­κτι­κή ε­λευ­θε­ρία και αυ­το­νο­μία, ε­νώ ταυ­τό­χρο­να το κόμ­μα θα θω­ρα­κί­ζε­ται α­πό τον κίν­δυ­νο κοι­νο­βου­λευ­τι­κο­ποίη­σης. Ένας βρε­τα­νός δια­νοού­με­νος της α­ρι­στε­ράς εί­πε κά­πο­τε πως δύο βου­λευ­τές α­ντα­γω­νι­στι­κών πο­λι­τι­κών κομ­μά­των μοιά­ζουν πιο πο­λύ ι­δε­ο­λο­γι­κά, πο­λι­τι­κά και πο­λι­τι­στι­κά α­πό ό­τι έ­νας βου­λευ­τής με έ­να μέ­λος του ί­διου κόμ­μα­τος. Αν γί­νει αυ­τό που πε­ριέ­γρα­ψα τό­τε το κόμ­μα θα γί­νει έ­νας πό­λος α­να­φο­ράς, ό­που θα α­πο­τυ­πώ­νο­νται ό­λες οι στρα­τη­γι­κές.
Δου­ζί­νας: Και να προ­σθέ­σω έ­να α­κό­μα κε­ντρι­κό δω­μά­τιο, έ­να μπαρ με υ­πο­λο­γι­στές, βι­βλία και παι­χνί­δια, κέ­ντρο πο­λι­τι­σμού, δι­κτύω­σης, έκ­φρα­σης της νε­α­νι­κής πρω­το­βου­λίας και φα­ντα­σίας. Αυ­τό το δω­μά­τιο θα προ­σελ­κύ­σει τη νε­ο­λαία, που δυ­στυ­χώς έ­χου­με ε­γκα­τα­λεί­ψει. Το πρό­σφα­το φε­στι­βάλ Σπούτ­νικ ή­ταν μια αρ­χή, αλ­λά πρέ­πει να γί­νουν πολ­λά α­κό­μη για να ξα­να­γί­νουν οι α­ρι­στε­ρές ι­δέες ελ­κυ­στι­κές για τους νέ­ους. Εί­ναι πια φα­νε­ρό πως χρειά­ζο­νται δο­μές δια­φο­ρε­τι­κές α­πό αυ­τές που ξέ­ρα­με στην κλα­σι­κή κομ­μα­τι­κή ιε­ραρ­χία και ορ­γά­νω­ση. Έχω πει ε­πα­νει­λημ­μέ­να πως η μορ­φή του κά­θε­του ιε­ραρ­χι­κού κόμ­μα­τος με ε­πε­τη­ρί­δα εί­ναι ξε­πε­ρα­σμέ­νη. Τα δύο κόμ­μα­τα που έ­χουν τη με­γα­λύ­τε­ρη ε­πι­τυ­χία στην Ευ­ρώ­πη σή­με­ρα εί­ναι οι Πο­δέ­μος και ο Κόρ­μπιν, ε­πει­δή ε­φαρ­μό­ζουν τη λο­γι­κή των ο­ρι­ζό­ντιων δι­κτυώ­σεων. Πα­λιό­τε­ρα λέ­γα­με ό­τι η ορ­γά­νω­ση πρέ­πει να εί­ναι το κόμ­μα στο χώ­ρο του. Σή­με­ρα εί­ναι φα­νε­ρό πως χρεια­ζό­μα­στε ορ­γα­νώ­σεις ε­νερ­γών πο­λι­τών. Προ­χω­ρώ­ντας προς ο­ρι­ζό­ντιες δι­κτυώ­σεις και διερ­γα­σίες φτιά­χνεις μια λο­γι­κή ό­που το κόμ­μα μπαί­νει μέ­σα στα κι­νή­μα­τα και μα­θαί­νει α­πό αυ­τά, ε­νώ ταυ­τό­χρο­να μπο­ρεί να προ­σφέ­ρει σε αυ­τά.
 Σπουρ­δα­λά­κης: Στό­χος μας πρέ­πει να εί­ναι ο εκ­δη­μο­κρα­τι­σμός του κρά­τους. Βε­βαίως, στό­χος μας εί­ναι οι ε­νερ­γοί πο­λί­τες, αλ­λά α­πώ­τε­ρος στό­χος μας εί­ναι να γί­νουν ό­λοι οι πο­λί­τες ε­νερ­γοί, και ύ­στε­ρα να φύ­γει το ε­πί­θε­το!