Του Θωμά ΤσαλαπάτηΗ ώρα, μια ώρα Παρασκευής και ας πούμε 18:26. Το μέιλ μου ανοιχτό, η διεύθυνση της Εποχής συμπληρωμένη στο σημείο της αποστολής και το συνημμένο να εκκρεμεί. Στη θέση αυτή κάθε Παρασκευή μπαίνει το άρθρο αυτής εδώ της στήλης, ώστε να φτάσει στα γραφεία της εφημερίδας. Μα το άρθρο δεν φεύγει. Όχι λόγω τεχνικού προβλήματος, αλλά επειδή το άρθρο δεν έχει ακόμη γραφτεί (για την ακρίβεια γράφεται την ώρα αυτή που σας μιλάω. Όχι την ώρα βέβαια που διαβάζεται αυτή τη γραμμή, αλλά την ώρα που την γράφω. Μπέρδεμα. Ας συνεχίσουμε. Εγώ τουλάχιστον. Εσείς μπορείτε να σταματήσετε το άρθρο εδώ απηυδισμένοι από την αυτοαναφορικότητά μου. No hard feelings). Γύρω από την οθόνη πεταρίζουν σαν ιπτάμενα βλέφαρα τα θέματα της εβδομάδας. Το Εurogroup και οι κουβέντες για το χρέος και ό, τι αυτό συνεπάγεται, οι βόμβες σε Μάντσεστερ και σε Αθήνα, το ταξίδι του Τραμπ στην Ευρώπη, τα σκάνδαλα του Τραμπ στην Αμερική, ο πόλεμος στη Συρία, η επίθεση στην Αίγυπτο. Και μαζί μια σειρά από θέματα πιο προσωπικά. Βιβλία και ταινίες, στίχοι και αστοχίες, δεσμοί σχέσεων και θερμοκρασίες, γραφές και διαγραφές, εμμονές και ενδιαφέροντα. Τίποτα από αυτά, όμως, δεν καταλήγει στη λευκή σελίδα. Είναι και αυτό μια επιλογή.
Η ελευθερία που σου δίνει το να γράφεις χωρίς θέμα είναι εύκολο να σε οδηγήσει στην εσωστρέφεια (καλή ώρα εδώ). Να σε κάνει να γράφεις για όσα την ίδια στιγμή γράφεις, διαχωρίζοντας τη διαδρομή στο παρόν σε δύο παράλληλες διαδρομές που μονίμως συναντιούνται. Τι μπορεί να σημαίνει ο τίτλος «Αυστηρά χωρίς θέμα» (αυτός ντε που βρίσκεται λίγο πιο πάνω). Μήπως είναι ένα τρικ, απλά και μόνο για να γραφτεί ένα άρθρο; Μήπως είναι ένα παιχνίδι με τις λέξεις αφού ένα άρθρο χωρίς θέμα έχει κάλλιστα ως θέμα του την έλλειψη θέματος; Μήπως είναι απλά μια συγγραφική πόζα, την οποία ο συγγραφέας της αξιολογεί (λανθασμένα) ως εξαιρετικά χαριτωμένη και ταιριαστή με μια Κυριακή πρωί; Η ελάχιστη καχυποψία καθιστά όλες αυτές τις υποθέσεις αποδεκτές. Αλλά ας μην είμαστε καχύποπτοι. Η γραφή και η ανάγνωση για να συνομιλήσουν προϋποθέτουν μια ελάχιστη εμπιστοσύνη. Λίγο σαν κάποιος άγνωστος να σε κρατά από το χέρι, ενώ εσύ κρέμεσαι πάνω από τον πιο ρηχό γκρεμό (μόλις 20 εκατοστά). Κανείς δεν θα πάθει τίποτα από την πτώση, αλλά από εδώ ψηλά μπορείς να δεις την Ακρόπολη.
Αυτό που θέλω να πω στην πραγματικότητα είναι πως η έλλειψη θέματος τοποθετεί τη σιωπή στο επίκεντρο του κειμένου. Όχι του συγκεκριμένου κειμένου, αλλά όλων των κειμένων. Δεν είμαι σίγουρος αν έχει νόημα να γράφεις, αν δεν αμφισβητείς κάθε τόσο το σύνολο των παραμέτρων γύρω από ένα κείμενο. Την ικανότητά σου στη γραφή και την ικανότητά σου στην σκέψη και την ανάλυση. Το νόημα που μπορεί να έχει ένα άρθρο ριγμένο σε έναν ωκεανό επικοινωνίας. Την ίδια την επικοινωνία. Όχι για να εκμαιεύσεις επιβεβαίωση, αλλά για να συνεχίσεις να γράφεις παρόλα αυτά. Αυτή είναι η σιωπή του κειμένου. Μια σιωπή που δεν ταυτίζεται με την απουσία του (αφού πάντοτε ένα άρθρο βρίσκει τον τρόπο να παραγκωνίσει το κενό και να καταλάβει τη θέση σου).
Είναι φορές που οι λέξεις σε μπουχτίζουν. Όχι οι συγκεκριμένες λέξεις, αλλά το σύνολο των λέξεων. Και είναι ένα από τα ελάχιστα μπουχτίσματα που μπορούν να σε οδηγήσουν στην οντολογία. Γιατί συχνά η επικοινωνία μοιάζει με μια ανθρώπινη παρεξήγηση, με ένα ατύχημα που δεν χρειαζόταν να συμβεί, με μια ανθρώπινη παράμετρο που ακόμα και αν περιγράφεται με αποκλειστικά θετικούς όρους μπορεί να ιδωθεί και σαν καταδίκη. «Αρκετά επικοινωνήσαμε! Αρκεί με τους επικοινωνούντες!», γράφει ο θεατρικός συγγραφέας Valere Novarina «προσπαθούν να μας εγκλωβίσουν σε έναν ρόλο όπου δεν θα είμαστε παρά επικοινωνιακά ζώα, όντα υπό το βλέμμα των άλλων». Και καταλήγει: «Πριν επικοινωνήσει, ο άνθρωπος οφείλει να μιλήσει ακόμα πολύ στον εαυτό του».
«Η γλώσσα είναι ένας ιός από το διάστημα», έγραφε κάπου ο Μπάροουζ. Οπλισμένοι με γλώσσα προσπαθούμε να εξηγήσουμε το σύνολο των γύρω φαινομένων. Για την ακρίβεια η γλώσσα είναι το μόνο εργαλείο που διαθέτουμε για να κάνουμε κάτι τέτοιο. Κι όμως το εργαλείο μας είναι πεπερασμένο, επιβεβαιώνει συνεχώς τα όριά του, απογοητεύει συνεχώς τις προσδοκίες μας. Και όμως συνεχίζουμε, συνεχώς συνεχίζουμε να αποτελούμαστε από λέξεις. Με τρόπο μάταιο και στην ουσία του τραγικό.
Συνεχίζουμε λοιπόν; Η απάντηση σε όλα αυτά θα δοθεί την επόμενη Κυριακή. Όχι σε ένα άρθρο που θα μιλάει για αυτά. Αλλά σε ένα άρθρο που θα μιλάει για οτιδήποτε πέρα από αυτά.
Το κείμενο γράφτηκε, το μέιλ φεύγει και η σιωπή είναι το οξυγόνο της γραφής.
http://tsalapatis.blogspot.gr/