Του Δημήτρη ΡαπίδηΗ συμμετοχή στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές ξεπέρασε το 70%, ποσοστό σχεδόν διπλάσιο από τις προηγούμενες εκλογές το 2013. Η πλειοψηφία των Ιρανών αξιολόγησε θετικά τη προηγούμενη θητεία του επανεκλεγέντα προέδρου Ρουχανί, με τις περισσότερες δημοσκοπήσεις να αναδεικνύουν προεκλογικά τη συμφωνία για τα πυρηνικά ως κομβικής σημασίας για την τελική απόφαση του εκλογικού σώματος. Ένα πολύ μεγάλο τμήμα των γυναικών ψηφοφόρων έσπευσε να ψηφίσει τον Ροχανί, καθώς κατά την πρώτη θητεία του αναβάθμισε σημαντικό το ρόλο τους στη δημόσια διοίκηση, στις πρεσβείες, στα υπουργεία, και στις περιφέρειες, διευκόλυνε την είσοδό τους στα πανεπιστήμια, και ενίσχυσε σημαντικά τη νομοθεσία για την προστασία των γυναικών απέναντι σε φαινόμενα βίας. Επίσης, ο φόβος της οπισθοδρόμησης ήταν μία από τις βασικές αιτίες που κινητοποίησε ένα μεγάλο ποσοστό γυναικών, στην ευρύτερη ηλικιακή κατηγορία 25-45, για να ψηφίσει τον Ροχανί, ώστε να αναλάβει αντίστοιχες πρωτοβουλίες και στο ζήτημα της αντιπροσωπευτικότερης εκπροσώπησής τους στο κοινοβούλιο.
Ο επόμενος θρησκευτικός ηγέτηςΜπορεί η οικονομία να μην γνώρισε την «αναπτυξιακή έκρηξη» που αναμενόταν μετά τη συμφωνία για τα πυρηνικά, ωστόσο η διοίκηση Ρουχανί έχει θέσει τις βάσεις για να ενισχυθεί ο πρωταγωνιστικός ρόλος της χώρας στη Μέση Ανατολή. Η πλειοψηφία των πολιτών απέρριψε τη ρητορική των σκληροπυρηνικών του Εμπραχίμ Ραΐσι που στόχευαν στην απομόνωση της χώρας και επέλεξε την ενίσχυση της συμμετοχής της στις διεθνείς εξελίξεις και την απομάκρυνση από την εξτρεμιστική πολιτική.
Η καθαρή νίκη του Ρουχανί σημαίνει επίσης και σταδιακή αλλαγή των συσχετισμών στην εσωτερική πολιτική σκηνή, με τους ρεφορμιστές της ιρανικής ηγεσίας να έχουν αυξημένο ρόλο και επιρροή στην εκλογή του επόμενου ανώτατου θρησκευτικού ηγέτη, που θα αντικαταστήσει τον Αλί Χαμενεΐ. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι, με βάση τους σημερινούς πολιτικούς συσχετισμούς στη χώρα, ο επόμενος θρησκευτικός ηγέτης θα έχει ακόμη μετριοπαθέστερο προφίλ, ενισχύοντας τις σχέσεις με την ΕΕ και το ρόλο της Τεχεράνης απέναντι στο «σουνιτικό τόξο» στη Μέση Ανατολή.
Η πρόκληση «Τραμπ»Μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις για τη νέα ιρανική ηγεσία είναι η πολιτική της διοίκησης Τραμπ, όπως αναπτύσσεται το τελευταίο διάστημα. Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις πως τα κράτη του Κόλπου, σε συνεργασία με τις ΗΠΑ, θέλουν να περιορίσουν την επιρροή του Ιράν στο Ιράκ και στη Συρία.
