Στα μέσα Φεβρουαρίου κυρώθηκε από το ελληνικό κοινοβούλιο η Διεθνής Συμφωνία για την Προστασία και Αειφόρο Ανάπτυξη του πάρκου Πρεσπών, μεταξύ Ελλάδας, Αλβανίας, ΠΓΔΜ και ΕΕ, που προβλέπει τη δημιουργία διασυνοριακού πάρκου στην περιοχή. Η Ελλάδα ήταν η τελευταία χώρα που κύρωσε τη συμφωνία με καθυστέρηση εφτά χρόνων, λόγω των πολιτικών προτεραιοτήτων των ελληνικών κυβερνήσεων σε περίοδο οικονομικής κρίσης, της συχνής αλλαγής κυβερνητικών σχημάτων. Όπως και λόγω της αμηχανίας που δημιουργούσε η φύση της συμφωνίας αυτής και η οποία έγκειται, όπως εξηγεί ο κ. Πετράκος, επιστημονικός συνεργάτης του δήμου Πρεσπών, στη συνεργασία, για πρώτη φορά, των κρατών για τη διαχείριση κοινών φυσικών πόρων, αντίθετα με το ως τώρα ανταγωνιστικό πλαίσιο αξιοποίησης τους σε άλλες περιπτώσεις, όπως του Έβρου, του Νέστου κτλ.
Η συνεργασία δεν είναι άγνωστη στους φορείς της περιοχής. Ήδη από το 2000, όταν σε επίπεδο πρωθυπουργών ανακοινώθηκε η ίδρυση του πάρκου, υπήρξε ένα άτυπο συντονιστικό όργανο, στο οποίο συμμετείχαν οι φορείς διαχείρισης από τις τρεις χώρες, οι δήμοι της περιοχής, αλλά και οι εκάστοτε κυβερνήσεις τους. Το συντονιστικό αυτό ατόνησε από το 2010, λόγω της υπογραφής της διεθνούς συμφωνίας, χωρίς όμως η αλληλεπίδραση σε επίπεδο δήμων, φορέων διαχείρισης και περιβαλλοντικών οργανώσεων να διακοπεί. Η ολοκλήρωση των διαδικασιών κύρωσης και από την ελληνική κυβέρνηση ανοίγει το δρόμο για να αποκτήσει θεσμική υπόσταση το πλέγμα των υφιστάμενων συνεργασιών. Η τοπική κοινωνία δεν είναι καθόλου φοβική σ’ αυτή την εξέλιξη. Άλλωστε, η ιδέα του διασυνοριακού πάρκου επωάζεται εδώ και 17 χρόνια. Αποτέλεσμα της ενεργής συμμετοχής των κοινωνιών στη διαχείριση του υγροτόπου, είναι η καλή κατάσταση του οικοσυστήματος, όπως επισημαίνει η κ. Λητώ Παπαδοπούλου, περιβαλλοντολόγος και συντονίστρια του Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου Πρεσπών, ο οποίος αναμένεται να αναβαθμιστεί, αποκτώντας μονιμότερη δομή.
Προστασία και ανάπτυξηΣημαντική είναι, εξάλλου, η συνεισφορά των περιβαλλοντικών οργανώσεων των τριών κρατών, οι οποίες ανέπτυξαν το δίκτυο «Prespa Net», αναπτύσσοντας ποικίλες δράσεις από το 2010 και μετά, μπροστά στην καθυστέρηση κύρωσης και εφαρμογής της συμφωνίας. Η διεθνής συμφωνία προβλέπει τη συμμετοχή εκπροσώπων τους στο συντονιστικό του διασυνοριακού πάρκου. Όπως εξηγεί, ωστόσο, η κ. Μαριάννα Βλάσση, υπεύθυνη επικοινωνίας της Εταιρείας Προστασίας Πρεσπών, η επιλογή των οργανώσεων που θα συμμετέχουν στο συντονιστικό είναι ευθύνη των κυβερνήσεων, αν και το λογικό και πιθανότερο είναι να επιλεγούν οι οργανώσεις που ήδη έχουν δραστηριοποιηθεί στην περιοχή.
Στόχος του διασυνοριακού πάρκου είναι ο συγκερασμός της προστασίας του περιβάλλοντος, με την αειφορική ανάπτυξη της περιοχής. Ο κ. Πετράκος εξηγεί ότι η πολιτική του δήμου ταυτίζεται με τη φιλοδοξία της συμφωνίας να προσφέρει βιώσιμη ευημερία, αξιοποιώντας ως μέσο την προστασία του περιβάλλοντος. Η κ Βλάσση θεωρεί ότι το κείμενο της συμφωνίας προβλέπει όλα όσα πρέπει να γίνουν και πώς πρέπει να γίνουν, για να επιτευχθεί η επιθυμητή αυτή ισορροπία. Τονίζει, ωστόσο, ότι αυτό εξαρτάται από τη βούληση των κυβερνήσεων. Η δημιουργία διασυνοριακού πάρκου ήταν από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης. Μετά και την κύρωσή της από τη βουλή, η πρωτοβουλία της υλοποίησης βρίσκεται στα χέρια της.
Πέτρος Κοντές