Η πολιτική απόφαση του συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ και το ρεπορτάζ της “Εποχής”
Η πολιτική απόφαση του συνεδρίου άλλαξε σε πολλά σημεία. Έγιναν αλλαγές και προσθήκες, που υπέβαλαν σύνεδροι είτε ατομικά είτε συλλογικά, όπως γίνεται συνήθως και όπως πρέπει να γίνεται. Προσωπικά, με τις περισσότερες αλλαγές συμφωνώ, με άλλες πάλι όχι, όπως φαντάζομαι συμβαίνει και με άλλους και άλλες, αλλά αυτό δεν έχει σημασία. Συνολικά, πάντως, η διαδικασία των τροπολογιών βελτίωσε και εμπλούτισε σημαντικά το σχέδιο της πολιτικής απόφασης, αλλά όχι σε όλα τα σημεία.
Η διαδικασία και το ρεπορτάζΤο ρεπορτάζ της «Εποχής» επισημαίνει ότι στο συνέδριο «το κλίμα τραυματίστηκε κατά τη διάρκεια των αποφάσεων. Πρώτα, γιατί καθυστέρησε να ολοκληρωθεί η πολιτική απόφαση. Η κατ’ αρχήν εισήγηση της επιτροπής ήταν πίσω από τις θέσεις της ΚΕ, όπως και από τις τοποθετήσεις των συνέδρων. Μέχρι που να κατατεθούν προτάσεις και τροποποιήσεις στην επιτροπή και να κατατεθεί το τελικό κείμενο φθάσαμε αργά το βράδυ του Σαββάτου και μάλιστα χωρίς να έχουν οι σύνεδροι μπροστά τους το τελικό κείμενο.»
Αυτό δεν είναι ακριβές. Η πολιτική απόφαση καθυστέρησε, επειδή μέλη της αρμόδιας επιτροπής, ενώ, για δικούς τους λόγους, δεν μετείχαν στη συζήτηση και τη συγγραφή του σχεδίου, κατόπιν, αφού αυτό είχε διανεμηθεί και είχαν περάσει οι δύο ώρες που είχαν δοθεί στους συνέδρους για την υποβολή τροπολογιών, ζήτησαν επιπλέον τρίωρη διορία για να παρουσιάσουν τις δικές τους απόψεις. Όλοι οι άλλοι σύνεδροι είχαν προ πολλού καταθέσει τις δικές τους τροπολογίες και προσθήκες.
Η επισήμανση του ρεπορτάζ ότι το κείμενο ψηφίστηκε «μάλιστα χωρίς να έχουν οι σύνεδροι μπροστά τους το τελικό κείμενο» μαρτυρεί μάλλον άγνοια των διαδικασιών στα συνέδρια. Οι σύνεδροι είχαν πάρει το σχέδιο νωρίς και, το βράδυ του Σαββάτου, όπως γίνεται στα συνέδρια, αναγνώσθηκαν οι τροπολογίες και, όπου χρειάστηκε, έγιναν ψηφοφορίες. Κατόπιν τέθηκε σε ψηφοφορία η απόφαση και οι σύνεδροι είχαν πλήρη γνώση του αρχικού κειμένου και των αλλαγών που είχαν επέλθει. Η επιτροπή απόφασης ανέλαβε, όπως γίνεται στα συνέδρια να ενσωματώσει τις τροπολογίες που είχαν εγκριθεί και να δώσει στη δημοσιότητα το τελικό κείμενο.
Το μπροστά και το πίσωΤο ερώτημα «τι είναι μπροστά και τι πίσω», εν προκειμένω, αν το σχέδιο πολιτικής απόφασης ήταν «μπροστά» ή «πίσω» από τις Θέσεις της Κεντρικής Επιτροπής είναι πολιτικά ανούσιο. Το ερώτημα αυτό υπονοεί ότι κάτι είναι πιο «αριστερό» από κάτι άλλο, χωρίς όμως να αναφέρει τα κριτήρια και χωρίς να εξετάζει τι είναι αριστεροσύνη. Τα σωστά ερωτήματα είναι αν το σχέδιο ήταν στο πλαίσιο το Θέσεων, όπως αυτό έγινε δεκτό από το συνέδριο, και, προπάντων, αν ήταν σωστό ή λάθος, αν προσανατόλιζε σωστά το κόμμα για την τριετία που βρίσκεται μπροστά μας (μέχρι το επόμενο Συνέδριο).
