Ο πρόεδρος της Βραζιλίας πήρε πίσω το διάταγμά του

Ο πρό­ε­δρος της Βρα­ζι­λίας, Μι­σέλ Τε­μέ­ρ, α­να­γκά­στη­κε κά­τω α­πό τη λαϊκή κα­τα­κραυ­γή να πά­ρει πί­σω το διά­ταγ­μα με το ο­ποίο α­νέ­θε­τε στο στρα­τό να βγει στους δρό­μους για να κα­τα­στεί­λει τις δια­δη­λώ­σεις, που εί­χαν εκ­δη­λω­θεί στις με­γά­λες πό­λεις και ι­διαί­τε­ρα στην πρω­τεύου­σα της χώ­ρας. Τις δια­δη­λώ­σεις εί­χαν ορ­γα­νώ­σει τα συν­δι­κά­τα και τα κοι­νω­νι­κά κι­νή­μα­τα κα­τά των «με­ταρ­ρυθ­μί­σεων» του α­σφα­λι­στι­κού-συ­ντα­ξιο­δο­τι­κού συ­στή­μα­τος και της κα­τάρ­γη­σης των ερ­γα­σια­κών δι­καιω­μά­των. Το διά­ταγ­μα ή­ταν α­σφα­λώς «μια πρά­ξη α­πελ­πι­σίας α­πό την πλευ­ρά του προέ­δρου», που βρί­σκε­ται α­ντι­μέ­τω­πος με πολ­λές κα­τη­γο­ρίες για δια­φθο­ρά και θεω­ρεί­ται ό­τι πα­ρά­νο­μα βρί­σκε­ται στη θέ­ση α­πό τη με­γά­λη πλειο­ψη­φία των Βρα­ζι­λιά­νων, που ζη­τούν να γί­νουν ά­με­σα ε­κλο­γές.
Η ε­νέρ­γεια αυ­τή, να βγει ο στρα­τός στους δρό­μους, –«πέ­ρα­σε α­πό «τη μι­ντια­κή συμ­μα­χία» σχε­δόν α­πα­ρα­τή­ρη­τη– στις ση­με­ρι­νές συν­θή­κες μιας ο­ξυ­μέ­νης πο­λι­τι­κής και οι­κο­νο­μι­κής κρί­σης της Βρα­ζι­λίας (της χώ­ρας που έ­χει υ­πο­στεί τις συ­νέ­πειες, στη διάρ­κεια δυο δε­κα­ε­τιών, μιας στρα­τιω­τι­κής δι­κτα­το­ρίας, με­τά το πρα­ξι­κό­πη­μα που στη­ρί­χτη­κε α­πό τις Η­ΠΑ το 1964), α­πο­τε­λεί βά­ναυ­ση πρό­κλη­ση. Ο στρα­τός κλή­θη­κε να βγει α­πό τα στρα­τό­πε­δα για να «ε­πι­βά­λει την τά­ξη που εί­χε δια­σα­λευ­τεί», σύμ­φω­να με το διά­ταγ­μα και «να προ­στα­τεύ­σει τη δη­μό­σια πε­ριου­σία». Έτσι βρέ­θη­καν στρα­τιώ­τες να πε­ρι­φρου­ρούν δη­μό­σιες υ­πη­ρε­σίες και υ­πουρ­γεία!
Η α­ντί­δρα­ση, ό­μως, α­πό συν­δι­κά­τα, κόμ­μα­τα α­ρι­στε­ρά και κοι­νω­νι­κές ορ­γα­νώ­σεις α­νά­γκα­σαν το στρα­τη­γό Εντουάρ­ντο Ντα Κό­στα Βίλ­λας Βο­ας, αρ­χη­γό του στρα­τού της Βρα­ζι­λίας, να δια­κη­ρύ­ξει, λί­γο με­τά τη δη­μο­σίευ­ση του δια­τάγ­μα­τος, ό­τι «η δη­μο­κρα­τία μας δεν κιν­δυ­νεύει». Για να κα­θη­συ­χά­σει τον κό­σμο που εί­δε τους στρα­τιώ­τες στους δρό­μους, προ­χώ­ρη­σε γρή­γο­ρα σε συ­νέ­ντευ­ξή και ε­ξέ­φρα­σε τη δια­φω­νία του με την έκ­δο­ση του δια­τάγ­μα­τος. Ωστό­σο, πα­ρα­δέ­χτη­κε πως στο προ­ε­δρι­κό μέ­γα­ρο και στο γε­νι­κό στρα­τη­γείο ε­πι­κρα­τού­σε μια α­τμό­σφαι­ρα «με­γά­λης α­βε­βαιό­τη­τας» λό­γω της μα­ζι­κό­τη­τας των κι­νη­το­ποιή­σεων, και ό­χι α­πό τις βίαιες πρά­ξεις με­μο­νω­μέ­νων α­τό­μων, αλ­λά και «σοκ» α­πό τις α­πο­κα­λύ­ψεις που φέρ­νουν τον Τε­μέρ να ε­μπλέ­κε­ται σε σκάν­δα­λα, για τα ο­ποία η δι­καιο­σύ­νη έ­χει δια­τά­ξει έ­ρευ­να.

