«ΕΡΧΕΤΑΙ ΤΗ ΝΥΧΤΑ»Ο παραλογισμός του φόβου
Του Στράτου ΚερσανίδηΟ φόβος είναι ο εχθρός της λογικής. Ο άνθρωπος που φοβάται είναι ικανός να προκαλέσει μεγάλο κακό. Κι όταν ο φόβος είναι αποτέλεσμα μιας αδιευκρίνιστης απειλής, μπορεί να κάνει το χειρότερο έγκλημα. Ένα σπίτι στο δάσος. Το σκηνικό έχει στηθεί. Ο Τρέι Έντουαρντ Σουλτς σκηνοθετεί την ταινία «Έρχεται τη νύχτα» (It comes at night) και το πρώτο ερώτημα μπαίνει από τον ίδιο τον τίτλο: τι είναι αυτό που έρχεται τη νύχτα; Το μυστήριο παραμένει αναπάντητο μέχρι τέλους.
Επανερχόμαστε στο σπίτι στο δάσος. Εκεί ζει ο Πολ με τη γυναίκα του Σάρα και τον έφηβο γιο του, Τράβις. Εκεί κρύβονται αποζητώντας προστασία από μια αόρατη απειλή. Μια θανατηφόρα αρρώστια άγνωστης προέλευσης που έχει εξαπλωθεί. Όποιος προσβάλλεται από την αρρώστια αποτελεί κίνδυνο για τους υπόλοιπους και πρέπει να εξοντωθεί και το σώμα του να καεί. Πρώτο θύμα ήταν ο πατέρας της Σάρας.
Μια νύχτα ακούγεται ένας θόρυβος. Κάποιος προσπαθεί να εισβάλει στο σπίτι. Το μόνο που νοιάζει τον Πολ είναι να προστατεύσει την οικογένειά του. Ο φόβος έχει εγκατασταθεί μέσα τους. Οπλισμένος επιτίθεται στον εισβολέα και, αφού τον εξουδετερώνει, τον φιμώνει και τον δένει σε ένα δέντρο έξω από το σπίτι. Αφού περάσουν μερικές ώρες και διαπιστώσει πως ο άγνωστος δεν έχει προσβληθεί από τον ιό, τον ανακρίνει. Εκείνος του λέει πως δεν ήξερε πως το σπίτι κατοικείται και πως αναζητά ένα καταφύγιο για την οικογένειά του που την έχει αφήσει μερικά χιλιόμετρα μακρύτερα. Ο Πολ, αν και δύσπιστος αρχικά, αποφασίζει να βοηθήσει την οικογένεια και να αντιμετωπίσουν από κοινού την άγνωστη απειλή. Έτσι πηγαίνουν και φέρνουν την οικογένεια του Γουίλ, που είναι η γυναίκα του Κιμ και ο μικρός γιος του, Άντριου.
Οι δυο οικογένειες ζουν μαζί, μοιράζονται το νερό και τα τρόφιμα και σιγά-σιγά αρχίζουν να συνηθίζουν στη συμβίωση. Ο πάγος ανάμεσά τους έχει αρχίζει να σπάζει, αλλά η ανασφάλεια και ο φόβος του αόρατου κινδύνου δεν αφήνει πολλά περιθώρια εμπιστοσύνης. Μια νύχτα ο Άντριου βρίσκεται να κοιμάται στο δωμάτιο του νεκρού παππού, μια άλλη εξαφανίζεται ο σκύλος του Τράβις. Η αρρώστια μοιάζει να έχει εισβάλει μέσα στο σπίτι, η Σάρα φοβάται μήπως έχει προσβληθεί ο γιος της, ο Πολ υποψιάζεται πως έχει προσβληθεί ο Άντριου, η κατάσταση είναι τεταμένη και δεν αργεί να έρθει η έκρηξη. Όταν επικρατεί ο φόβος και δεν υπάρχει ψυχραιμία τα αποτελέσματα είναι καταστροφικά. Ο άνθρωπος μπορεί να γίνει θηρίο, οι δε κοινωνίες να οδηγηθούν στον εκφασισμό.
