Συζητάμε με τον Βασίλη Καρδάση, πρόεδρο της Διοικούσας Επιτροπής του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου, για τις αλλαγές στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο, τους τελευταίους 15 μήνες που ανέλαβε νέα διοικούσα επιτροπή, όπως και για τους μελλοντικούς στόχους αυτής. «Η διοίκηση τότε και μόνον τότε θα έχει ολοκληρώσει το έργο της, όταν το κλίμα ανανέωσης και ανάπτυξης σηματοδοτήσει την ακαδημαϊκή εξέλιξη του ΕΑΠ», τονίζει ο ίδιος.
Βρίσκεστε ενάμιση χρόνο περίπου στη διοίκηση του Ανοικτού Πανεπιστημίου. Ποια ήταν η κατάσταση που είχατε να αντιμετωπίσετε;
Βρήκαμε μια κατάσταση αδράνειας. Να φανταστείτε ότι τα τελευταία δεκατέσσερα χρόνια η ανανέωση του ΕΑΠ ήταν εντελώς περιορισμένη, αφού είχαν προστεθεί μόλις τέσσερα νέα Προγράμματα Σπουδών στο μεσοδιάστημα. Ένα ακόμα πρόβλημα που είχαμε να αντιμετωπίσουμε ήταν η έλλειψη προσωπικού. Στις 15 Νοεμβρίου 2015 ήταν να απολυθούν 177 υπάλληλοι, αφού είχε λήξει το πρόγραμμα ΕΣΠΑ μέσω του οποίου αμείβονταν με συμβάσεις έργου (!) και όταν παραλάβαμε κανείς δεν μας ενημέρωσε γι’ αυτό το ζήτημα. Στο ίδρυμα εργάζονταν μόλις 45 μέλη ΔΕΠ, αριθμός απίστευτα χαμηλός σε σχέση με το σύνολο 2.000 διδασκόντων, και άλλοι τόσοι ήταν μόνιμοι υπάλληλοι. Εάν δεν βρίσκαμε λύση για τους συμβασιούχους υπαλλήλους, τότε σήμερα το ίδρυμα δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει. Επιπλέον, το ίδρυμα λειτουργούσε με ένα απαρχαιωμένο νομοθετικό πλαίσιο του 1997.
Οι αλλαγές στο ανοικτό πανεπιστήμιο
Τι αλλαγές έχουν γίνει μέχρι στιγμής;
Σε αυτό το δεκαπεντάμηνο, δημιουργήσαμε έξι νέα Προγράμματα Σπουδών, αξιοποιώντας τη σύγχρονη τεχνολογία, με ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό, με online παρακολούθηση και εξαμηνιαίες θεματικές ενότητες. Πέραν της επανασύναψης των συμβάσεων έργου που προανάφερα, εξασφαλίσαμε την πρόσληψη μόνιμων διοικητικών υπαλλήλων μέσω ΑΣΕΠ, αφού προηγουμένως συνταχθεί νέο οργανόγραμμα για το ίδρυμα και πάρει τη μορφή προεδρικού διατάγματος. Ακόμα έγινε μια τεράστια προσπάθεια για την επιβεβλημένη παρουσία και την αναγνωρισιμότητα του ΕΑΠ στο διεθνή χώρο. Σήμερα συμμετέχουμε σε όλες τις διεθνείς και ευρωπαϊκές οργανώσεις που αφορούν την εκπαίδευση εξ αποστάσεως. Θέλω να τονίσω πως το ΕΑΠ είναι ένα από τα 24 δημόσια πανεπιστήμια της χώρας και το μόνο που το διαφοροποιεί είναι η μέθοδος των σπουδών, δηλαδή η εξ αποστάσεως παρακολούθηση. Κατά τα άλλα οι τίτλοι σπουδών είναι ισότιμοι με τα υπόλοιπα πανεπιστήμια της χώρας.