 Η χει­ρό­τε­ρη κρί­ση στην ι­στο­ρία της χώ­ρας

Τα βα­θύ­τε­ρα αί­τια, ό­μως, της α­νη­συ­χίας που αι­σθά­νε­ται η κυ­βέρ­νη­ση του Μι­σέλ Τε­μέρ και οι κύ­κλοι που τον βοή­θη­σαν να πά­ρει την ε­ξου­σία, με το κοι­νο­βου­λευ­τι­κό πρα­ξι­κό­πη­μα, τον Αύ­γου­στο του 2016, κα­τά της προέ­δρου Ντίλ­μα Ρου­σέ­φ, προέ­δρου του Εργα­τι­κού Κόμ­μα­τος, έ­γκει­ται στο γε­γο­νός ό­τι η Βρα­ζι­λία περ­νά­ει τη χει­ρό­τε­ρη οι­κο­νο­μι­κή και πο­λι­τι­κή κρί­ση στην ι­στο­ρία της. Τα μέ­τρα που έ­χει πά­ρει η κυ­βέρ­νη­ση -αλ­λά και αυ­τά που προ­τί­θε­ται να ε­πι­βά­λει– έ­χουν ο­δη­γή­σει την οι­κο­νο­μία σε βα­θιά ύ­φε­ση, την α­νερ­γία στα ύ­ψη, χω­ρίς να δια­φαί­νο­νται ση­μά­δια α­νά­καμ­ψης. Εδώ θα πρέ­πει να α­να­φέ­ρου­με ό­τι η Βρα­ζι­λία και χώ­ρες της Λα­τι­νι­κής Αμε­ρι­κής εί­χαν α­πο­φύ­γει τις συ­νέ­πειες της οι­κο­νο­μι­κής κρί­σης που ξέ­σπα­σε το 2008. Μιας κρί­σης που στά­θη­κε η α­φορ­μή να ε­πι­βλη­θούν τα μέ­τρα λι­τό­τη­τας, με κα­τα­στρο­φι­κά α­πο­τε­λέ­σμα­τα στις ευ­ρω­παϊκές χώ­ρες, ι­διαί­τε­ρα στην Ελλά­δα, την Ισπα­νία, την Πορ­το­γα­λία, υ­πό την ε­πί­βλε­ψη του ΔΝΤ. Εξάλ­λου το ί­διο το Τα­μείο α­να­γνω­ρί­ζει, με βά­ση τις ε­μπει­ρίες, την α­να­πο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τα των μέ­τρων.

