«Η ΟΨΗ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ»Οι βρικόλακες της ΙνδονησίαςΤου Στράτου ΚερσανίδηΤο 1965, στην Ινδονησία, πραγματοποιήθηκε μία από τις μεγαλύτερες σφαγές της Ιστορίας. Υπό τις ευλογίες της Δύσης, υπονομεύτηκε ο πρόεδρος Σουκάρνο, ο οποίος ηγήθηκε στον αγώνα για την ανεξαρτησία της χώρας από τους Ολλανδούς και παρέμεινε στην προεδρία μέχρι την αποπομπή του το 1967. Αυτό που δεν άρεσε στη Δύση ήταν πως ο Σουκάρνο προτίμησε να έχει προνομιακές σχέσεις με τη Σοβιετική Ένωση και την Κίνα, εθνικοποίησε πάνω από 200 ολλανδικές εταιρείες ενώ συγκυβερνούσε με το Κομμουνιστικό Κόμμα Ινδονησίας. Για να εδραιώσει την εξουσία του πήρε ορισμένα αντιδημοκρατικά μέτρα, διέλυσε το ισλαμικό κόμμα, ενώ έγιναν επανειλημμένες απόπειρες δολοφονίας του.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1960, ο στρατός και οι κομμουνιστές είναι οι δύο πιο ισχυροί πόλοι στην πολιτική ζωή της Ινδονησίας. Οι στρατιωτικοί δεν έβλεπαν με καλό μάτι την ενίσχυση του Κομμουνιστικού Κόμματος και τις στενές σχέσεις του προέδρου μαζί του και έτσι, την 1η Οκτωβρίου 1965, εκδηλώθηκε στρατιωτικό πραξικόπημα με την ονομασία Κίνημα της 30ής Σεπτεμβρίου το οποίο κατέλαβε την εξουσία. Ο πρόεδρος τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό μέχρι το 1967, όταν αποπέμφθηκε, και τη διακυβέρνηση της χώρας ανέλαβε ο υποστράτηγος Σουχόρτο, ο οποίος επέβαλε σκληρή δικτατορία μέχρι το 1998, που ανετράπη μετά από λαϊκή εξέγερση.
Το 1965, λοιπόν, ο στρατός με τη βοήθεια φανατικών ισλαμιστών ξεκίνησε μια εκστρατεία εκκαθάρισης της χώρας από τους κομμουνιστές με αποτέλεσμα να σφαγιαστούν περίπου 1 εκατομμύριο άνθρωποι.
Το 2012, στο ντοκιμαντέρ «Η πράξη του φόνου», ο Τζόσουα Οπενχάιμερ αποκαλύπτει το μέγεθος της σφαγής. Δύο χρόνια μετά, ο σκηνοθέτης συνεχίζει με το εξiσου συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ «Η όψη της σιωπής» (The look of silence) προχωρώντας ακόμη πιο βαθειά. Ο Οπενχάιμερ κινηματογραφεί έναν νεαρό άνδρα, τον Άντι, ο αδελφός του οποίου, ο Ραμλί, υπήρξε θύμα των σφαγών, τρία χρόνια πριν από τη δική του γέννηση. Τη ζωή των ηλικιωμένων γονιών του έχει στοιχειώσει η άγρια δολοφονία του Ραμλί και ο Άντι έρχεται σε επαφή με τους δολοφόνους για να μάθει τι ακριβώς συνέβη στον αδελφό του.
Είναι κυριολεκτικά απερίγραπτες οι αφηγήσεις των ηλικιωμένων πλέον παραστρατιωτικών, οι οποίοι αμετανόητοι εξηγούν πως δολοφονούσαν τα θύματά τους. Δεν είναι μόνον αμετανόητοι, μερικοί είναι μέχρι και περήφανοι ακόμη, επειδή «τώρα πλέον η χώρα είναι ασφαλής»!
