Ο μητροπολίτης Κοζάνης Ιωακείμ με αντάρτικη στρατιωτική στολή και ο αρχιραββίνος Αθηνών, Ηλίας Μπαρζιλάι, στην Ελεύθερη Ελλάδα το 1944. Σκίτσο του αντιστασιακού καλλιτέχνη Δημήτρη Μεγαλίδη από το Λεύκωμα του Αγώνα (1946).Του Κωστή Γιούργου«Αν πρέπει να ειπωθούν και κάποιες σκληρές αλήθειες, ας γίνει. Οι κοινωνίες προχωρούν, και δεν επαναλαμβάνουν τα ίδια λάθη, παρά μόνο όταν τακτοποιούν τους λογαριασμούς τους με την Ιστορία». Αυτά έλεγε στις 29 Ιανουαρίου στη Θεσσαλονίκη ο κ. Μητσοτάκης, κεντρικός ομιλητής στην εκδήλωση για την Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος. Αλλά, «πριν αλέκτορα φωνήσαι τρις», ή, μάλλον, πριν παρέλθουν «τεσσαράκοντα και πέντε ημέρες», το κόμμα του κλώτσησε στη Βουλή μια καλή ευκαιρία να τακτοποιήσει τους λογαριασμούς της Δεξιάς με την Ιστορία. Ψηφίζοντας «παρών» σε τροπολογία για την απόδοση της ελληνικής ιθαγένειας σε Εβραίους της διασποράς, η ΝΔ σκόρπισε στους τέσσερις ανέμους τις διαβεβαιώσεις του αρχηγού της.
Η τροπολογία, συμπληρωματική του ν. 4018 του 2011, είχε κατατεθεί από επτά βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, για να διασφαλιστεί το δικαίωμα «και των κατιόντων [...] όσων απεβίωσαν πριν αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια, ώστε να ανακτηθεί ο διαρραγείς, εξαιτίας της ναζιστικής κατοχής, δεσμός της οικογένειάς τους με την Ελληνική Πολιτεία». Υπερψηφίστηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ, τους ΑΝ.ΕΛΛ., το Ποτάμι, τη Δημοκρατική Συμπαράταξη και το ΚΚΕ.
Άβολες ερμηνείεςΚατά μία ερμηνεία, η αξιωματική αντιπολίτευση επέλεξε «παρών» για να κρατηθεί σε «απόσταση ανοσίας» από τη ΧΑ όσο και από την υπερθεμάτιση μιας κυβερνητικής πρωτοβουλίας. Ατυχώς για την ίδια, η επιλογή της αυτή ανακάλεσε, όπως επισημάνθηκε, μνήμες των ημερών της δημαρχίας Παπαγεωργόπουλου στη Θεσσαλονίκη, «όταν η άρνηση για ένταξη της πόλης στο Δίκτυο Μαρτυρικών Πόλεων γινόταν με επιχειρήματα του τύπου “οι Εβραίοι δεν ήταν γηγενείς” ή, το τρομακτικότερο, “εξοντώθηκαν εκτός Ελλάδας”».
Κατά μια άλλη ερμηνεία, ακόμη πιο άβολη, ο κ. Μητσοτάκης δεν θα διακινδύνευε, υπερψηφίζοντας την τροπολογία, «να χάσει ψήφους της ακροδεξιάς». Ψήφους για τις οποίες τον διαβεβαιώνει η δεξαμενή εγκεφάλων «των αναθεωρητών της ιστορίας» που το πλαισιώνει, καταγράφοντας «για πολλοστή φορά τον ελληνικό αντισημιτισμό».
«Μέσα σε ένα κυκεώνα τροπολογιών της Κυβέρνησης και των στελεχών της, η ψήφος της Νέας Δημοκρατίας, προφανώς εκ παραδρομής, κατεγράφη ως παρών, παρά τη σαφώς διατυπωμένη σύμφωνη γνώμη της». Αυτή ήταν η απάντηση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, μετά τις έντονες αντιδράσεις που προκλήθηκαν στην εβραϊκή κοινότητα και στο δημοκρατικό κόσμο από την επιλογή της.
Απαξιώνοντας τους εντολείςΔεξαμενή εγκεφάλων, εντεταλμένες δημοσιο-γραφίδες, μονταζιέρα. Όπως και να την ονομάσετε, η χορεία που σιτίζεται στο πρυτανείο της νεοδημοκρατικής προπαγάνδας έχει έναν ιδιαίτερο τρόπο να προκαλεί τον κοινό νου και να αυτοαπαξιώνεται – απαξιώνοντας και τη σοβαρότητα των εντολέων της. Αυτή τη φορά, οι εντεταλμένοι να συμμαζεύουν τις γκάφες των εντολέων τους και να τις μεταποιούν σε επιθέσεις κατά της κυβέρνησης, έπιασαν την άκρη από τον «κυκεώνα τροπολογιών της κυβέρνησης και των στελεχών της» και την «προφανώς εκ παραδρομής» ψήφο της ΝΔ.