Το πά­γω­μα για εί­κο­σι χρό­νια των κοι­νω­νι­κών δα­πα­νών

Αν και για δια­φο­ρε­τι­κές αι­τίες έ­χει εκ­δη­λω­θεί σή­με­ρα η κρί­ση, χώ­ρες της Λα­τι­νι­κής Αμε­ρι­κής «βομ­βαρ­δί­ζο­νται με τα ί­δια μέ­τρα λι­τό­τη­τας», α­να­φέ­ρει η Γκρα­τσιέ­λα Ντα­βί­ντ στο σαιτ «M.ca» και προ­σθέ­τει ό­τι το ΔΝΤ «βο­η­θά­ει» να ε­πι­βλη­θούν προ­γράμ­μα­τα προ­σαρ­μο­γής στην πε­ριο­χή αυ­τή. Η Βρα­ζι­λία χα­ρα­κτη­ρί­ζε­ται α­πό την έ­ντα­ση, την πυ­κνό­τη­τα και τη σκλη­ρό­τη­τα των μέ­τρων.
Από τα πο­λυά­ριθ­μα αυ­τά μέ­τρα, τα πιο προ­βλη­μα­τι­κά, «δια­στρο­φι­κά» α­να­φέ­ρει η α­να­λύ­τρια, εί­ναι οι τρο­πο­ποιή­σεις στο σύ­νταγ­μα, με τις ο­ποίες δια­μορ­φώ­νε­ται έ­να νέο φο­ρο­λο­γι­κό κα­θε­στώς, που κα­θιε­ρώ­νει α­πό το 2017 το πε­ρί­φη­μο πλα­φόν για τις πρω­το­γε­νείς δα­πά­νες.
Δη­λα­δή, ό­λες οι κοι­νω­νι­κές δα­πά­νες α­πό το 2017 θα πρέ­πει να εί­ναι α­ντί­στοι­χες με αυ­τές του 2016… και η ι­στο­ρία αυ­τή θα συ­νε­χι­στεί για εί­κο­σι χρό­νια. Με άλ­λα λό­για, με το σύ­στη­μα αυ­τό ε­πι­διώ­κε­ται να πα­γώ­σουν οι κοι­νω­νι­κές δα­πά­νες για μια 20ε­τία. Έτσι ώ­στε μελ­λο­ντι­κά μια δη­μο­κρα­τι­κά ε­κλεγ­μέ­νη κυ­βέρ­νη­ση δεν θα έ­χει κα­μία δυ­να­τό­τη­τα να χα­ρά­ζει και να α­κο­λου­θή­σει μια άλ­λη πο­λι­τι­κή, σύμ­φω­να με τη νέα συ­νταγ­μα­τι­κή ε­πι­τα­γή. Με αυ­τή την ε­πι­τα­γή κα­θί­στα­ται σχε­δόν α­δύ­να­τη η ό­ποια, ε­πι­πλέ­ον, κοι­νω­νι­κή δα­πά­νη και συ­νε­πώς και η οι­κο­νο­μι­κή α­νά­πτυ­ξη για την ι­κα­νο­ποίη­ση των νέων κοι­νω­νι­κών α­να­γκών. Αυ­τή τη λο­γι­κή κα­τα­δι­κά­ζει με την έκ­θε­ση της η Ει­δι­κή Επι­τρο­πή για τα Δι­καιώ­μα­τα του Ο­ΗΕ. Για­τί με αυ­τή την τρο­πο­ποίη­ση «θί­γο­νται τα πιο φτω­χά και ευαί­σθη­τα στρώ­μα­τα και αυ­ξά­νο­νται οι α­νι­σό­τη­τες σε μια κοι­νω­νία που πά­σχει α­πό αυ­τές».

 Ζη­τούν την πα­ραί­τη­ση Τε­μέ­ρ

Το ε­ρώ­τη­μα που τί­θε­ται α­νοι­χτά στη Βρα­ζι­λία εί­ναι: πώς μπο­ρεί να α­ντέ­ξει η κυ­βέρ­νη­ση την κοι­νω­νι­κή πίε­ση; Όταν μά­λι­στα έ­χει ε­μπλα­κεί σε σκάν­δα­λα. Οι σύμ­μα­χοί της, ό­πως το Δη­μο­κρα­τι­κό Βρα­ζι­λιά­νι­κο Κί­νη­μα (κέ­ντρο), παίρ­νει α­πο­στά­σεις. Και το Βρα­ζι­λιά­νι­κο Σο­σια­λι­στι­κό Κί­νη­μα (κε­ντρο­α­ρι­στε­ρά) ζη­τά­ει την πα­ραί­τη­ση του προέ­δρου. «Ο Τε­μέρ έ­χα­σε την ι­κα­νό­τη­τα να κυ­βερ­νά­ει», με τον τίτ­λο αυ­τό κυ­κλο­φό­ρη­σε τε­λευ­ταία με­γά­λη βρα­ζι­λιά­νι­κη ε­φη­με­ρί­δα. Ωστό­σο, τα κόμ­μα­τα της α­ρι­στε­ράς, το Κόμ­μα των Εργα­τών του Λού­λα και της Ρου­σέφ και το Βρα­ζι­λιά­νι­κο Κομ­μου­νι­στι­κό Κόμ­μα, εκ­φρά­ζουν το φό­βο τους ό­τι ο Τε­μέρ θα κρα­τη­θεί στην ε­ξου­σία για να πε­ρά­σει με κά­θε κό­στος τις λε­γό­με­νες με­ταρ­ρυθ­μί­σεις, γι’ αυ­τό ε­ξάλ­λου ό­σοι τον έ­φε­ραν στην ε­ξου­σία, δεν φαί­νε­ται να υ­πο­χω­ρούν. Η λο­γι­κή αυ­τή τους ο­δη­γεί ε­κτός δη­μο­κρα­τι­κού πλαι­σίου και ε­γκυ­μο­νεί σο­βα­ρούς κιν­δύ­νους για την πο­ρεία της χώ­ρας.

Μ. Κο­βά­νης