Έχουν εγκαινιαστεί ή θα εγκαινιαστούν 9 παραρτήματα του ΕΑΠ, ενώ πραγματοποιούνται ήδη μαθήματα σε 14 πόλεις. Με ποια λογική γίνεται αυτή η διεύρυνση των δομών του πανεπιστημίου;
Ο λόγος είναι ο προφανής: να μειωθούν οι δαπάνες φοίτησης των φοιτητών, αλλά και να επεκταθεί η ακαδημαϊκή λειτουργία του πανεπιστημίου. Οι φοιτητές έχουν την υποχρέωση να συμμετέχουν σε τακτικές συναντήσεις με τους καθηγητές τους. Με τις 14 πόλεις μειώσαμε σημαντικά τις αποστάσεις. Με τα 9 παραρτήματα, από την άλλη, προσπαθούμε να δημιουργήσουμε πανεπιστημιακές κοιτίδες του ΕΑΠ σε μεγάλες πόλεις της περιφέρειας, που θα έχουν βιβλιοθήκη, αναγνωστήριο, εντευκτήριο και χώρους για να γίνονται διαλέξεις, σεμινάρια, συμπόσια κ.λπ. Έτσι, το ΕΑΠ θα έχει πια μια ακαδημαϊκή παρουσία, όπως επιβάλλεται από την ακαδημαϊκή δεοντολογία. Θέλω, όμως, να προσθέσω πως για πρώτη φορά το ΕΑΠ κάνει τα μαθήματά του σε δημόσια πανεπιστήμια και όχι σε ιδιωτικά εκπαιδευτήρια, όπως είχε καθιερωθεί τα προηγούμενα χρόνια και αυτό είναι μια πολύ σημαντική κατάκτηση για να διατηρηθεί ο δημόσιος χαρακτήρας του πανεπιστημίου.
Αναμενόμενη η οργή κάποιων
Σύμφωνα με ανακοίνωση της συνέλευσης διδασκόντων «η διοικούσα επιτροπή διοικεί το πανεπιστήμιο σε καθεστώς αδιαφάνειας και αυταρχισμού». Πώς τοποθετήστε στην κριτική που σας ασκούν τα μέλη ΔΕΠ του πανεπιστημίου;
Πρόκειται για απόπειρα εκβιασμού ή τουλάχιστον για φαιδρότητες μιας μικρής ομάδας που ηγείται του συνδικάτου. Πρώτον, αρκετά μέλη ΔΕΠ δεν έχουν ουδεμία σχέση με αυτό που ορίζεται ως διοικητικό έργο, κι αυτό εξαιτίας ανευθυνότητας και απουσίας. Δεύτερον, αν η συνέλευση χαρακτηρίζει αδιαφανή τη σημερινή διοίκηση, τότε είναι ηθελημένα τυφλή, διότι εμείς από την πρώτη στιγμή μιλήσαμε ανοιχτά για τα οικονομικά του πανεπιστημίου, ενώ όλες μας οι αποφάσεις δημοσιεύονται στο διαδίκτυο. Επίσης, για πρώτη φορά στα χρονικά, μέλη ΔΕΠ συμμετέχουν στη διοικούσα επιτροπή. Υπόλογοι επιπλέον για την αδράνεια και την αδιαφάνεια του παρελθόντος είναι εκείνοι, όχι η διοίκηση που ορίστηκε τον τελευταίο χρόνο. Εκείνοι πρέπει να απολογηθούν για τη διαχείριση του πανεπιστημίου τα τελευταία δέκα χρόνια (ορισμένοι συμμετείχαν σε όργανα), και όχι εμείς. Εκείνοι οφείλουν να μιλήσουν για τις αδιαφανείς διαπραγματεύσεις με την προηγούμενη διοίκηση με στόχο παράτυπες αμοιβές, τις οποίες εισέπραξαν. Εκείνοι οφείλουν να απολογηθούν για τη στασιμότητα, συμμέτοχοι ήταν στα πράγματα.
Η διοίκηση καλείται να απαντήσει σε δεκάδες επερωτήσεις που έχουν κατατεθεί στη βουλή και περιγράφουν όσα λένε και τα μέλη ΔΕΠ…
Είναι τίτλος τιμής για εμάς οι ερωτήσεις στη βουλή. Σημαίνει ότι ανατρέπουμε καταστάσεις. Ήταν αναμενόμενο να εξοργίσουμε κάποιους των οποίων τα συμφέροντα ήταν εξαρτημένα με το παλαιό καθεστώς.
Μέτρα κοινωνικής ενθάρρυνσης
Μεταξύ των αλλαγών που έγιναν στο ανοικτό πανεπιστήμιο είναι η κατάργηση της κλήρωσης για την εισαγωγή σε κάποια σχολή. Με ποια κριτήρια θα εισάγονται οι φοιτητές;
Ένα ανοικτό πανεπιστήμιο οφείλει να είναι ανοικτό. Γιατί ο τυχερός μιας κλήρωσης να είναι αυτός που θα μπορέσει να σπουδάσει και ο άτυχος να αποκλείεται; Η κλήρωση είναι ένα μέτρο που δεν γίνεται να αποτελεί συστατικό ενός πανεπιστημίου. Η κατάργηση δεν γίνεται εύκολα αποδεκτή από τα μέλη ΔΕΠ, με αρκετούς να εκφράζουν ακόμα τις αντιρρήσεις τους. Νέοι διδάσκοντες και επαύξηση των θέσεων φοίτησης είναι η λύση. Πέραν της κατάργησης της κλήρωσης, προβλέψαμε και άλλα μέτρα κοινωνικής ενθάρρυνσης για τους νέους φοιτητές. Έτσι, διασφαλίσαμε έκπτωση 50% από τα ΚΤΕΛ, για να ταξιδεύουν οι φοιτητές στα μαθήματά τους με δαπάνες του ΕΑΠ, αυξήσαμε τις υποτροφίες κατά 20% και λάβαμε μέτρα για τη μείωση των διδάκτρων σε ζευγάρια και σε απόρους φοιτητές.
Είπατε πως το ΕΑΠ είναι το μόνο πανεπιστήμιο που έχει δικαίωμα στην εξ αποστάσεως φοίτηση. Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερα μεταπτυχιακά λειτουργούν με αυτό τον τρόπο. Ο Κ. Γαβρόγλου, μιλώντας σε σχετική ημερίδα, κατήγγειλε τη «μπίζνα των πανεπιστημίων ως το νέο Ελ Ντοράντο». Πώς απαντάτε σε αυτό;
Δια νόμου το δικαίωμα της απονομής τίτλων εξ αποστάσεων σπουδών έχει μόνο το ΕΑΠ. Ουσιαστικά τα άλλα πανεπιστήμια μεταβαπτίζουν σπουδές που θα έπρεπε να γίνονται δια ζώσης σε εξ αποστάσεως. Το υπουργείο οφείλει να πάρει θέση απέναντι σε αυτό το ζήτημα. Αν η κατεύθυνση που θα πάρει το υπουργείο θα συντηρήσει την αποκλειστικότητα του ΕΑΠ ή όχι, δεν το ξέρω. Πάντως, θεωρώ καταστροφή για τα πανεπιστήμια εάν υιοθετήσουν την εξ αποστάσεως φοίτηση, διότι έτσι θα απονεκρωθούν πολλά περιφερειακά τμήματα. Εάν, ωστόσο, τα πανεπιστήμια θεωρήσουν πως αυτό είναι το μέλλον τους, ως ΕΑΠ δεν πρόκειται να αντισταθούμε. Είναι υπόθεση του υπουργείου να ξεκαθαρίσει το τοπίο.
Επόμενοι στόχοι
Τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά προβλέφθηκαν θέσεις για κρατούμενους φοιτητές και για πρόσφυγες. Ποιος είναι ο σχεδιασμός;
Προσφέραμε 20 υποτροφίες για κρατούμενους, ενώ διευκρινίσαμε στο υπουργείο Δικαιοσύνης πως εάν υπάρξει μεγαλύτερη ζήτηση, τότε θα την καλύψουμε. Οφείλουμε να ενθαρρύνουμε τους ανθρώπους που ζουν σε συνθήκες εγκλεισμού να σπουδάσουν, διότι ένας κρατούμενος που παλεύει να σπουδάσει, σημαίνει ότι θα είναι ένας περισσότερο συνειδητοποιημένος και ενταγμένος στην κοινωνία πολίτης. Όσον αφορά τους πρόσφυγες, δημιουργήσαμε ένα μεγάλο πρότζεκτ για την καταγραφή της εκπαιδευτικής κατάστασης των προσφύγων. Πρόκειται για μια έρευνα πεδίου, που θα αποδώσει το μορφωτικό επίπεδο των προσφύγων και μόλις ολοκληρωθεί αυτή, το ΕΑΠ θα επιβαρυνθεί με τις δαπάνες παροχής εξ αποστάσεως εκπαίδευση σε πρόσφυγες. Δυστυχώς, και αυτή την προσπάθεια του πανεπιστημίου να παίξει τον κοινωνικό του ρόλο, την καταγγέλλουν τα μέλη ΔΕΠ.
Τι άμεσους στόχους βάζετε;
Νέα Προγράμματα Σπουδών με στόχο τη χειμαζόμενη ιδιωτική οικονομία, ανανέωση των υφισταμένων (ψηφιακότητα υλικού και online παρακολούθηση), οργανόγραμμα, εσωτερικός κανονισμός, αποτελεσματικός διοικητικός μηχανισμός. Εκτιμώ ότι αυτά θα κρίνουν το μέλλον του πανεπιστημίου. Η διοίκηση αυτή τότε και μόνον τότε θα έχει ολοκληρώσει το έργο της, όταν το κλίμα ανανέωσης και ανάπτυξης σηματοδοτήσει την ακαδημαϊκή εξέλιξη του ΕΑΠ.
•