Απομένουν πέντε μέρες μέχρι τις εκλογές της 8ης Ιουνίου στην Αγγλία, σε μια εκλογική διαδικασία που τελικά παρουσιάζεται περισσότερο αμφίρροπη απ’ ότι αναμενόταν. Με τη διαφορά των δύο βασικών διεκδικητών της πρωθυπουργίας να μειώνεται διαρκώς, η προσπάθεια και των δύο πλευρών, Συντηρητικών και Εργατικών, να συσπειρώσουν τους ψηφοφόρους τους και να μεγιστοποιήσουν τις εκατέρωθεν απώλειες κορυφώνεται. Την προηγούμενη εβδομάδα, προτελευταία της προεκλογικής εκστρατείας, το ενδιαφέρον εστιάστηκε στα ντιμπέιτ που πραγματοποιήθηκαν και στην εκλογική κεφαλαιοποίηση του προηγούμενου διαστήματος, που περιελάμβανε εκτός του τρομοκρατικού χτυπήματος στο Μάντσεστερ και τη σύνοδο G7.
Στις δύο τηλεοπτικές εκπομπές, μια με τη συμμετοχή και των εφτά κομμάτων και μια με προσωπικές συνεντεύξεις των δύο βασικών διεκδικητών της πρωθυπουργίας ξεκαθαρίζουν οι βασικές αιχμές των προεκλογικών τους εκστρατειών για την τελευταία εβδομάδα, που, όμως, δεν παρουσιάζουν μεγάλες αποκλίσεις από τον αρχικό τους σχεδιασμό. Η Τερέζα Μέι, στη συνέντευξη που παραχώρησε στο BBC, καθώς από την αρχή της εκστρατείας ξεκαθάρισε ότι δεν θα αντιπαρατεθεί με τον Κόρμπιν σε τηλεοπτικό στούντιο, παρουσιάστηκε επηρεασμένη από τον αντίκτυπο που είχε το προεκλογικό της πρόγραμμα. Φαίνεται, τρόπον τινά, να πληρώνει την ελευθερία που έδωσε στους Συντηρητικούς το μεγάλο προβάδισμα της έναρξης του προεκλογικού αγώνα, που τους έδωσε την αυτοπεποίθηση να παρουσιάσουν ένα πρόγραμμα περισσότερο ειλικρινές ιδεολογικά απ’ ότι μπορεί να αντέξει ο σκληρός πυρήνας των ψηφοφόρων τους, οι συνταξιούχοι. Η άμεση απόσυρση των επίμαχων προτάσεων του προγράμματός την παρουσίασε ευάλωτη σε σχέση με την εικόνα της ισχυρής και σταθερής ηγεσίας που θέλει να παρουσιάσει και ανέδειξε ένα μειονέκτημα του κλειστού και στενού επιτελείου που χρησιμοποιεί η Μέι: την ανεπαρκή ανατροφοδότηση που προσφέρει μεγαλύτερες δικλείδες ασφαλείας.
Brexit και ηγετική ικανότηταΗ αίσθηση των Συντηρητικών, ωστόσο, είναι ότι το πρόγραμμά τους αποτελεί πρόβλημα μόνο για όσους δίνουν σημασία στις λεπτομέρειες. Επιμένουν ότι το αποτέλεσμα των εκλογών θα κριθεί στο ζήτημα του Brexit και της ηγετικής ικανότητας. Το δεύτερο έγινε εμφανές στο ντιμπέιτ των εφτά κομμάτων. Η Άμπερ Ραντ, υπουργός Εσωτερικών της απερχόμενης κυβέρνησης, μετέφερε τη συζήτηση από τις πολιτικές στην ηγετική ικανότητα. Κάνοντας συνεχώς κριτική στις οικονομικές προτάσεις του Κόρμπιν, τις χαρακτήρισε ανεδαφικές υποσχέσεις, επαναφέροντας το οικείο στην ελληνική πραγματικότητα ερώτημα περί ανεύρεσης πόρων. Προσπάθησε, έτσι, να εστιάσει στη δημοσιονομική αξιοπιστία και αποτελεσματικότητα, χαρτί που έπαιξαν οι Συντηρητικοί και παλιότερα. Επιπλέον, περιγράφοντας την επίθεση που δέχθηκε από όλα τα κόμματα για το πρόγραμμα των Τόρις ως «συνασπισμό του χάους», χαρακτήρισε κάθε ψήφο που δεν στηρίζει τη Μέι, ψήφο υπέρ του Κόρμπιν, προσπαθώντας μ’ αυτόν τον τρόπο να συσπειρώσει συντηρητικούς ψηφοφόρους που μπορεί να έχουν επαναπαυθεί από τη διαφορά των δύο κομμάτων.
