Ο πολυσυζητημένος ανασχηματισμός της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ-Οικολόγων είναι πια γεγονός. Ως φαίνεται επιλέχθηκε, τελικά, να γίνει τώρα, αν και εν μέσω διαπραγμάτευσης για την δεύτερη αξιολόγηση δεν ήταν ότι πιο ορθολογικό, και όχι στις αρχές του επόμενου έτους. Αυτό που μπορούμε να πούμε για τη νέα σύνθεση του υπουργικού συμβουλίου είναι ότι προδίδει μια προσπάθεια, προσεκτική έστω, να «μαζευτούν» ριζοσπαστικά στοιχεία του, τα οποία συγκρούστηκαν κατά την κυβερνητική θητεία τους και σ’ αυτήν τη φάση κρίθηκε, ως φαίνεται, ότι δεν μπορεί να σηκώσει η κυβερνητική προσπάθεια. Πρόκειται για ένα φοβικό σήμα που εκπέμπει η κυβέρνηση την επαύριο ενός συνεδρίου, που το διαπερνούσε αίσθημα σύνεσης, αλλά και αποφασιστικότητας, μια στιγμή που όλες οι προσπάθειες θα έπρεπε να επικεντρώνονται στην επανασύνδεσή της με τα κοινωνικά στρώματα που τη στήριξαν και τώρα δυσανασχετούν ή αντιδρούν σε μέτρα της πολιτικής της.
Σταθερό το επιτελείο της διαπραγμάτευσηςΤο οτι βρισκόμαστε, όμως, σε ανοιχτή διαπραγμάτευση, χρωμάτισε, εν τέλει, τον ανασχηματισμό με δύο, τουλάχιστον τρόπους. Πρώτον, άφησε τους κύριους υπουργούς που διαπραγματεύονται (Τσακαλώτος, Χουλιαράκης, Δραγασάκης, Φωτίου κ.τ.λ.) ή τους μετέθεσε μεν, αλλά σε υπουργεία που επίσης έχουν ισχυρό φάκελο με θέματα που την αφορούν (Γ. Σταθάκης). Συγχρόνως, υπουργοποιεί στελέχη που παίζουν, ήδη, ρόλο σ’ αυτή (π.χ. Ε. Αχτσιόγλου, Δ. Λιάκος). Δεύτερον, μετέθεσε άλλους (π.χ. Σκουρλέτης) ή έγινε προσπάθεια να μετατεθούν, αλλά δεν έγινε εφικτό και τελικά απομακρύνθηκαν (Ν. Φίλης), καθώς επιχειρήθηκε να αφαιρεθούν συγκρουσιακές σχέσεις με τους θεσμούς ή άλλα ανοιχτά μέτωπα, όπως η Εκκλησία ή οι ιδιοκτήτες μέσων μαζικής ενημέρωσης (Ν. Παππάς). Εδώ εμπίπτει και η περίπτωση του υπουργού Δικαιοσύνης Ν. Παρασκευόπουλου, όπως και του Θ. Δρίτσα.
Σε μικρότερο από το σχεδιαζόμενο βαθμό υλοποιήθηκε το σχέδιο του Μαξίμου, όπως αφηνόταν εγκύρως να διαφανεί, να προωθηθούν σε υπουργικές θέσεις νεότερα στελέχη, που διακρίθηκαν, ιδίως, κατά τις απαιτητικές διαπραγματεύσεις με τους δανειστές, την πρώτη και τη δεύτερη φάση διαπραγμάτευσης. Η νέα υπουργός Εργασίας Έφη Αχτσόγλου, ο νέος αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας Αλέξης Χαρίτσης, ο υφυπουργός πάρα τω πρωθυπουργό Δημ. Λιάκος και ο υπουργός Επικρατείας και εκπρόσωπος Τύπου Δημήτρης Τζανακόπουλος ανήκουν σ’ αυτή την ομάδα, που θα ήταν μεγαλύτερη αν δεν υπήρχαν αρνήσεις.
Επιμέρους στοχεύσειςΜια άλλη στόχευση, με την επιλογή των νέων υπουργών αλλά και των μεταθέσεων άλλων μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι η προώθηση, χωρίς τριβές ή και αντιστάσεις, κάποιων μειζόνων θεσμικών αλλαγών, όπως η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου του Καλλικράτη. Αυτή εκτός των άλλων περιλαμβάνει την αλλαγή του τρόπου εκλογής των Δημάρχων και Περιφερειαρχών με την εισαγωγή και της απλής αναλογικής. Η ανάγκη αλλαγής κλίματος και στυλ δουλειάς σε κρίσιμους τομείς, όπως το υπουργείο Επικρατείας, φαίνεται να οδήγησε εκεί τον Χρ. Βερναρδάκη, με εμφανές το ρίσκο να διαταραχθεί η ως τώρα προσπάθεια που γίνεται στη δημόσια διοίκηση.
Ή πιο συζητημένη και προσβεβλημένη, ιδίως παλαιότερα, σε ρεπορτάζ «τροφοδοτημένα» ημιεπίσημα, προσπάθεια διεύρυνσης με πολιτικά στελέχη εκτός αριστεράς, του παλαιού πολιτικού κόσμου ή τεχνοκράτες, δεν είχε την πιθανολογούμενη, τελικά, θέση. Το κλίμα και οι αποφάσεις του πρόσφατου συνεδρίου φαίνεται ότι μείωσαν την επιρροή, στις αποφάσεις, όσων πίστευαν στην αξία τους. Όσο για τους τεχνοκράτες ή όσους προέρχονται από μη πολιτικούς χώρους, ο περιορισμένος αριθμός, όπως ο κεϋνσιανός καθηγητής οικονομικών Δημήτρης Παπαδημητρίου οφείλεται και στο ό,τι τα ως τώρα παραδείγματα αποδείχθηκαν πολύ λίγο παραγωγικά.
Τριβές και .... τριβέςΑναφέραμε προηγουμένως ότι το πνεύμα των επιλογών για τη νέα κυβέρνηση είναι να αφαιρέσει σημεία τριβών. Ωστόσο, δεν έδειξε την ίδια φροντίδα στις περιπτώσεις που τριβές υπήρχαν με το κόμμα, τη Νεολαία και οργανώσεις πολιτών, όπως η περίπτωση του υπουργού Ν. Τόσκα, ή με θεσμούς, όπως ο αναπληρωτής υπουργός Δικαιοσύνης, κ. Δ. Παπαγγελόπουλος. Πολύ περισσότερο όταν οδηγείται στην έξοδο, ταυτόχρονα, ο καθηγητής Νίκος Παρασκευόπουλος του ίδιου υπουργείου, Αντίθετα, η υπουργοποίηση του Στέργιου Πιτσιόρλα επιλέγεται για το συμβολισμό της παρά τις ως τώρα τριβές με υπουργούς, κομματικές οργανώσεις και τοπικά κινήματα.
Για άλλη μια φορά να σημειώσουμε τη μικρή συμμετοχή γυναικών στη σύνθεση της κυβέρνησης, αν και σε σχέση με την προηγούμενη είναι βελτιωμένη. Απρόβλεπτη ήταν η απομάκρυνση της πανεπιστημιακού Σίας Αναγνωστοπούλου, η οποία είχε εργαστεί αποτελεσματικά και είχε δεχτεί πολλές σεξιστικές επιθέσεις.
Ο ανασχηματισμός, ξανά, δεν αποτέλεσε αντικείμενο μελέτης συλλογικών οργάνων και η αξιόλόγηση του έργου των υπουργών και της λειτουργικότητας των δομών, όπως και η επιλογή των νέων προσώπων έγινε σε κλειστό κύκλο. Κανείς δεν ξέρει γιατί έπρεπε να αλλάξουν κάποιες απ’ αυτές τις δομές, όπως και κανείς δεν έμαθε ποτέ γιατί επιλέχθηκαν στην αρχική σύνθεση. Ούτε είναι το πιθανότερο, οι νέες επιλογές σε πρόσωπα και δομές έγιναν με βάση κάποια έκθεση - μελέτη που είχε στα χέρια του ο πρωθυπουργός.
Υ.Γ:Ελπίζουμε, μαζί με τις ευχές μας για καλή επιτυχία στο έργο τους, ότι δεν θα επαναληφθεί το αυθεντικά παλαιάς πολιτικής κατάλοιπο, οι νέοι υπουργοί να παίρνουν τους «δικούς» τους συμβούλους και να μην αξιοποιούν το δυναμικό και τους φακέλους των προκατόχων τους.
Παύλος Κλαυδιανός