Ανατριχιαστικές είναι οι αφηγήσεις δύο εκ των δολοφόνων, οι οποίοι μιλούν για το πώς έπιναν το αίμα των θυμάτων τους! «Αν δεν πίναμε ανθρώπινο αίμα θα τρελαινόμασταν. Ο μόνος τρόπος για να το αποφύγεις είναι να πιεις το αίμα των θυμάτων σου, τότε μπορείς να κάνεις τα πάντα. Είναι αλμυρό και γλυκό στη γεύση. Το ξέρω από πείρα», λέει ο ένας. Και ο άλλος περιγράφει: «Είχα ένα ποτήρι. Τους έκοβα το λαρύγγι και μάζευα το αίμα τους. Το έβαζα στο ποτήρι και μετά το έπινα. Για να μην τρελαθώ!». Γιατί τα έκαναν όλα αυτά; «Επειδή οι κομμουνιστές δεν έχουν θρησκεία και κάνουν σεξ ο ένας με τη γυναίκα του άλλου», απαντούν! Κάποιος δε από τους ηγέτες των παραστρατιωτικών ομάδων, με απόλυτη ψυχραιμία λέει πως όλα αυτά είναι πολιτική. Και το εξηγεί: «Πολιτική είναι η διαδικασία υλοποίησης της ιδεολογίας κάποιου. Με διάφορους τρόπους!».
Ο Οπενχάιμερ αποκαλύπτει το έγκλημα αλλά και την ανθρώπινη φύση. Η κάμερά του εστιάζει στα πρόσωπα, κινηματογραφεί τις εκφράσεις και τις συσπάσεις των μυών του προσώπου, τα μάτια, τις κινήσεις των χεριών. Είναι εκείνες οι στιγμές που μιλά η σιωπή των πρωταγωνιστών και λέει πολύ περισσότερα, ενώ ο θεατής προσπαθεί να ανακαλύψει τα πραγματικά τους συναισθήματα. Νιώθουν ενοχές, τύψεις ή είναι έτοιμοι να επαναλάβουν παρόμοια εγκλήματα;
Μια ταινία για γερά νεύρα, αποκαλυπτική και, δυστυχώς, επίκαιρη. Γιατί τα εγκλήματα και οι επεμβάσεις των δυτικών «δημοκρατιών» δεν έχουν σταματήσει. Ίσως να έχουν αλλάξει μορφή.
strakersan@gmail.comkersanidis.wordpress.com «Η ΚΥΝΗΓΟΣ ΜΕ ΤΟΝ ΑΕΤΟ»Στις στέπες της Μογγολίας Οι νομάδες στη Μογγολία ζουν μέσα στη φύση, με τη φύση και από τη φύση. Από μικρά παιδιά μαθαίνουν να την σέβονται και να ακολουθούν τους ρυθμούς της.
Μια παραδοσιακή πρακτική των νομάδων είναι το κυνήγι με αετό. Μια παράδοση που πηγαίνει από γενιά σε γενιά, από πατέρα σε γιο. Στην ταινία-ντοκιμαντέρ «Η κυνηγός με τον αετό» (The eagle hundress) του Ότο Μπελ, η παράδοση αυτή σπάει. Ο σκηνοθέτης παρακολουθεί και καταγράφει την επιθυμία της 13χρονης Αϊσολπάν να γίνει κυνηγός με αετό μέχρι την πραγματοποίηση της επιθυμίας της. Το ενδιαφέρον είναι πως ο πατέρας της, παρά τις αντιδράσεις, την στηρίζει και της μαθαίνει την πατρογονική τέχνη.
Με φόντο τις απέραντες μογγολικές στέπες, ο σκηνοθέτης σκιαγραφεί την καθημερινή ζωή των νομάδων, τη θέση των γυναικών, τους οικογενειακούς δεσμούς, τις παραδόσεις, τη σχέση με τη φύση. Η κάμερα «ταξιδεύει» στην απεραντοσύνη και σκαρφαλώνει μαζί με την Αϊσολπάν στη φωλιά του αετού για να αιχμαλωτίσει ένα μικρό, που θα γίνει ο δικός της αετός-κυνηγός. Ο οποίος αφού «υπηρετήσει» τον άνθρωπο για 7 χρόνια, θα απελευθερωθεί τιμώμενος με τη θυσία ενός προβάτου. Η Αϊσολπάν θα εκπαιδεύσει τον αετό, θα πάρει μέρος σε τοπικό διαγωνισμό, θα περάσει όλες τις δοκιμασίες και θα γίνει κυνηγός με αετό.
Θαυμάσιες εικόνες κινηματογραφημένες με ποιητικό τρόπο οι οποίες μαγνητίζουν τα μάτια και τις αισθήσεις των θεατών. Ένα ανθρωπολογικό, οικολογικό, ταξιδιωτικό ντοκιμαντέρ ένα επικό ποίημα αγάπης για τον πλανήτη και τον άνθρωπο.
