Στόχος του συριακού καθεστώτος, όπως και του σαουδαραβικού συνασπισμού στην Υεμένη, είναι να αφανίσουν τις ελπίδες που γέννησε η Αραβική Άνοιξη
Του Ζιλμπέρ ΑσκάρΗ γνώμη των Αράβων χωρίζεται στα δύο. Σ’ αυτούς που καταδικάζουν το δολοφονικό και ισοπεδωτικό βομβαρδισμό των συριακών πόλεων και των αγροτικών περιοχών από το συριακό καθεστώς και τη Ρωσία, αλλά αποσιωπούν τον εξίσου δολοφονικό και ισοπεδωτικό βομβαρδισμό της Υεμένης από το σαουδαραβικό συνασπισμό -όταν δεν τον υποστηρίζουν- και σ’ εκείνους που, αντίστροφα, καταδικάζουν το δολοφονικό και ισοπεδωτικό βομβαρδισμό της Υεμένης από τον σαουδαραβικό συνασπισμό, αποσιωπώντας τον εξίσου καταστροφικό βομβαρδισμό της Συρίας από το συριακό καθεστώς και τη Ρωσία, όταν δεν τον υποστηρίζουν.
Η φωνή της τρίτης άποψης είναι ασθενής και εκπροσωπεί εκείνους που καταδικάζουν και τις δύο βομβιστικές επιθέσεις, αξιολογώντας τες ως εξίσου εγκληματικές (παρότι αναμφίβολα ο βομβαρδισμός του συριακού καθεστώτος με τη συνδρομή της Ρωσίας έχει αφήσει πίσω του πολλά περισσότερα θύματα και ακόμα μεγαλύτερη καταστροφή). Αυτή η τρίτη άποψη είναι υπαρκτή και φαίνεται πως, παρά την αποσιώπησή της, είναι σαφώς πιο διαδεδομένη από όσο νομίζουμε.
Αποτελείται από εκείνους που βάζουν πάνω από κάθε πολιτική σκοπιμότητα τα συμφέροντα και την ασφάλεια των λαών και απορρίπτουν την αξιοθρήνητη λογική πως «ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου», ανεξάρτητα από τις αξίες που εκπροσωπεί και τους στόχους που επιδιώκει αυτός ο «φίλος». Η αλήθεια είναι πως οι αντεπαναστατικές δυνάμεις, που αντιτάχθηκαν στις αραβικές εξεγέρσεις του 2011, γνωστές ως Αραβική Άνοιξη, έχουν πολλές μορφές.
Ο ρόλος των αντεπαναστατικών δυνάμεωνΤόσο το συριακό καθεστώς, όσο και το σαουδαραβικό είναι βασικοί πυλώνες του παλιού σάπιου αραβικού καθεστώτος, ενάντια στο οποίο εξεγέρθηκαν οι λαοί, με όραμα μια νέα άρχουσα τάξη, που θα ικανοποιεί το σύνθημα «Ψωμί, Ελευθερία, Κοινωνική Δικαιοσύνη και Εθνική Αξιοπρέπεια», που πρωτακούστηκε στην πλατεία Ταχρίρ του Καΐρου και διαδόθηκε σε εκατοντάδες άλλες πόλεις, συνοψίζοντας τις ελπίδες της Αραβικής Άνοιξης. Στόχος των δύο βομβαρδισμών -αυτού που έχει εξαπολύσει το συριακό καθεστώς με σύμμαχο τη Ρωσία και εκείνου που έχει εξαπολύσει ο σαουδαραβικός συνασπισμός- είναι ένας: θέλουν να σβήσουν την επαναστατική σπίθα, που άναψε στην Τυνησία στις 17 Δεκεμβρίου, πριν από έξι χρόνια.
Ο ρόλος του συριακού καθεστώτος και των ιρανικών και ρωσικών συμμάχων του, που εξαπέλυσαν την πιο φρικιαστική και ανείπωτη σφαγή, για να κάμψουν τη συριακή επανάσταση, είναι οφθαλμοφανής σε όλους -εκτός από εκείνους που εθελοτυφλούν και εμμένουν στην άρνηση της πραγματικότητας ή τη διαστρεβλώνουν, παρουσιάζοντας την εξέγερση ως συνωμοσία ξένων δυνάμεων, επαναλαμβάνοντας έτσι το χιλιοειπωμένο επιχείρημα κάθε αντιδραστικού καθεστώτος που ήρθε αντιμέτωπο με εξεγέρσεις και επαναστάσεις.
