Η Ελλάδα ανάμεσα στις χώρες που τον καταψήφισαν
Στην Ελλάδα πέρασε στα ψιλά. Καμία από τις μεγάλες ενημερωτικές ιστοσελίδες ή τις εφημερίδες δεν ανέφερε την είδηση. Όποιος θα ήθελε να μάθει κάτι για την ψηφοφορία στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 28 Οκτωβρίου επί ενός ψηφίσματος για την «Προώθηση πολυμερών διαπραγματεύσεων για τον πυρηνικό αφοπλισμό», το οποίο προωθούσαν πολλές χώρες αλλά και διεθνείς οργανώσεις με καμπάνιες τα τελευταία χρόνια, θα έπρεπε να ψάξει βαθιά στο Ίντερνετ.
«Όχι» στον πυρηνικό αφοπλισμόΚαι πάλι ίσως να έμενε στην επιφάνεια του γεγονότος: Η Ελλάδα συντάχθηκε με όλα τα κράτη μέλη (εκτός της Ολλανδίας) του ΝΑΤΟ και τις 9 (επίσημα) πυρηνικές δυνάμεις που είπαν «όχι» στο ψήφισμα παρά το γεγονός ότι οι διατυπώσεις του είχαν λειανθεί δραστικά στις πολύμηνες διαπραγματεύσεις που είχαν προηγηθεί. Την πρωτοβουλία για το ψήφισμα έχουν αναλάβει η Αυστρία, η Βραζιλία, η Ιρλανδία, το Μεξικό, η Νιγηρία και η Ν. Αφρική. Υπέρ ψήφισαν 123 χώρες (από την ΕΕ, εκτός της Αυστρίας το υποστήριξαν η Ιρλανδία, η Κύπρος, η Μάλτα και η Σουηδία) και 16 χώρες απείχαν (από την ΕΕ, η Ολλανδία και η Φιλανδία). Στις 38 χώρες που ψήφισαν κατά εκτός της Ελλάδας συμπεριλαμβάνονται οι μεγάλες πυρηνικές δυνάμεις (ΗΠΑ, Ρωσία, Γαλλία, Βρετανία Ισραήλ). Ένδειξη των πιέσεων που ασκούν οι διεθνείς οργανώσεις, αλλά και των ανταγωνισμών ανάμεσα στις ανερχόμενες περιφερειακές δυνάμεις είναι πως η Κίνα, η Ινδία και το Πακιστάν απείχαν, ενώ η Βόρεια Κορέα (που μόλις είχε πραγματοποιήσει μια ακόμη πυρηνική δοκιμή) ψήφισε υπέρ.
Να προστεθεί πως σε αυτό το ζήτημα η ελληνική εξωτερική πολιτική δείχνει μια αξιοσημείωτη συνέπεια, που δεν φαίνεται να επηρεάζεται από την αλλαγή κυβερνήσεων. Η χώρα μας είχε καταψηφίσει παρόμοιο ψήφισμα στην περσινή ΓΣ του ΟΗΕ. Φέτος οι διεθνείς φιλειρηνικές οργανώσεις προσδοκούσαν πως καθώς και χώρες της ΕΕ είχαν μετακινηθεί προς τις θέσεις τους η Ελλάδα τουλάχιστον θα απείχε. Αφού μάλιστα το ψήφισμα έχει περισσότερο συμβολικό παρά ουσιαστικό χαρακτήρα. Το μόνο που προβλέπει είναι η διοργάνωση το 2017 μιας Διεθνούς Διάσκεψης, όπου οι χώρες θα διαπραγματευθούν τη δημιουργία ενός νομοθετικά δεσμευτικού εργαλείου για την απαγόρευση των πυρηνικών όπλων, που θα οδηγήσει στον οριστικό περιορισμό τους, και, προσκαλεί όλα τα Κράτη Μέλη του ΟΗΕ να συμμετάσχουν. Στην διαβούλευση θα συμμετάσχουν, επίσης, διεθνείς οργανώσεις και εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών. Δηλαδή στην ουσία είναι πολύ πιο πίσω από τις συμφωνίες που είχαν συναφθεί την ψυχροπολεμική εποχή, όπως αυτή των Ρίγκαν και Γκορμπατσόφ το 1987. Δεν ζητά την παύση εδώ και τώρα των πυρηνικών δοκιμών, δεν θεσπίζει αποτελεσματικά μέτρα για την αντιμετώπιση της διάδοσης των πυρηνικών όπλων, ούτε ζητά την καταστροφή των πυρηνικών οπλοστασίων που εδώ και δεκαετίες αποτελούν τις σημαίες του φιλειρηνικού κινήματος.
