Του Κωστή ΓιούργουΚόντρα στην κοινή λογική, η αυτοπρόσωπη και αυτήκοη μαρτυρία δεν αρκεί από μόνη της προκειμένου να αποτιμηθεί η σημασία ενός γεγονότος σε όλο της το μέγεθος. Χρειάζεται η μεσολάβηση του παράγοντα χρόνος, αυτό που λέμε «εποπτεία εξ αποστάσεως», συνεκτίμηση των όσων συνέβησαν πριν και μετά, θεώρηση της «μεγάλης εικόνας». Η αποτίμηση του 2ου Συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση.
«Θα χάσουμε τον ύπνο μας», με διαβεβαίωνε μια παλιά, καλή φίλη παραμονές της διαφαινόμενης βέβαιης επικράτησης του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του Ιανουαρίου 2015, «αλλά θα κερδίσουμε σε αυτοπεποίθηση». Η πρώτη πρόγνωση επαληθεύτηκε «σε χρόνο μηδέν», όμως χρειάστηκε να φτάσουμε στο δραματικό καλοκαίρι του ίδιου χρόνου, στον Αύγουστο της ασφυξίας και των εκβιασμών, στον Σεπτέμβριο του δημοψηφίσματος, της διάσπασης και των βουλευτικών εκλογών, για να επαληθευτεί πανηγυρικά και η δεύτερη. Εμπιστευτήκαμε, ως άτομα και ως συλλογικότητα, αυτή την επίπονα κερδισμένη αυτοπεποίθηση. Επιλέξαμε, ως κυβέρνηση, αυτή την έκβαση. Δεσμευτήκαμε συλλογικά, ως κόμμα, και προσωπικά, ως ατομικές συνειδήσεις, στην υπόσχεση να βγει η χώρα, η κοινωνία, από την κρίση με τις λιγότερες δυνατές απώλειες, τα μεγαλύτερα δυνατά κέρδη. Ο χρόνος από το τέλος των εργασιών του 2ου Συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ –μόλις μία εβδομάδα– είναι λίγος για να υπάρξουν ακόμη εμβριθείς αναλύσεις και αξιολογήσεις. Αρκετός, ωστόσο, για να ειπωθεί με βεβαιότητα ότι αν κάτι δέσποζε κυρίαρχα στις τοποθετήσεις των συνέδρων όσο και στις κατ’ ιδίαν συζητήσεις στο συνεδριακό τετραήμερο, αυτό ήταν ακριβώς η αίσθηση της δέσμευσης και της αποφασιστικότητας.
Ιδρυτικό συνέδριο;Με δεδομένη τη διάσπαση το Σεπτέμβριο πέρυσι, και την αναίρεση, ουσιαστικά, των όρων και των προϋποθέσεων του 1ου Συνεδρίου, το 2ο Συνέδριο θα μπορούσε να είναι συνέδριο ιδρυτικό, στη βάση των νέων παραδοχών, του αριθμού των αποχωρήσεων, της ανάγκης για υπέρβαση της αμήχανης απειρίας, για επίτευξη της «βίαιης ωρίμανσης» που απαιτούσαν οι κυβερνητικές ευθύνες. Και, εν πολλοίς, είχε τέτοια στοιχεία. Δεν ήταν, μολαταύτα, ιδρυτικό. Δεν θα μπορούσε να είναι, δεδομένων των συνθηκών, δεδομένης της εντεινόμενης πίεσης εντός συνόρων, εκτός συνόρων, αλλά και «επί των συνόρων», και εννοούμε βέβαια το προσφυγικό-μεταναστευτικό. Για να γίνει αυτό θα έπρεπε το συνέδριο να ανοιχτεί σε ένα εύρος επαναπροσδιορισμών για τους οποίους δεν αφήνει περιθώρια ο πυκνός πολιτικός χρόνος. Που, παρεμπιπτόντως, δεν θα είναι βραχύς, κάτι που πρέπει να απασχολήσει τους σχεδιασμούς αναδιοργάνωσης και αναβάθμισης του κόμματος. Χαρακτηριστικά ιδρυτικού συνεδρίου θα έχει, καλώς εχόντων των πραγμάτων, το Καταστατικό Συνέδριο, που ορίστηκε από την προηγούμενη Κεντρική Επιτροπή να πραγματοποιηθεί το 2017. Απόφαση ορθή, κατά τη γνώμη μας, αν σωστά «διαβάσαμε» τις εντάσεις και τις αστοχίες που καταπόνησαν το αυτονόητο και τη νοημοσύνη των συνέδρων τα μεσάνυχτα του Σαββάτου, όταν τέθηκε θέμα ποσοστικού περιορισμού της συμμετοχής των βουλευτών του κόμματος στην Κ.Ε., ως ανταπάντηση, πιστεύουμε, στην υπερψήφιση, νωρίτερα, της πρότασης για περιορισμό του αριθμού των μελών της Κ.Ε. από 201 σε 151.