Όσον αφορά το ρόλο του σαουδαραβικού καθεστώτος, αυτός επιβεβαιώνεται απ’ όλη την ιστορία του βασιλείου, ιδιαίτερα από τότε που φύσηξε σε όλη την Αραβία ο άνεμος της απελευθέρωσης από την αποικιοκρατία και τον ιμπεριαλισμό. Από το 2011, ο ρόλος αυτός πήρε πολλές μορφές: από την άμεση κατασταλτική επέμβαση, όπως συνέβη στο Μπαχρέιν, ως τη στήριξη του παλιού καθεστώτος με κάθε μέσο, όπως συνέβη στην Τυνησία και την Αίγυπτο, ή την παροχή υλικής και οικονομικής στήριξης σαλαφιστικών οργανώσεων στη Συρία, προκειμένου να καταπνίξουν την εξέγερση απέναντι σε μια θρησκευτική σεχταριστική ιδεολογία, που εξυπηρετεί το βασίλειο, αποκρούοντας έτσι κάθε δημοκρατική απειλή που ένιωθε ο αραβικός δεσποτισμός και οι όμοιοί του -και όχι μόνο το συριακό κίνημα Μπάαθ- από τη συριακή επανάσταση.
Στην Υεμένη, τη γείτονα χώρα όπου όσα συμβαίνουν προκαλούν ιδιαίτερη ανησυχία, το σαουδαραβικό βασίλειο παρενέβη, προωθώντας ένα συμβιβασμό ανάμεσα στον πολύ αντιδραστικό Αλί Αμπντουλάχ Σαλίχ και την αντιπολίτευση, που εκπροσωπείται επίσης από αντιδραστικές δυνάμεις. Αυτή η επιπόλαιη συμφωνία ήταν καταδικασμένη σε βραχύ βίο: κατέρρευσε, συμπαρασύροντας και το κράτος της Υεμένης, οδηγώντας τη χώρα στην κόλαση του πολέμου.
Ο πόλεμος της Υεμένης δεν γίνεται ανάμεσα σε ένα επαναστατικό στρατόπεδο και ένα αντεπαναστατικό, αλλά ανάμεσα σε δύο στρατόπεδα, αντίθετα με τις θεμελιώδεις αξίες που υπερασπίστηκε η νεολαία της Υεμένης, όταν εξεγέρθηκε το 2011. Η ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας παρεμβαίνει υπέρ ενός από τα δύο αντιδραστικά στρατόπεδα για λόγους που αφορούν αποκλειστικά τη διασφάλιση του βασιλείου. Το κύριο όπλο της ταιριάζει απόλυτα με την αντιδραστική φύση της: ο εναέριος βομβαρδισμός κατοικημένων περιοχών, αδιαφορώντας για τη δολοφονία αμάχων, είναι πανομοιότυπος του ρωσικού βομβαρδισμού στη Συρία, για να μην αναφερθώ και στην εσκεμμένη δολοφονία αμάχων από το συριακό καθεστώς.
Απαραίτητη η καταδίκηΓι’ αυτό επιβάλλεται όλοι όσοι είναι πιστοί στις ελπίδες που γέννησαν οι αραβικές εξεγέρσεις και επιθυμούν να αναβιώσει αυτή η επαναστατική διαδικασία, που ήρθε αντιμέτωπη με τη βάρβαρη αναβίωση των αντιδραστικών καθεστώτων δύο χρόνια αφότου ξεκίνησε, να διατηρήσουν τη συνεπή στάση της καταδίκης της αντιδραστικής εναέριας επίθεσης, από όπου και αν προέρχεται.
Αυτή είναι μια παράμετρος όσων απαιτούνται, για να οικοδομηθεί σε αραβικό έδαφος ένας προοδευτικός πόλος, ανεξάρτητος από εκείνους του αραβικού καθεστώτος και των αντιδραστικών διεκδικητών του. Είναι μια απαραίτητη προϋπόθεση για να ανανήψει η αραβική επανάσταση και να συνεχίσει τον αγώνα που ξεκίνησε πριν έξι χρόνια, διαφορετικά δεν υπάρχει καμία ελπίδα να ξεπεραστεί η καταστροφή που έχει επιβληθεί στην περιοχή.
* Ο Ζιλμπέρ Ασκάρ είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στη Σχολή Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών του Λονδίνου (SOAS). Έχει γράψει πολλά βιβλία για τη Μέση Ανατολή. Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Jacobin στις 20 Οκτωβρίου [www.jacobinmag.com/2016/10/syria-assad-yemen-saudi-arabia-arab-spring/].