Του Βασίλη ΠαπαστεργίουΗ εβδομάδα που πέρασε ήταν ίσως η πιο κρίσιμη έως τώρα σε σχέση με το έκβαση του αιτήματος της Τουρκίας να εκδοθούν οι 8 τούρκοι στρατιωτικοί. Σε τρεις διαφορετικές συνεδριάσεις Ποινικών Τμημάτων του Αρείου Πάγου εξετάστηκαν οι εφέσεις που ασκήθηκαν κατά των αποφάσεων των αντίστοιχων Συμβουλίων Εφετών. Οι εφέσεις στις δύο περιπτώσεις ασκήθηκαν από τον Προϊστάμενο της Εισαγγελίας Εφετών Αθηνών και σε μία περίπτωση από τους ίδιους τους στρατιωτικούς.
Οι σχετικές αποφάσεις του Αρείου Πάγου δεν έχουν ακόμα εκδοθεί, κάτι που είναι σύνηθες σε αυτές τις υποθέσεις. Επίσης, δεν είναι δυνατό από τις ακροαματικές διαδικασίες να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα.
Ωστόσο μπορεί να αξιολογηθεί το γεγονός ότι υπήρξαν δύο κοινά χαρακτηριστικά και στις τρεις συνεδριάσεις:
Α. Και στις 3 περιπτώσεις η εισαγγελική πρόταση ήταν υπέρ της μη έκδοσης των στρατιωτικών και μάλιστα με παρεμφερή επιχειρηματολογία. Και στις 3 εισαγγελικές προτάσεις τονίστηκε η σημασία της έλλειψης εγγυήσεων για μια δίκαιη δίκη στην Τουρκία του 2017. Η παραδοχή αυτή είναι κρίσιμης σημασίας για την ουσιαστική κρίση του Δικαστηρίου, καθώς η έλλειψη εγγυήσεων δίκαιης δίκης, αλλά και η απειλή επαναφοράς της θανατικής καταδίκης (και μάλιστα με αναδρομική ισχύ!) από την τουρκική πολιτική ηγεσία δημιουργεί τη βεβαιότητα ότι μία τυχόν απόφαση υπέρ της έκδοσης θα συνεπάγεται αναγκαστικά την παραβίαση από τη χώρα μας συγκεκριμένων διατάξεων της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ),
Β. Η κοινωνία των πολιτών ήταν παρούσα (και μάλιστα με τρεις τουλάχιστον άτυπες ομαδοποιήσεις με διαφορετικές ιδεολογικοπολιτικές αφετηρίες) και εξέφρασε την αντίθεσή της στην έκδοση των 8 στρατιωτικών. Αυτή η στάση εκφράστηκε τόσο με την εξέταση εκπροσώπων της από ένα ευρύ κοινωνικό και πολιτικό φάσμα (πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, δικηγόροι, στρατιωτικοί) ως μαρτύρων υπεράσπισης, αλλά και με τη φυσική παρουσία πολλών πολιτών στο ακροατήριο. Η σύγκλιση αυτή αριστερών, “δικαιωματικών”, αλλά και φιλελεύθερων έχει τη σημασία της, ιδίως σε αυτή τη συγκυρία της έντονης πολιτικής πόλωσης. Εξάλλου, η γενικότερη στάση της ελληνικής κοινής γνώμης κατά της έκδοσης των 8 έχει ήδη διαγνωστεί από μετρήσεις της κοινής γνώμης.
Επί της ουσίας βέβαια τα δεδομένα δεν έχουν αλλάξει και δεν μπορεί να προδικάσει κανείς τις αποφάσεις του δικαστηρίου, παρά το γεγονός ότι οι εισαγγελικές προτάσεις μπορούν να μας κάνουν πιο αισιόδοξους.
Δεν θα έπρεπε να υφίσταται δίλημμαΓια κάθε αριστερό και δημοκράτη, νομίζω ότι δεν θα έπρεπε να υφίσταται δίλημμα. Η βεβαιότητα ότι οι 8 δεν θα τύχουν δίκαιης δίκης σε μια χώρα που έχει αναστείλει την ισχύ της ΕΣΔΑ στο έδαφός της, φυλακίζει σωρηδόν χιλιάδες ανθρώπους με βάση προϋπάρχουσες λίστες διώξεων, διώκει, παύει και φυλακίζει τους μη αρεστούς στην κυβέρνηση δικηγόρους και δικαστές, η σοβαρή πιθανότητα βασανιστηρίων και ιδίως η ενεργός εκστρατεία υπέρ της επαναφοράς της θανατικής ποινής που υποδαυλίζει η τουρκική κυβέρνηση, νομίζω ότι θα έπρεπε να καταλύουν κάθε προβληματισμό.
Υπενθυμίζω ότι σε κάθε περίπτωση ακόμα εκκρεμεί η εξέταση των αιτημάτων ασύλου των “8” και επομένως θα ήταν τουλάχιστο παράδοξο να αποφασιστεί η άμεση έκδοσή τους ενόψει της πιθανότητας να τους χορηγηθεί πολιτικό άσυλο στην Ελλάδα λόγω του κινδύνου δίωξης στη χώρα καταγωγής τους.
Οι αποφάσεις προφανώς αναμένονται τις επόμενες ημέρες. Αν οι αρεοπαγίτες αρνηθούν την έκδοση, τότε το ζήτημα λήγει εδώ. Είναι μια λύση που νομίζω ότι εξυπηρετεί και την ελληνική κυβέρνηση που – σε ένα ζήτημα η διεθνοπολιτική διαχείριση του οποίου πράγματι έχει δυσκολίες – θα μπορεί να επικαλεστεί τη δικαστική απόφαση. Στην απευκταία περίπτωση που η απόφαση των δικαστών είναι υπέρ της έκδοσης, υπάρχει από το νόμο πάντα η δυνατότητα να την αρνηθεί ο υπουργός Δικαιοσύνης με δική του απόφαση.
Η δημοκρατική συγκρότηση και η εν γένει πολιτική διαδρομή του σημερινού υπουργού Δικαιοσύνης μάς κάνει αισιόδοξους ότι αν –ο μη γένοιτο– βρεθεί στη δύσκολη θέση να λάβει τέτοιες αποφάσεις, η απόφασή του δεν μπορεί παρά να είναι η άρνηση της έκδοσης των 8.
•