Ο σκηνοθέτης εμπνεύστηκε από μια φωτογραφία του ισραηλινού φωτογράφου Άσερ Σβιντένσκι, η οποία απεικόνιζε ένα κορίτσι σε κάποιο βουνό να αφήνει στον αέρα έναν αετό.
Στρα. Κερ. ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ «Όνειρα γλυκά» (Fai bei sogni) του Μάρκο Μπελόκιο: Μια εβδομάδα μετά από την προβολή της ταινίας «Αίμα από το αίμα μου», που γύρισε ο Μπελόκιο το 2015, προβάλλεται στις αίθουσες η τελευταία του ταινία. Στις 31 Δεκεμβρίου 1969 ο 9χρονος Μάσιμο βιώνει την τραγική απώλεια της μητέρας του. Μετά από χρόνια, ενήλικας πια, εργάζεται ως δημοσιογράφος και καλύπτει για λογαριασμό της εφημερίδας του τον πόλεμο στη Βοσνία. Πηγαίνει στο νοσοκομείο με κρίσεις πανικού και εκεί γνωρίζει την Ελίζα, μια γιατρό η οποία θα τον βοηθήσει να αντιμετωπίσει το παρελθόν του. Η ταινία είναι βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Μάσιμο Γκραμελίνι. Λέει ο Μπελόκιο: «Η ιστορία με επηρέασε βαθιά γιατί αναγνώρισα πολλά θέματα από τις ταινίες μου. Οικογένεια, μητέρες, πατέρες, το σπίτι σε περίοδο 30 ετών, σε περίοδο ραγδαίων εξελίξεων στην Ιταλία. Οι αλλαγές είναι κυριολεκτικά ορατές από το παράθυρο του σπιτιού του -Ρώμη, Σαράγεβο, Τορίνο- μέσα από τα μάτια ενός δημοσιογράφου».
«Διπλή εκδίκηση» (The assignment) του Γουόλτερ Χιλ: Η δρ Ρέιτσελ Κέιλ, κορυφαία χειρούργος αλλαγής φύλου, θέλει να πάρει εκδίκηση για τη δολοφονία του αδελφού της από έναν πληρωμένο φονιά, τον Φρανκ Κίτσεν. Όταν τον ανακαλύπτει εφαρμόζει επάνω του τις γνώσεις της και τον μεταμορφώνει σε γυναίκα. Ο Φρανκ βασανίζεται μέσα στο νέο του σώμα αλλά δεν έχει χάσει τις φονικές του δεξιότητες. Το μόνο που θέλει τώρα είναι να πάρει με τη σειρά του (της;) εκδίκηση. Η ταινία έχει ένα ενδιαφέρον, κυρίως επειδή θέτει το ζήτημα της ταυτότητας φύλου, κάτι το οποίο δεν γνωρίζω εάν ήταν στις προθέσεις του σκηνοθέτη. Η αφήγηση είναι χτισμένη επάνω σε φλας μπακ και η ερμηνεία της Σιγκούρνι Γουίβερ, στο ρόλο της γιατρού, είναι ό,τι καλύτερο διαθέτει. Η ταινία κουράζει και δεν καταφέρνει να φτάσει ούτε στο ελάχιστο την ταινία “Ο ωραίος Τζόνι”, που γύρισε ο Χιλ το 1989 με πρωταγωνιστή το Μίκι Ρουρκ και της οποίας αποτελεί παραλλαγμένο ριμέικ.
«Η μέρα των ηρώων» (Patriots day) του Πίτερ Μπαργκ:Το 2013 μια τρομοκρατική ενέργεια σκορπούσε τον τρόμο στη Βοστόνη κατά τη διάρκεια του μεγάλου ετήσιου Μαραθώνιου που διεξάγεται στην αμερικανική μεγαλούπολη. Η ταινία ακολουθεί πιστά τα όσα στοιχεία είναι γνωστά και, μέσα από παράλληλες ιστορίες ανθρώπων που βίωσαν τα αιματηρά γεγονότα, επιχειρεί μια ιστορική αναπαράσταση. Το Χόλιγουντ πολλές φορές έχει μεταφέρει παρόμοια γεγονότα στη μεγάλη οθόνη συνήθως με μία δόση υπερπατριωτισμού και υποβόσκουσας προπαγάνδας. Το ίδιο συμβαίνει και με τη «Μέρα των ηρώων», ταινία η οποία επιπλέον, παραπαίει και καλλιτεχνικά.
Σινεφίλ