Της Μαρίας Γιαννακάκη*Μέχρι τις 12 Ιουνίου θα είναι στη δημόσια διαβούλευση το νομοσχέδιο για τη «Νομική Αναγνώριση της Ταυτότητας Φύλου», ένα πάγιο αίτημα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας.
Αφορά στη φυλομετάβαση ατόμων, των οποίων ο εσωτερικός και προσωπικός τρόπος με τον οποίο βιώνουν το φύλο τους, δεν αντιστοιχεί στο φύλο που καταχωρήθηκε κατά τη γέννησή τους με βάση τα βιολογικά τους χαρακτηριστικά, με συνέπεια τα άτομα αυτά να νιώθουν τη λεγόμενη «δυσφορία γένους», να υφίστανται διακρίσεις και να γίνονται συχνά θύμα εκδηλώσεων αποδοκιμασίας, μίσους, βίας και ρατσισμού, οι οποίες προσβάλλουν την προσωπικότητα και την αξιοπρέπειά τους.
Αλλά και απλούστερα θέματα της καθημερινότητας, όπως λόγου χάρη η έκδοση άδειας οδήγησης ή ταξιδιωτικών εγγράφων, αποτελούν πρόβλημα για τους διεμφυλικούς.
Η φυλομετάβαση θα γίνεται μέσω της εκούσιας δικαιοδοσίας, που είναι μία διαδικασία πάρα πολύ διακριτική, πάρα πολύ γρήγορη, εχέμυθη και αφορά κάθε έλληνα πολίτη που θέλει να μεταβάλει κάποιο στοιχείο της ταυτότητάς του και δεν θα χρειάζεται καμία επιπλέον ιατρική επέμβαση ή ψυχιατρική εξέταση.
Μέχρι τώρα ακολουθούνταν μία διαδικασία ιδιαίτερα επίπονη (σωματικά και ψυχικά) και περιελάμβανε τον ιδιαίτερα προσβλητικό ακρωτηριασμό του προσώπου, διαδικασία που έχει ρητά καταδικαστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ενώ ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, στην από 1η Φεβρουαρίου 2013 Έκθεση του Ειδικού Εισηγητή του ΟΗΕ για τα βασανιστήρια και κάθε άλλη βάναυση, απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία, επισημαίνει ότι η προϋπόθεση της στείρωσης ως προαπαιτούμενο για την αναγνώριση των διεμφυλικών ανθρώπων συνιστά βασανιστήριο.
Τέλος στην καταπάτηση δικαιωμάτωνΑκόμη, η διαδικασία της διόρθωσης του καταχωρισμένου φύλου με το προαπαιτούμενο της υποχρεωτικής στείρωσης, έρχεται σε αντίθεση με το Σύνταγμα (άρθρα 2§1, 4§1, 5§1), καθώς και με το άρθρο 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), σύμφωνα με το οποίο «καθένας έχει δικαίωμα στο σεβασμό της προσωπικής και οικογενειακής του ζωής». Επιπλέον, έρχεται σε αντίθεση με τα άρθρα 2 και 26 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, που κατοχυρώνουν την ισότητα και την απαγόρευση των διακρίσεων, με την έννοια ότι μια κατάσταση, όπως η δυσφορία γένους, δεν πρέπει να επιβαρύνει υπερβολικά τον ενδιαφερόμενο, προκειμένου αυτός να εξασφαλίσει τη μεταχείριση που ζητά από την Πολιτεία. Αλλά, και η Επιτροπή των υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης έχει αποφανθεί ότι «τα Κράτη-μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα για να εγγυώνται την πλήρη νομική αναγνώριση του επαναπροσδιορισμού φύλου ενός προσώπου, σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής του με γρήγορες, διαφανείς και εύκολα προσβάσιμες διαδικασίες».
Τα άρθρα 2 και 26 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, καθώς και το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ, έχει πρόσφατα επικαλεστεί για πρώτη φορά μια πρωτοποριακή δικαστική απόφαση, και συγκεκριμένα την υπ’ αριθμ. 418/2016 του Ειρηνοδικείου Αθηνών, που κατέστη αμετάκλητη και έχει χαρακτηριστεί ως «ιστορική», για το λόγο ακριβώς ότι δεν θεώρησε πρόβλημα για τις απαιτούμενες αλλαγές στη ληξιαρχική πράξη γέννησης, την παράλειψη της αιτούσας να προχωρήσει σε πλήρη χειρουργική επέμβαση αλλαγής φύλου. Το Ειρηνοδικείο έκρινε ότι η υποχρεωτική στείρωση, η χειρουργική αλλαγή φύλου με αφαίρεση των γεννητικών οργάνων από θήλυ σε άρεν και αντίστροφα, σαν απαραίτητη προϋπόθεση για την αναγνώριση της αλλαγής φύλου στα διεμφυλικά άτομα, παραβιάζει το άρθρο 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, καθώς και τα άρθρα 2 και 26 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα.
Μετά την επέκταση του Συμφώνου Συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια, το νόμο για την «Ίση Μεταχείριση» και το εν θέματι νομοσχέδιο, τίποτα δεν είναι πια ίδιο στην ελληνική κοινωνία. Πρόκειται για νομοθετήματα που αποτελούν τομές και ανοίγουν συζητήσεις για θέματα, που μέχρι και πριν δύο χρόνια θεωρούνταν ταμπού. Βγάζουμε συμπολίτες μας από το ντουλάπι, οι οποίοι πλέον μπορούν να απολαμβάνουν τα δικαιώματά τους.
Δεν ανεχόμαστε το διαφορετικό, το σεβόμαστε. Σεβόμαστε τα ανθρώπινα δικαιώματα, και τα ΛΟΑΤΚΙ δικαιώματα είναι ανθρώπινα δικαιώματα. Τελεία και παύλα.
* Γενική γραμματέας Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων