Tης Άντζελα ΝτέιβιςΗ πανεπιστημιακός και ακτιβίστρια μιλά για τις φυλακές, το ρατσισμό, την αριστερά και τα κινήματα
Η Άντζελα Ντέιβις έχει αφιερώσει τη ζωή της στον αγώνα για την κατάργηση των φυλακών. Όπως διευκρινίζει σε συνέντευξή της στη «Μίρορ» της Βομβάης, «το αίτημα αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει «ανοίξτε απλά τις πόρτες» και μην κάνετε τίποτε άλλο».
«Για πολλά χρόνια, ο κόσμος δεν κατανοούσε τις προσπάθειες να αποκαλύψουμε τον τρόπο που λειτουργεί το σωφρονιστικό σύστημα, ως έναν αγώνα για κοινωνική δικαιοσύνη», τονίζει η 72χρονη Ντέιβις, που εστίασε την ακαδημαϊκή της καριέρα, δρώντας παράλληλα και ως μέλος των κινημάτων, στην καταπολέμηση του ρατσισμού, του σεξισμού, της οικονομικής εκμετάλλευσης και κάθε μορφής καταπίεσης. Ακόμα και οι μειονότητες των ΗΠΑ, που είναι τα κύρια θύματα της υπερφυλακοποίησης, όπως οι μαύροι και οι λατίνοι, δεν συνειδητοποίησαν πως πρέπει αυτή η μάχη να δίνεται συνδυαστικά, προσθέτει.
Οι φυλακές κρύβουν το πρόβλημα«Έχει εμπεδωθεί η άποψη πως οι άνθρωποι που φυλακίζονται, κρατούνται επειδή έκαναν κάποιο λάθος και η θέση τους είναι στη φυλακή», λέει το πρώην στέλεχος του Κομμουνιστικού Κόμματος των ΗΠΑ, που φυλακίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1970, με την κατηγορία ότι συνδέεται με τους Μαύρους Πάνθηρες. «Καταφέραμε να αποδείξουμε πως οι φυλακές δεν εκπληρώνουν το σκοπό τους. Δεν ενισχύουν την ασφάλεια».
«Δεν υποστηρίζουμε πως δεν θέλουμε ασφαλείς κοινότητες. Ας σκεφτούμε, όμως, και τα δικαιώματα στην εργασία, τη στέγαση και την υγεία και όσα έχουμε ανάγκη. Αυτά θα μπορούσαν να ήταν εναλλακτικές πολιτικές της αστυνόμευσης. Πρέπει να επανασχεδιάσουμε τα πάντα. Οι φυλακές κρύβουν το πρόβλημα, δεν το λύνουν. Είναι ένας τρόπος να φυλακίζουμε τα κοινωνικά προβλήματα, αντί να τα αντιμετωπίζουμε»
Ο όρος φυλακο-βιομηχανικό σύμπλεγμα αναδεικνύει το ιδεολογικό υπόβαθρο και τον οικονομικό ρόλο του σωφρονιστικού συστήματος, εξηγεί η ίδια. Πρόκειται για παραλλαγή του όρου «στρατιωτικοβιομηχανικού συμπλέγματος», ο οποίος αναφέρεται στις εμπορικές συναλλαγές του αμερικάνικου στρατού με εταιρείες πολεμικού εξοπλισμού και έχει δημιουργήσει ένα πανίσχυρο λόμπι, το οποίο επηρεάζει άμεσα τις κυβερνητικές πολιτικές.
Το αμερικάνικο φυλακοβιομηχανικό σύμπλεγμα είναι βαθιά ρατσιστικό, αφού ο μισός πληθυσμός κρατουμένων είναι μαύροι, συμπλήρωσε η Ντέιβις, αναφερόμενη στην αύξηση της βίας απέναντι στους μαύρους που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια. «Για να ερμηνεύσουμε τη βία, τη μαζική φυλάκιση των μαύρων, το θεσμό της θανατικής ποινή και την έκταση του φυλακοβιομηχανικού συμπλέγματος, πρέπει να δούμε τη ρίζα αυτών, τη δουλεία», λέει η Ντέιβις, η οποία τονίζει την ανάγκη σύνδεσης των σύγχρονων προβλημάτων με την ιστορία, προκειμένου να αναπτύξουμε πολιτική συνείδηση. «Οι ΗΠΑ εξακολουθούν να στηρίζονται στην καπιταλιστική τιμωρία, από όταν η δουλεία αντικαταστάθηκε με τη θανατική ποινή, ως νόμιμη αντίδραση του κράτους. Η θανατική ποινή είναι ρατσιστική όχι μόνο γιατί επιβάλλεται ως επί το πλείστον σε μαύρους ανθρώπους, αλλά και γιατί εμφανίζεται ως εκλογικευμένη μορφή τιμωρίας».
Να αποδομήσουμε τα συμπλέγματαΗ αποδόμηση αυτών των συμπλεγμάτων συνολικά είναι ένα από τα άμεσα καθήκοντα της Αριστεράς, καταλήγει η Ντέιβις. Τις τελευταίες δεκαετίες αποδείχθηκε πως τα κοινωνικά κινήματα, ο φεμινισμός, η μάχη ενάντια στην κλιματική αλλαγή ή την ομοφοβία, δεν πρέπει να περιορίζονται στα στενά όρια των αιτημάτων τους, ελπίζοντας πως η ανατροπή του καπιταλισμού θα φέρει τη λύση σε όλα τα προβλήματα. Ωστόσο, ακόμα και σήμερα τα περισσότερα κινήματα της αριστεράς συνεχίζουν να λειτουργούν με την αναχρονιστική λογική πως οι εργάτες είναι άντρες και πως πρέπει, με κάποιο τρόπο να οργανωθούν και οι γυναίκες εργάτριες. «Με το σύνθημα «εργάτες του κόσμου ενωθείτε» αγνοούμε τις δομικές αλλαγές της οικονομίας, διότι πια οι εργάτες δεν βρίσκονται μόνο στα εργοστάσια. Υπάρχει, για παράδειγμα, η εργασία από το σπίτι». Από την άλλη, οι ακτιβιστές αναζητούν νέους ηγέτες «συντηρώντας την εντύπωση πως αρκεί ένας ηγέτης, ένας χαρισματικός άνδρας, όπως ήταν ο Μάλκολμ Χ, ο Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ ή ο Μάρκους Γκάρβεϊ. Πάντα, όμως, υπήρχαν παράλληλα και ισχυρά γυναικεία κινήματα. Η Έλλα Μπέικερ, για παράδειγμα, στο κίνημα πολιτικών δικαιωμάτων διεκδικούσε συλλογική ηγεσία, η οποία θα ήταν πιο αποτελεσματική από τον ένα (άνδρα) ηγέτη. Σαφώς δεν έχουμε ακόμα όλες τις απαντήσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα κινήματα, όμως είναι προφανές πως οι παλιές τους μορφές δεν μπορούν να φέρουν αποτελέσματα στις νέες συνθήκες».
•