Τάσεις, αναζητήσεις, ρεύματα ιδεών;Δεν θα βάλουμε αρνητικό πρόσημο εδώ. Το αντίθετο. Τάσεις, αναζητήσεις, ρεύματα ιδεών; Πείτε το όπως θέλετε. Δεν είναι συγκυριακό ταυτοτικό στοιχείο του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι η απάντηση που υπαγορεύει στην Αριστερά η ανάγκη να συμπορεύεται η εσωτερική της συγκρότηση με το διακηρυγμένο όραμα του σοσιαλισμού με δημοκρατία και ελευθερία. Πλουραλισμός ή μονολιθικότητα δεν είναι, κατά τη γνώμη μου, ένα αλληλοαναιρούμενο δίπολο. Το απέδειξε στην πράξη το ίδιο το συνέδριο. Με την πολυφωνία, την ανεμπόδιστη, χωρίς αυτολογοκρισία, χωρίς έξωθεν καταναγκασμούς, ελευθερία στην έκφραση των απόψεων, αφενός, και με την αμετακίνητη, αφετέρου, απόφαση όλων για κριτική στήριξη της κυβέρνησης στο δύσκολο έργο της. Χαρακτηρίζουν, λέτε, και άλλα κόμματα αυτά τα διακριτικά της ριζοσπαστικής Αριστεράς;
Η παλιά, καλή φίλη στην οποία προαναφέρθηκα, όταν ρωτήθηκε να πει τι είναι Αριστερά, απάντησε χωρίς δισταγμό: συλλογικότητα. Συλλογικότητα θεμελιωμένη στην παραδοχή της ατομικότητας, συλλογικότητα που συνθέτει χωρίς να καταργεί, που διαπλάθει ατομικότητες που αναγνωρίζουν και αποδέχονται ενσυνείδητα τη σημασία της συλλογικότητας.
Ο αυτοπρόσωπος και αυτήκοος μάρτυς του 2ου Συνεδρίου έχει να καταθέσει εδώ ότι το πνεύμα της συλλογικότητας πρυτάνευσε σε αξιοσημείωτα μεγάλο βαθμό στην πολύβουη σύναξη των 2.900 αντιπροσώπων από εκατοντάδες οργανώσεις μελών του κόμματος πανελλαδικά. Ότι η αβίαστη συλλογικότητα μπόρεσε να συνθέσει τα επιμέρους σε μια ολότητα κοινά αποδεκτή, που δεν θα μπορούσε να αμφισβητηθεί –και δεν αμφισβητήθηκε– από καμιά πλευρά, καμιά τάση, αναζήτηση, ρεύμα, πείτε το όπως θέλετε. Η εγγενής σοφία της συλλογικότητας άφησε καθαρά το αποτύπωμά της στις ψηφοφορίες με τις οποίες ολοκληρώθηκε το συνέδριο: στην ψηφοφορία για την ανάδειξη του προέδρου του κόμματος, αφενός, στην κατανομή των «εδρών» στην Κ.Ε. ανάμεσα στις «τάσεις», αφετέρου. Δεν έκανε το λάθος η συλλογικότητα να παραβλέψει την απήχηση των «τάσεων», αντιθέτως μοίρασε ποσοστά επιρροής στην Κ.Ε. από 38, 28 και 21 τοις εκατό έως 6,5, 4 και 2,5 τοις εκατό. Χωρίς να παραλείψει, ταυτόχρονα, να εκπέμψει προς κάθε κατεύθυνση το μήνυμα της προέχουσας σημασίας που αποδίδει στην ενότητα δράσης κόμματος και κυβέρνησης, ανανεώνοντας με ένα εντυπωσιακό 93,5% την εμπιστοσύνη του κόμματος στον Αλέξη Τσίπρα. Πρόκειται, ολοφάνερα, για ένα ποσοστό που «διαπερνά» όλες τις «τάσεις», χωρίς να «κομπιάζει» σε καμιά από αυτές, πράγμα αξιοπαρατήρητο. Ένα ποσοστό που συνιστά αναγνώριση του πρωθυπουργού ως πολιτικού κεφαλαίου για τη χώρα όσο και για το «κόμμα των μελών», και, ταυτόχρονα, αποτελεί υπόμνηση προς τους πολιτικούς αντιπάλους για το αρραγές και την αποφασιστικότητα του κόμματος και της κυβέρνησης της Αριστεράς.