Ας το εξετάσουμε σε ένα ζήτημα, αυτό της πολιτικής συμμαχιών. Οι «Θέσεις» της Κεντρικής Επιτροπής αναφέρουν για την πολιτική συμμαχιών στο πολιτικό επίπεδο: «Σταθερός στόχος του ΣΥΡΙΖΑ είναι να θεσμοθετηθεί για όλα τα αιρετά όργανα του κράτους, το Κοινοβούλιο, τα Περιφερειακά και τα Δημοτικά Συμβούλια, το εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής. Πρόκειται για μια διαδικασία, που όσον αφορά το κόμμα μας, περιέχει, εκτός από νομοθετικές παρεμβάσεις, και την προετοιμασία για πολιτικές συνεργασίες. Η απλή αναλογική -περισσότερο από κάθε άλλο σύστημα- προϋποθέτει τη σοβαρή και έγκαιρη επεξεργασία μιας πολιτικής συμμαχιών άξιας του ονόματός της και όχι της τελευταίας στιγμής. Αυτό είναι ανεξάρτητο από την αυτονόητη επιδίωξη του μεγαλύτερου δυνατού εκλογικού ποσοστού μέχρι την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών στη Βουλή, αλλά και την επιδίωξη της μεγαλύτερης δυνατής συσπείρωσης κοινωνικών δυνάμεων γύρω από το πρόγραμμα της Αριστεράς.» Το σχέδιο απόφασης, που διανεμήθηκε στους συνέδρους, προσδιόριζε το χώρο αυτής της πολιτικής συμμαχιών στις παλιές και νέες δυνάμεις του Κέντρου και της Σοσιαλδημοκρατίας. Υπήρξαν πολλές τροπολογίες συνέδρων, που επισήμαιναν ότι δεν αναφέρεται ο χώρος της Αριστεράς και αυτές έγιναν βεβαίως δεκτές. Με τροπολογία της τελευταίας στιγμής τη συγκεκριμένη αναφορά στο Κέντρο και τη Σοσιαλδημοκρατία την αντικατέστησε το αόριστο: «… επιδιώκουμε συγκλίσεις και συμμαχίες, τόσο στον χώρο της Αριστεράς όσο και με ευρύτερες κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις.» Αυτό, τώρα, είναι «μπροστά» ή «πίσω» από τις «Θέσεις»;
Από την επιτροπή απόφασης προστέθηκε στο σημείο των συμμαχιών: «Σε αυτή την επιδίωξη δεν παραβλέπουμε ότι στην Ελλάδα σήμερα οι πολιτικές εκφράσεις της Σοσιαλδημοκρατίας και του Κέντρου έχουν εγκλωβιστεί σε πολιτική σύγκρουσης με την Αριστερά και υπηρετούν, κατά κανόνα, νεοφιλελεύθερες επιλογές.» Και αυτό κάνει τα πράγματα δογματικότερα, δηλαδή χειρότερα.
Πώς μπορεί να υπάρξει πολιτική συμμαχιών;Χωρίς να προσδιορίσεις τον πολιτικό χώρο στον οποίο θα αναζητήσεις συμμάχους, κάθε πολιτική συμμαχιών γίνεται ευκαιριακή. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο προσδιορισμός δεν μπορεί, αν χρειαστεί, να αλλάξει. Το είδαμε στη συγκρότηση της κυβέρνησης τον Ιανουάριο. Όμως, η διατύπωση των «Θέσεων» για «σοβαρή και έγκαιρη επεξεργασία» απαιτεί τον προσδιορισμό, όπως απαιτεί και κινήσεις, για να μπορούν να γίνουν οι συμμαχίες που θέλεις να γίνουν. Τι δυνατότητες υπάρχουν σήμερα, το διακρίνουμε στην εσωτερική διαμάχη στο εσωτερικό του χώρου μεταξύ Δεξιάς και Αριστεράς -εφόσον, βέβαια, εννοούμε ότι με την παρούσα κύρια πολιτική έκφραση της Δεξιάς δεν μπορεί να υπάρξει συνεργασία. Αυτές τις διεργασίες στο χώρο του Κέντρου και της Σοσιαλδημοκρατίας χρειάζεται ο ΣΥΡΙΖΑ (και εννοώ όλο το κόμμα) να τις παρακολουθεί και να τις επηρεάζει. Διαφορετικά θα ενισχύεται η τάση Πάγκαλου – Βενιζέλου – Λοβέρδου – Τατσόπουλου – Φωτήλα - Θεοχάρη κ.ά. για συναγερμό των αντικομμουνιστικών δυνάμεων.
Όταν, λοιπόν, η απόφαση του Συνεδρίου διαπιστώνει ότι «οι πολιτικές εκφράσεις της Σοσιαλδημοκρατίας και του Κέντρου έχουν εγκλωβιστεί σε πολιτική σύγκρουσης με την Αριστερά και υπηρετούν, κατά κανόνα, νεοφιλελεύθερες επιλογές», αυτό μπορεί να σημαίνει (και με τα συμφραζόμενα της απόφασης, όπως διαμορφώθηκε σε αυτό το σημείο, αυτό σημαίνει) ότι δεν υπάρχει καμία περίπτωση συνεργασίας. Εάν, αντίθετα, συνδυάζεται με σαφή προσδιορισμό του χώρου των συμμαχιών: «παλιές και νέες δυνάμεις του Κέντρου και της Σοσιαλδημοκρατίας», η διατύπωση σημαίνει ότι χρειάζεται ο ΣΥΡΙΖΑ να δουλέψει, προκειμένου κάποιες από αυτές τις δυνάμεις να μετακινηθούν προς τη μεριά του και κάποιες άλλες να απομονωθούν. Και για να είναι αυτό ακόμα σαφέστερο, η επόμενη περίοδος αναφέρει ότι: «Ο στόχος μας για πολιτικές συμμαχίες δεν μπορεί να υπηρετηθεί με δική μας μετατόπιση» και εννοεί, βέβαια, στις μεγάλες σταθερές της πολιτικής μας. Τι είναι, τώρα, «μπροστά» και τι «πίσω»;
Για την επεξεργασία κάθε είδους πολιτικής και για τη λειτουργία του κόμματος, η ασάφεια σημαίνει πάντα ότι στο τέλος ο στενότερος πυρήνας της ηγεσίας δεν δεσμεύεται και ότι το κομματικό σώμα δεν προετοιμάζεται για αποφάσεις που πιθανόν θα χρειαστούν. Φυσικά οι αποφάσεις των συνεδρίων δεν μπορεί να είναι άλλο από πλαίσιο και κατεύθυνση πολιτικής. Όσο σαφέστερα είναι το πλαίσιο και η κατεύθυνση, τόσο δημοκρατικότερα και με λιγότερους κλυδωνισμούς μπορούν να ληφθούν οι συγκεκριμένες αποφάσεις κάθε φορά.
Θόδωρος Παρασκευόπουλος