Η διαμόρφωση των εξελίξεων στο Ιράκ από το Ιράν δικαιολογείται και ερμηνεύεται ποικιλοτρόπως ως επιλογή ενίσχυσης του σιιτικού στοιχείου στη χώρα, ως «πάτημα» επενδυτικών ευκαιριών στο ιρακινό Κουρδιστάν, είτε ακόμα ως αποτέλεσμα της ανάγκης διατήρησης σχέσεων ισορροπίας μεταξύ δύο χωρών που βρίσκονταν σε διαρκή σύγκρουση και ανταγωνισμό μέχρι την επέμβαση του ΝΑΤΟ και την πτώση του Σαντάμ Χουσεΐν.
Το μέτωπο κατά του ΙΚ και η ΣυρίαΤο Ιράν τάχθηκε ευθύς εξαρχής ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ), συμβάλλοντας ενεργά στην άμυνα, την οργάνωση και την αντεπίθεση του ιρακινού στρατού. Το σιιτικό στοιχείο έπαιξε σαφώς σημαντικό ενοποιητικό ρόλο, ωστόσο η Τεχεράνη εκμεταλλεύτηκε άμεσα το γεγονός ότι η Σαουδική Αραβία και τα κράτη του Κόλπου κατηγορήθηκαν για έμμεση υποστήριξη τόσο του ΙΚ όσο και της εσωτερικής σύγκρουσης στη Συρία, «θολώνοντας» ακόμη περισσότερο τις ομάδες συμφερόντων μέσα στη συριακή κυβέρνηση και αντιπολίτευση.
Κατά τον τελευταίο γύρο των ειρηνευτικών συνομιλιών για τη Συρία στην Αστάνα του Καζακστάν, οι Ρωσία, Ιράν και Τουρκία πρότειναν τη δημιουργία «ζωνών αποκλιμάκωσης» με στόχο την εντονότερη διπλωματική και στρατιωτική εμπλοκή τους στην επίτευξη ειρήνης και την εξασφάλιση ρόλου στην επόμενη μέρα. Η ενεργή συμμετοχή του Ιράν στην τριμερή πρωτοβουλία δίνει τη δυνατότητα στη χώρα να παίξει καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία των ζωνών, την αύξηση της διεθνούς εμβέλειας της Τεχεράνης, την προσπάθεια επίτευξης ειρήνης με πολιτικό τρόπο στη Συρία.
Επίσης, δεδομένων των σύνθετων συσχετισμών στο πεδίο της στρατιωτικής και διπλωματικής μάχης, η τριμερής αυτή συνεργασία και η υποχρέωση ελέγχου των συρράξεων μεταξύ του Άσαντ και της συριακής αντιπολίτευσης, θα απελευθέρωνε το Ιράν από το μέτωπο ενάντια στις δυνάμεις της συριακής αντιπολίτευσης και των άτακτων στρατιωτικών ομάδων, και θα ευνοούσε τη συγκέντρωση δυνάμεων στη μάχη κατά του ΙΚ, τόσο στη Συρία όσο και στο Ιράκ.
Δύο εξίσου σημαντικά στοιχεία για τη Τεχεράνη είναι πως με τη δημιουργία των ζωνών αποκλιμάκωσης κατά μήκος των βορειοδυτικών και νοτιοδυτικών συνόρων της Συρίας, το Ιράν θα μπορούσε αφενός να διατηρήσει και να ενισχύσει την πρόσβαση στο Λίβανο, αυξάνοντας και την πίεση προς το Ισραήλ, αφετέρου να εμποδίσει την Τουρκία από την ανάληψη εντονότερης στρατιωτικής δράσης κατά των Κούρδων της Συρίας, τους οποίους η Άγκυρα θεωρεί «τρομοκράτες». Σ’ αυτό το πλαίσιο, και με δεδομένη τη διαφορετική προσέγγιση της διοίκησης Τραμπ προς το Ιράν, στην παρούσα τουλάχιστον φάση, η ενεργότερη παρουσία του Ιράν σε Ιράκ και Συρία, αλλά και οι καλές σχέσεις συνεργασίας με Ρωσία, αποτελούν στρατηγική προτεραιότητα για τη Τεχεράνη.