Ο τίτλος του άρθρου απηχεί τα συναισθήματα και στις σκέψεις όλων όσων μετέχουν στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Βεβαίως έχουν γίνει τομές στην εκπαίδευση και έχει υπάρξει σημαντική πρόοδος, ωστόσο έχουμε την αίσθηση ότι ζούμε τη μέρα της μαρμότας εδώ και δεκαετίες. Τα προβλήματα παραμένουν τα ίδια: η υποχρηματοδότηση και η έλλειψη κεντρικού σχεδιασμού, με το μίνιμουμ συναίνεσης από τα πολιτικά κόμματα.
Όσες αλλαγές έχουν γίνει, είναι αποσπασματικές, χωρίς επαρκή τεκμηρίωση και έχουν ως θύματα τους εκπαιδευτικούς, τους μαθητές και τις μαθήτριες, καθώς και τους φοιτητές και τις φοιτήτριες. Και σήμερα ακόμα, παθογένειες ετών λύνονται με άξονα τις ισορροπίες απέναντι στις μνημονιακές υποχρεώσεις κι όχι δικές μας επιλογές ως Αριστερά. Ήμασταν ευχαριστημένοι τόσα χρόνια από τη λειτουργία του σχολείου; Απλώς θα ξεκινήσουν διορισμοί κι όλα θα λυθούν; Το πώς θα έχουν όλοι πρόσβαση σε εκπαίδευση ποιοτική παραμένει το ζητούμενο και αυτό είναι κάτι ευρύτερο από το μνημόνιο. Αν δεν παρέμβουμε εμείς, τώρα που κυβερνάμε, υπέρ των κοινωνικών ομάδων που εκπροσωπούμε, όλα θα τα λύσει το αόρατο χέρι της αγοράς. Είναι σημαντικό, λοιπόν, η κυβέρνηση να προχωρήσει στις αλλαγές που σχεδιάζει, διασφαλίζοντας τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων πάνω σε μια ρεαλιστική βάση, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί και αποτυπωθεί στα χρόνια της κρίσης.
Είναι για παράδειγμα γενικώς παραδεκτό ότι χρειάζονται σημαντικές αλλαγές στο τομέα της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, τόσο στη διδακτέα ύλη και στον τρόπο διδασκαλίας, όσο και στην ανάγκη να επεκταθεί ο θεσμός του ολοήμερου σχολείου, προκειμένου να εξυπηρετεί τους γονείς που εργάζονται ή αναζητούν εργασία και δεν έχουν κανένα να βοηθήσει τα παιδιά με τη μελέτη ή να τα παραλάβει και να τα φροντίσει τις ώρες που αυτοί λείπουν.
Στη δευτεροβάθμια, αντίστοιχα, χρειάζονται τομές στο ακαδημαϊκό πρόγραμμα, τη διδακτέα ύλη και τον τρόπο διδασκαλίας, που έχουν ήδη εκκινήσει και βρίσκονται προς την σωστή κατεύθυνση, αλλά και να προχωρήσουν οι αλλαγές στο σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, καταργώντας τις πανελλαδικές εξετάσεις και υιοθετώντας την ελεύθερη πρόσβαση μέσω του εθνικού απολυτηρίου, αλλά και οι αλλαγές που συζητιούνται για τα επαγγελματικά λύκεια και τη μεταλυκειακή εκπαίδευση. Το πώς θα γίνουν οι αλλαγές αυτές, θα πρέπει να γίνει αντικείμενο διαβούλευσης με την εκπαιδευτική κοινότητα.
Αναγκαίος ο μακροπρόθεσμος σχεδιασμόςΟι όποιες αλλαγές θα πρέπει να ξεκινούν από αυτές τις βαθμίδες και μετά να επεκταθούν στη μεταλυκειακή και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Πρέπει να υπάρξει επιτέλους ένας σχεδιασμός μακροπρόθεσμος που να συστήνει ένα αφήγημα για το πού θέλουμε να κινηθεί η εκπαίδευση στη χώρα τα επόμενα χρόνια και πώς μπορεί να συμβάλλει προς την κατεύθυνση της παραγωγικής ανασυγκρότησης της. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε την πορεία στο άγνωστο, με βάρκα την ελπίδα. Λέγοντας αυτό, είναι πολύ σημαντικό να αναβαθμιστεί το μάθημα του σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού, ώστε να βοηθά τους μαθητές να ανακαλύψουν τι θέλουν να σπουδάσουν ή σε τι να μαθητεύσουν, δίνοντας ,ωστόσο, πληροφορίες για το πού μπορεί να απασχοληθούν επαγγελματικά και σε πόσο καιρό –κατά προσέγγιση– θα μπορέσουν να απορροφηθούν, ώστε να κάνουν τις καλύτερες, γι’ αυτούς, επιλογές.
Ένταξη των προσφύγωνΈνα επίσης σημαντικό ζήτημα που έχει προκύψει λόγω των προσφυγικών ροών, είναι η ενσωμάτωση των προσφυγόπουλων στα νηπιαγωγεία, δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια της χώρας, ώστε να αποκτ��σουν μια κανονικότητα και να ενσωματωθούν ομαλά μέσα στις τοπικές κοινωνίες και αυτό πρέπει να έχει κανονικά ήδη δρομολογηθεί, ώστε από Σεπτέμβρη να είναι όλα και όλοι στη θέση τους. Για να λειτουργήσουν αποδοτικά όλα τα παραπάνω, πρέπει να γίνουν προσλήψεις μόνιμου προσωπικού, μετά από σχεδόν μια δεκαετία, αλλά θα πρέπει να ληφθεί υπόψη τόσο οι προβλέψεις για αποχωρήσεις προσωπικού τα επόμενα χρόνια και κυρίως το δημογραφικό πρόβλημα. Θα πρέπει όσες θέσεις προκηρυχθούν να είναι διασφαλισμένες για να μη βρεθεί κόσμος στο κενό και ανατραπεί ο οικογενειακός σχεδιασμός τόσων χιλιάδων ανθρώπων.
Σε κάθε περίπτωση, για να κάνεις ομελέτα πρέπει να σπάσεις αβγά και να είσαι έτοιμος να συγκρουστείς με εμπεδωμένες νοοτροπίες ετών. Η κυβέρνηση αυτή πρέπει να είναι έτοιμη να αναλάβει το όποιο πολιτικό κόστος προκύψει, αν και όταν σχεδιάζεις και συζητάς εξαντλητικά, με όλους, και κυρίως προβλέπεις και αποφεύγεις τις κακοτοπιές, πάντοτε τα καταφέρνεις.
Γεωργία Σίμωση