Το ζήτημα των διαπραγματεύσεων για την αποχώρηση από την ΕΕ βρέθηκε στο επίκεντρο της τακτικής της Μέι στην προσωπική της συνέντευξη, χωρίς, όμως, να προσφέρει στους τηλεθεατές κάτι νεότερο. Η Μέι υπεραμύνθηκε της πρότασής της για περιορισμό της μετανάστευσης, και μια σκληρή διαπραγμάτευση, που μπορεί ακόμη και να μην οδηγήσει σε συμφωνία, αν αυτή δεν είναι ικανοποιητική. Στο πλαίσιο αυτό αξιοποίησε την παρουσία της στη σύνοδο του G7, όπου σε συνεργασία με τις ΗΠΑ έδειξε ένα πρόσωπο αποφασιστικό και διχαστικό σε σχέση με τους ευρωπαίους αξιωματούχους, που, επίσης σήκωσαν το γάντι. Η επιλογή αυτή θα απασχολήσει την Αγγλία και το Ηνωμένο Βασίλειο κυρίως μετά τις εκλογές, καθώς τότε θα πρέπει να επιβιώσει με τις συνέπειες της σκληρής και διχαστικής γραμμής που και τα δύο μέρη της διαπραγμάτευσης παρουσιάζουν. Οι συνέπειες θα φανούν ενδεχομένως και εντός του ΗΒ, λόγω της αντιμετώπισης των επιπτώσεων που θα έχει το Brexit σε Σκοτία και Β. Ιρλανδία, κυρίως σε ότι αφορά την ελεύθερη μετακίνηση. Προς το παρόν τα ζητήματα της ανεξαρτητοποίησης ή της ένωσης αποτελούν έναν αποτελεσματικό εκλογικό μοχλό πίεσης στις δύο άλλες χώρες του ΗΒ.
Παγίωση του ΚόρμπινΑπό την άλλη, ο Κόρμπιν χωρίς να προξενήσει κάποιο εντυπωσιακό χτύπημα στην αντίπαλό του, ισχυροποίησε τη θέση του με τη συμμετοχή του στο ντιμπέιτ των εφτά κομμάτων. Δεν εκμεταλλεύτηκε την απουσία της Μέι, αλλά αξιοποίησε την ευκαιρία να αντιπαραβάλει το πρόγραμμά του με τις νεοφιλελεύθερες περικοπές της απερχόμενης πρωθυπουργού. Επιλέγοντας να ανοίξει την κουβέντα με βάση τις πολιτικές διαφορές και εκμεταλλευόμενος την καλύτερη επικοινωνιακή ικανότητά του φαίνεται να προσελκύει ψηφοφόρους ακόμα και από την πλευρά των Συντηρητικών. Ισχυροποιεί, επίσης, όλο και περισσότερο τη σύνδεσή του με τις νέες ηλικίες, αλλά και με ψηφοφόρους που απείχαν από την εκλογική διαδικασία τα τελευταία χρόνια, και εγγράφονται καθημερινά στους εκλογικούς καταλόγους. Ωστόσο, και ο Κόρμπιν απέφυγε στην προσωπική του συνέντευξη να διευκρινίσει πώς ακριβώς θα πετύχει μια καλή εμπορική συμφωνία στις διαπραγματεύσεις με την ΕΕ. Κοινή διαπίστωση των πολιτικών αναλυτών, όμως, είναι ότι ακόμα και αν ο ίδιος αποχωρήσει, το πολιτικό του πρόγραμμα, θα παραμείνει ως πολιτική παρακαταθήκη με την οποία το Εργατικό κόμμα θα πρέπει να αναμετρηθεί.
ΔημοσκοπήσειςΟι δημοσκοπήσεις της τελευταίας εβδομάδας επιβεβαιώνουν την τάση που καταγραφόταν την προηγούμενη. Οι Εργατικοί μειώνουν τη διαφορά τους από τους Συντηρητικούς, φτάνοντας σε κάποιες δημοσκοπήσεις ακόμα και τις τρεις ποσοστιαίες μονάδες (42%-39%). Έχει ανοίξει, ωστόσο, και στην Αγγλία ένας διάλογος γύρω από την ικανότητα των δημοσκοπικών εταιρειών να προβλέψουν σωστά με βάση και τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος. Σε μια πρώτη εκτίμηση των εδρών που επιχείρησε η εταιρεία YouGov, εμφανίζεται ένα πολύ αισιόδοξο σενάριο που θέλει τους Συντηρητικούς να χάνουν 20 έδρες, μαζί και την απόλυτη πλειοψηφία, και τους Εργατικούς να κερδίζουν σχεδόν 30 έδρες σε σχέση με το αποτέλεσμα των προηγούμενων εκλογών, παραμένοντας δεύτεροι. Το σημαντικό παραμένει ότι οι Εργατικοί φαίνεται να ξεπερνάνε τον πήχη που έθεσαν οι ίδιοι, γεγονός που ισχυροποιεί τη θέση του Κόρμπιν, αλλά ταυτόχρονα εγείρει ερωτηματικά για τη συνοχή της νέας κοινοβουλευτικής ομάδας. Σε κάθε περίπτωση ένα καλό εκλογικό αποτέλεσμα ψαλιδίζει τις φιλοδοξίες της εσωκομματικής αντιπολίτευσης.
Πέτρος Κοντές