Το συγκλονιστικό ψυχολογικό θρίλερ του Τρέι Έντουαρντ Σουλτς μένει ανοιχτό σε πολλές ερμηνείες. Δεν απαντά στο ερώτημα «τι έχει συμβεί» και έτσι ο καθένας μπορεί να υποθέσει πως, πιθανόν, ο σκηνοθέτης να περιγράφει ένα στιγμιότυπο από το τέλος του κόσμου; Θα μπορούσε να είναι έτσι. Θα μπορούσε όμως να είναι και μια αλληγορία για το φόβο μέσα στον οποίο ζουν οι σύγχρονες δυτικές κοινωνίες. Το φόβο του Άλλου, του Διαφορετικού, του Άγνωστού. Το οποίο μπορεί να λειτουργήσει και ως καταλύτης στην αποσύνθεση των ίδιων των κοινωνιών παράγοντας εσωτερικές συγκρούσεις.
Ο φόβος δημιουργεί ανασφάλεια, ο άνθρωπος οχυρώνεται, χτίζει τείχη προστασίας γύρω του, αυτοπεριορίζεται, ασφυκτιά και αναζητά τα απομεινάρια της απολεσθείσας ελευθερίας του μέσα στον εκούσιο εγκλεισμό. Αυτοπαγιδεύεται και οδηγείται από μόνος του στο τέλος. Έτσι η ανθρωπότητα παύει να υπάρχει όπως την ξέραμε.
strakersan@gmail.comkersanidis.wordpress.com ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ
«Paulina»«Paulina» (La Palota) του Σαντιάγκι Μίτρε: Όταν η Παουλίνα αποφασίζει να εγκαταλείψει το Μπουένος Άιρες, ο πατέρας της, ανώτατος δικαστικός, μάταια προσπαθεί να την πείσει να αλλάξει γνώμη. Ονειρευόταν ένα διαφορετικό μέλλον για την 28χρονη κόρη του, η οποία δεν φαίνεται να γοητεύεται από τη δικηγορική καριέρα. Προτιμά να προσφέρει τις υπηρεσίες της ως δασκάλα σε μια υποβαθμισμένη και φτωχή περιοχή της Αργεντινής, με ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό αναλφαβητισμού. Όμως φτάνοντας εκεί θα δεχτεί τη βίαιη επίθεση μιας συμμορίας νεαρών και θα κακοποιηθεί. Σύντομα θα αρχίσει να υποψιάζεται πως μερικοί από αυτούς είναι μαθητές της. Παρά τις δυσκολίες η νεαρή δασκάλα θα παραμείνει πιστή στο στόχο της και αποφασισμένη να πετύχει.Ριμέικ της ομότιτλης, επίσης αργεντινέζικης, ταινίας που γύρισε το 1960 ο Ντανιέλ Τινάιρε. Η ταινία του Σαντιάγκο Μίτρε έχει κερδίσει πάνω από 20 βραβεία σε διάφορα διεθνή φεστιβάλ. Ανάμεσά τους και το πρώτο βραβείο, καθώς και το βραβείο FIPRESCI στην Εβδομάδα Κριτικής στο Φεστιβάλ των Κανών.
«Αυτή η γη είναι δική μας» (Chez nous) του Λουκά Μπελβό: Σε μια περιοχή με ορυχεία στη Βόρεια Γαλλία, ζει η Πολίν, η οποία εργάζεται ως κατ’ οίκον νοσοκόμα, μεγαλώνει δύο παιδιά και φροντίζει τον πατέρα της. Είναι πολύ καλή στη δουλειά της, δοτική και αγαπητή. Όμως η καθημερινότητα είναι ιδιαίτερα πιεστική για την Πολίν και έτσι θα πάρει μια απόφαση που κανείς από την οικογένειά της δεν περίμενε. Ενώ πλησιάζουν οι προεδρικές εκλογές, μπαίνει στο συνδυασμό του Πατριωτικού Συνασπισμού, ενός εθνικιστικού κινήματος του οποίου ηγείται η Ανιός Ντορζέλ. Μέσω του οικογενειακού γιατρού, Φιλίπ Μπερτιέ, προσεγγίζει την Πολίν και θέλοντας να εκμεταλλευτεί τη δημοφιλία της θα την εντάξει στο ψηφοδέλτιο. Η ταινία προκάλεσε πολλές αντιδράσεις στη Γαλλία, κυρίως από την πλευρά του Εθνικού μετώπου, της Μαρίν Λεπέν. Ο Μπελβό ουσιαστικά περιγράφει τα όσα συμβαίνουν στη Γαλλία με την άνοδο της ακροδεξιάς και το πώς οι Γάλλοι απογοητευμένοι και φοβισμένοι οδηγούνται στο μίσος. Ο Πατριωτικός Συνασπισμός έχει πολλές ομοιότητες με το Εθνικό Μέτωπο ενώ η αρχηγός του, Ανιός Ντορζέλ, θυμίζει έντονα την Λεπέν.
«Επιστροφή στη Βουργουνδία» (Ce qui nous lie) του Σεντρίκ Κλαπίς: Ο 30χρονος Ζαν έχει εγκαταλείψει το πατρικό του σπίτι κάπου στη Βουργουνδία και εδώ και 10 χρόνια ζει στο εξωτερικό. Επιστρέφει, όταν μαθαίνει πως ο πατέρας του είναι ετοιμοθάνατος. Είναι το τέλος του καλοκαιριού και σε λίγο πρόκειται να αρχίσει η συγκομιδή των σταφυλιών. Έτσι θα επανασυνδεθεί με τα αδέλφια του, την Ζιλιέτ και τον Ζερεμί. Ο Ζαν θα χτίσει ξανά τη σχέση μαζί τους και από κοινού θα προσπαθήσουν να σώσουν την επιχείρηση παραγωγής κρασιού που ανήκει στην οικογένειά τους εδώ και τρεις γενιές.
«Οι πρώην» (Les ex) του Μορίς Μπαρτελεμί: Έξι χωρισμένα ζευγάρια εμπλέκονται ενώ προσπαθούν να κάνουν απολογισμό των σχέσεών τους. Κοινό τους σημείο; Δυσκολεύονται να ξεχάσουν. Έτσι το μίσος εμπλέκεται με την αγάπη σε μια γλυκιά κωμωδία με φόντο το Παρίσι.
«Ντιτρόιτ: Μια οργισμένη πόλη» (Detroit) της Κάθριν Μπίγκελοου: Ενώ οι ΗΠΑ κλιμακώνουν την εμπλοκή τους στο Βιετνάμ, στο εσωτερικό της χώρας σημειώνονται αναταραχές που έχουν τη βάση τους σε δεκαετίες φυλετικών διακρίσεων. Οι κοινότητες των μαύρων πλήττονται από ανεργία, ενώ αντιμετωπίζουν έντονα προβλήματα παιδείας και στέγης. Η κατάσταση είναι έκρυθμη στις αμερικανικές μεγαλουπόλεις και στο Ντιτρόιτ ξεσπά η πρώτη εξέγερση. Όταν φτάνει στην αστυνομία μια αναφορά για πυροβολισμό, αστυνομία, πολιτοφυλακή, εθνοφυλακή εισβάλλουν πάνοπλοι στο ξενοδοχείο Άλτζιερς. Ήταν η 25η Ιουλίου 1967. Οι ένοικοι ανακρίνονται βίαια, παραβιάζεται κάθε νομιμότητα και εν τέλει σκοτώνονται τρεις άοπλοι νεαροί, ενώ πολλά γυναικόπαιδα έχουν τραυματιστεί, θύματα της βαρβαρότητας των δυνάμεων καταστολής. Κι όμως, κανένα όπλο δεν βρέθηκε ποτέ! Πενήντα χρόνια μετά, η Μπίγκελλου θέλει να κρατήσει ζωντανή τη μνήμη της αστυνομικής φυλετικής βίας. Θαυμάσιος αφηγηματικός ρυθμός σε μια ταινία που η ντοκιμαντερίστικη αισθητική, συνδυάζεται με το βασισμένο σε αληθινά γεγονότα, μυθοπλαστικό κομμάτι.
«American made» του Ντάγκ Λάιμαν: Ο Μπάρι Σιλ είναι πιλότος της TWA και στρατολογείται από τη CIA για να βοηθήσει στην αντεπίθεση επί της κομουνιστικής απειλής στην Κεντρική Αμερική. Ο Σιλ εμπλέκεται με το καρτέλ του Μεδεγίν και φέρνει σε αμηχανία τον Λευκό Οίκο. Η ταινία βασίζεται σε αληθινή ιστορία.
Προβάλλονται επίσης σε επανέκδοση, «Ο νεκρός» του Τζιμ Τζάρμους (195) και «Στο πέρασμα του χρόνου» του Βιμ Βέντερς (1976).
Σινεφίλ