Μια γιορτή για τη μνήμη και την ιστορία της πόληςΤης Ερμίνας ΚυπριανίδουΦέτος, για όλη τη διάρκεια του Οκτωβρίου, μια πλειάδα δημόσιων και κοινωνικών φορέων (Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, Περιφέρεια Αττικής – Κεντρικός Τομέας Αθηνών, Οργανισμός πολιτισμού Αθλητισμού και Νεολαίας Δήμου Αθηναίων, ΕΡΤ, Γενικά Αρχεία του Κράτους), ενώνουν τις δυνάμεις τους και συνδιοργανώνουν σειρά εκδηλώσεων με γενικό τίτλο “Η Αθήνα Ελεύθερη”.
Για την Περιφέρεια Αττικής, και τον Κεντρικό Τομέα ιδιαίτερα, αποτελεί δικαίωση το ότι η πρωτοβουλία για την καθιέρωση του εορτασμού της απελευθέρωσης της Αθήνας από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής που ξεκίνησε πέρυσι, μέσα από το μεράκι και την πρωτοβουλία μιας ομάδας έγκριτων ερευνητών της νεότερης ελληνικής ιστορίας, αγκαλιάστηκε αμέσως από την Πολιτεία, και φέτος επεκτείνεται σε πλήθος διαφορετικών σημείων της πόλης, με πολύμορφες δράσεις (εκθέσεις αρχειακού και φωτογραφικού υλικού, βιβλίου, κόμικς και εικαστικών δημιουργιών, προβολές ταινιών και συναυλίες, ξεναγήσεις σε σημεία ιστορικού ενδιαφέροντος της πόλης, επιστημονικές ημερίδες και δημόσιες συζητήσεις).
Τι σηματοδοτεί η απελευθέρωσηΤον Οκτώβρη 2016, συμπληρώνονται 72 χρόνια από την απελευθέρωση της Αθήνας από τον φασιστικό ζυγό. Η λήξη του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου, βρήκε συνολικά τη χώρα μας να έχει πληρώσει ένα εξαιρετικά βαρύ τίμημα: χιλιάδες χαμένες ανθρώπινες ζωές, κατεστραμμένος παραγωγικός ιστός και υποδομές, μαζική υφαρπαγή πλούτου από τους κατακτητές και τους συνεργάτες τους.
Η απελευθέρωση βρήκε το λαό της Αθήνας χτυπημένο από τα δεινά της φασιστικής κατοχής, αλλά και δυναμωμένο, μέσα από τις πράξεις οργανωμένης ή αυθόρμητης αντίστασης και καθημερινής αλληλεγγύης με σκοπό την επιβίωση που αναπτύχθηκαν σε σημαντικό βαθμό στις πόλεις. Γνωρίζουμε ότι ο ελληνικός λαός βρέθηκε στη διάρκεια του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου στο επίκεντρο της αντιφασιστικής πάλης και των εθνικοαπελευθερωτικών αγώνων στην Ευρώπη. Η απελευθέρωση σηματοδοτεί λοιπόν μια ιστορική συγκυρία εθνικής ενότητας, λαϊκής ανάτασης και ομοψυχίας, μια συγκυρία που δυστυχώς δεν διήρκεσε πολύ για τη χώρα μας.
Έως πέρυσι η Αθήνα αποτελούσε τη μόνη ευρωπαϊκή πόλη που δεν γιόρταζε την απελευθέρωσή της και το τέλος του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου. Όταν αποδεχθήκαμε την πρόταση ομάδας έγκριτων ιστορικών να συμβάλουμε στην καθιέρωση της απελευθέρωσης ως ιστορικής επετείου για την Αθήνα, θελήσαμε να αποφύγουμε η διοργάνωση να λάβει έναν “μουσειακό”, άνευρο, χαρακτήρα. Αντίθετα, επιδιώξαμε οι εκδηλώσεις να ακουμπήσουν στις σημερινές προσδοκίες και τα ενδιαφέροντα των πολιτών, να “συνομιλήσουν” με το παρόν της πόλης.
Μεγάλη γιορτή της πόληςΈτσι, το συνολικό πρόγραμμα των εκδηλώσεων απέκτησε χαρακτήρα πολύμορφο και καινοτόμο – έχοντας ιδιαίτερη απεύθυνση στους νέους που χρειάζεται να εξοικειωθούν βιωματικά με την ιστορική μνήμη. Καθιερώσαμε πιστεύουμε μια νέα μεγάλη γιορτή της πόλης, με πολλούς συμμετέχοντες φορείς της Πολιτείας, της επιστημονικής έρευνας και του σύγχρονου πολιτισμού, μια γιορτή που βάζει στο επίκεντρο την ζωντανή ιστορική μνήμη και την ταυτότητα της πόλης.
Από την πλευρά μας, ως πολιτικός αυτοδιοικητικός θεσμός, δεν σκοπεύουμε να “ξαναγράψουμε” την ιστορία. Η αποτίμηση των γεγονότων της κατοχής, της απελευθέρωσης, του εμφυλίου είναι καθήκον της αντικειμενικής επιστημονικής έρευνας και του ψύχραιμου, ανοιχτού κοινωνικού διαλόγου. Για εμάς, η απελευθέρωση της πόλης των Αθηνών είναι ένα ιστορικό ορόσημο με χαρακτήρα ενωτικό, πατριωτικό και λαϊκό, δημοκρατικό και χειραφετητικό. Η ιστορική μνήμη αποτελεί ένα εφόδιο πολύτιμο, ιδιαίτερα σε περιόδους πολύπλευρης κρίσης όπως η σημερινή που αναζητούμε τα όσα μας ενώνουν και μας εξυψώνουν συλλογικά, απέναντι σε παλιούς και νέους φασισμούς και επιβολές. Χρειάζεται όλοι να θυμόμαστε τα δεινά που μπορεί φέρνει στους λαούς ο ρατσισμός και η μισαλλοδοξία, ο πόλεμος και η βία
Οι φετινές εκδηλώσεις “η Αθήνα Ελεύθερη” στις οποίες συμβάλλουμε αποφασιστικά ως Περιφέρεια Αττικής, καθιερώνουν και ένα μοντέλο της συνεργασίας μιας πλειάδας φορέων για τη δημιουργία ενός πλούσιου και πλουραλιστικού προγράμματος εκδηλώσεων. Το ότι οι πολίτες αγκαλιάζουν την πρωτοβουλία μας δίνει την ώθηση να προχωρήσουμε ώστε “η Αθήνα Ελεύθερη” να γίνει ένας “ταυτοτικός” θεσμός ιστορικής μνήμης, πολιτισμού και δημιουργίας με διάρκεια για την πόλη.
* Η Ε. Κυπριανίδου είναι αντιπεριφερειάρχης Κεντρικού Τομέα Αθηνών