ΠισωγύρισμαΓια να εκτιμήσουμε μάλιστα το εύρος της κινητοποίησης και να απαντήσουμε στο τόσο φορεμένο επιχείρημα περί δυσμενών διεθνών συσχετισμών αρκεί να αναφέρουμε πως λίγες ώρες πριν την ψηφοφορία στον ΟΗΕ ανάλογη απόφαση με ευρεία πλειοψηφία είχε ληφθεί και από το Ευρωκοινοβούλιο.
Από γεωγραφική, αλλά σε ένα μεγάλο βαθμό πολιτική άποψη, οι χώρες που στήριξαν το ψήφισμα προέρχονται από τον λεγόμενο Τρίτο Κόσμο (ο οποίος εκφραζόταν πριν από δεκαετίες με το κίνημα των Αδεσμεύτων) και από χώρες της Ευρώπης και της Ασίας που ιστορικά τηρούν μια στάση ουδετερότητας ή πιέζονται από την κοινή γνώμη στο εσωτερικό τους όπως η Αυστραλία, η οποία συμμετείχε στις προπαρασκευαστικές συναντήσεις και προσπάθησε να λειτουργήσει ως γέφυρα στις διπλωματικές διαβουλεύσεις στο πλαίσιο του Open-ended Working Group (OEWG) αν και εκπρόσωποι διεθνών φιλειρηνικών οργανώσεων υποψιάζονται πως εξαρχής λειτουργούσε ως «Δούρειος Ίππος» των μεγάλων με σκοπό να υπονομεύσει την όλη προσπάθεια.
Για την ιστορία να απαριθμήσουμε τις χώρες που πρωτοστάτησαν στη συγκρότηση του OEWG: Αυστραλία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Καναδάς, Εσθονία, Φινλανδία, Γερμανία, Ουγγαρία, Ιταλία, Ιαπωνία, Λετονία, Λιθουανία, Ολλανδία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβακία και Ισπανία. Σ’ αυτές προστέθηκαν αργότερα η Κροατία, η Νορβηγία, η Κορέα, η Σλοβενία, η Τουρκία και η Ελλάδα. Οι συζητήσεις στο OEWG αφορούσαν το τελικό κείμενο του ψηφίσματος που θα υποβαλλόταν στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Όπως αναφέρουν ανεξάρτητοι διεθνείς παρατηρητές, το κλίμα στις συζητήσεις άλλαξε τον περασμένο Αύγουστο όταν το Στέιτ Ντιπάρτμεντ εξέδωσε ανακοίνωση που σε διπλωματική, αλλά σαφή γλώσσα εξέφραζε την αντίθεσή του σε μια πρωτοβουλία που θα ζητούσε τη λήψη άμεσων μέτρων. Σημειωτέον πως οι ΗΠΑ δεν συμμετείχαν στο OEWG. Τα αποτελέσματα της παρέμβασης αυτής φάνηκαν στην τελική ψηφοφορία της 19ης Αυγούστου. Η Κύπρος και οι χώρες του Τρίτου Κόσμου επέμειναν στην υποβολή του ψηφίσματος, ο Καναδάς και η Ελλάδα ήταν ανάμεσα τις χώρες που ζήτησαν να μην κατατεθεί κανένα ψήφισμα.
Χρέος προς τη συνείδησή μαςΤέλος, επειδή πολύς λόγος γίνεται για την αναζήτηση συμμάχων της χώρας στην Ευρώπη, εκτός από την προηγηθείσα καταγραφή που δείχνει ότι η Ελλάδα δεν θα απομονωνόταν αν υποστήριζε το ψήφισμα αντίθετα το «Όχι» τη φέρνει αντιμέτωπη με εν δυνάμει συμμάχους της. Ας θυμίσουμε ακόμη πως στη Βρετανία, μία παραδοσιακή πυρηνική δύναμη, το Εργατικό Κόμμα ήταν επί πολλές δεκαετίες υπέρ του μονομερούς πυρηνικού αφοπλισμού της χώρας. Δεν νομίζω πως του κόστισε εκλογικά αυτή η θέση, αντίθετα εκείνο που τώρα θέλει να αποσείσει ο Κόρμπιν είναι η βαριά κληρονομιά του Μπλερισμού.
Για λόγους, έστω συμβολικούς, η ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσε να συνταχθεί με τις προοδευτικές δυνάμεις διεθνώς. Να δώσει ένα στίγμα. Να μην φτάσουμε στο σημείο να μας βγαίνουν «από αριστερά» η Κίνα, η Ινδία και το Πακιστάν, που στο κάτω-κάτω διαθέτουν πυρηνικά. Εκτός από το χρέος των αρκετών δεκάδων δισ. ευρώ υπάρχει και ένα άλλο χρέος: προς τη συνείδησή μας και την ιστορία.
Θάνος Χατζόπουλος