Ένας, στην προσπάθειά του να υποβαθμίσει τη γκάφα, επέρριψε πλαγίως την ευθύνη στο Κοινοβούλιο, κάνοντας λόγο για «απίστευτες ανεπάρκειες του συστήματος» και για κατάλογο «με κρούσματα προβληματικής λειτουργίας του Ναού της Δημοκρατίας», την οποία λειτουργία εγκαλεί για το «εκ παραδρομής» ολίσθημα της ΝΔ. Άλλος, ακόμα πιο προσβλητικός απέναντι στην αλήθεια, κορυφώνει την σαθρολογία του με την χαρακτηριστική της συνομοταξίας του εμμονική διαπίστωση, ότι η Aριστερά, «κατ’ εξοχήν αντισημιτική δύναμη, πήγε να περάσει τη δικαίωση κάτω από το τραπέζι και η Ν.Δ. εκ παραδρομής ψήφισε λάθος».
Αντί άλλης απάντησης:
«Κροκύλιον, 29 Απριλίου 1944
Προς τον Αξιότιμον Συν/στην Νικηφόρον
... Μαζί με την επιστολήν παρέλαβα όλα τα τρόφιμα που μας στείλατε [...] δεν θα λησμονήσω ποτέ την μεγάλην ενίσχυσιν που μας προσφέρετε. Η μεγαλυτέρα μου ευχή είναι να στεφθούν όλαι αι ενέργειές σας με επιτυχίες [...] σας παρακαλώ να με θεωρήσετε ως έναν εκ των ειλικρινέστερων φίλων σας, ο οποίος βλέπει εσάς έναν από τους γενναίους ήρωας της πατρίδος μας, σαν εκείνους που ξεσκλάβωσαν την Ελλάδα μας το ’21. Είθε ο θεός να είναι πάντα μαζύ σας και να ειδούμε την λευτεριά γρήγορα και να είμαι ευτυχής να εκπληρώσω κι εγώ τας υποχρεώσεις μου, γνωρίζοντας σ’ όλον τον κόσμο το μεγάλο πατριωτικόν έργον σας, μαζί με όλους τους συναγωνιστάς του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ...»
Αποστολέας, ο αρχιραββίνος Αθηνών Ελιάου Πινχά Μπαρζιλάι, που φυγαδεύτηκε από το ΕΑΜ στο Κροκύλειο για να σωθεί από τους διώκτες του Γερμανούς, μετά την άρνησή του να παραδόσει τις ονομαστικές λίστες των Ισραηλιτών της Αθήνας.
«Στην περιοχή της δράσεώς μου», γράφει ο παραλήπτης, που δεν είναι άλλος από τον συνταγματάρχη ε.α. Δημήτρη Δημητρίου (Νικηφόρο), τον πρώτο αξιωματικό του ελληνικού στρατού που εντάχθηκε στις γραμμές του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, «ο Αρχιραββίνος Μπαρζιλάι έφτασε το χειμώνα 1943-1944 [...] Μαζί του ήταν η γυναίκα του και η μοναχοκόρη του [...] τους προώθησαν οι οργανώσεις του ΕΑΜ της περιοχής Φωκίδας σε ένα από τα πιο ασφαλή χωριά της Δωρίδας, το Κροκύλειο [...] Η κόρη τους ήταν σε πολύ άσχημη κατάσταση. Τους υποσχέθηκα ότι θα έκανα τα αδύνατα δυνατά να τους στείλω τρόφιμα και ιδιαιτέρως τροφές κατάλληλες για την άρρωστη κόρη τους. Πράγματι σε λίγες ημέρες, η Επιμελητεία του Τάγματος κατόρθωσε να εξασφαλίσει ένα φορτίο έως 80 οκάδες [...] Όταν, σε λίγον καιρό, ξαναπέρασα από το Κροκύλειο [...] η κόρη τους είχε μπει στην ανάρρωση [...] Ο Αρχιραββίνος, βρήκε έξοχα λόγια να διερμηνεύσει την ευγνωμοσύνη όλων τους για το καλό που τους είχαμε κάμει. Θυμάμαι πως βρέθηκα σε δύσκολη θέση, προσπαθώντας να βρω και εγώ λόγια το ίδιο ωραία να απαντήσω στην προσφώνησή του».