«Η ΑΛΛΗ ΟΨΗ ΤΗΣ ΕΛΠΙΔΑΣ»Ιστορία προσφυγιάς και μελαγχολίας 
Του Στράτου Κερσανίδη Όσοι φράχτες κι αν κατασκευαστούν, όσο αυστηροί και αν γίνουν οι συνοριακοί έλεγχοι, όσα μέτρα ανακοπής των προσφυγικών ροών κι αν παρθούν οι άνθρωποι δεν θα σταματήσουν να περνούν τα σύνορα. Γιατί η ανάγκη για επιβίωση είναι πιο δυνατή από οποιαδήποτε καταστολή.
Ο Κάλεντ, ο ήρωας του Άκι Καουρισμάκι στην ταινία «Η άλλη όψη της ελπίδας» (Toivon tuolla puolen) είναι ένας τέτοιος άνθρωπος, ο οποίος περπάτησε χιλιάδες χιλιόμετρα, πέρασε θάλασσες, κυνηγήθηκε, πείνασε και κρύωσε και τελικά από τη Συρία έφτασε στη Φιλανδία. Ενώ ζητάει άσυλο, αναζητά την αδελφή του την οποία έχασε όταν περνούσε τα ουγγρικά σύνορα. Όταν η αίτησή του απορρίπτεται, το σκάει από το κέντρο φιλοξενίας. Ενώ περιφέρεται στους δρόμους συναντά τον Βίκστρομ, έναν άνδρα ο οποίος εγκατέλειψε την αλκοολική γυναίκα του, παράτησε τη δουλειά του και, αφού κέρδισε ένα σημαντικό ποσό στα χαρτιά, αποφάσισε να αλλάξει ζωή αγοράζοντας ένα εστιατόριο. Η συνάντηση των δύο ανδρών δεν γίνεται κάτω από τις καλύτερες συνθήκες, αλλά τελικά ο Βίκστρομ προσφέρει στον Κάλεντ δουλειά και στέγη και φροντίζει να του βγάλει φιλανδική ταυτότητα. Οι δύο αυτοί ξένοι άνδρες, οι οποίοι για διαφορετικούς λόγους ο καθένας εγκατέλειψαν τα σπίτια τους, αρχίζουν από κοινού να αλλάζουν τις ζωές τους. Στο μεταξύ, ο Κάλεντ συνεχίζει να αναζητά την αδελφή του, μια ομάδα ρατσιστών τον έχει βάλει στο μάτι και ο Βίκστρομ αποφασίζει να αναβαθμίσει το εστιατόριό του.
Πώς μπορεί ένας κινηματογραφιστής να σκηνοθετεί με τέτοιον ανάλαφρο τρόπο τόσο σοβαρά θέματα, μόνον ο ίδιος ο Καουρισμάκι ίσως να μπορεί να απαντήσει. Γιατί αυτή η βαθιά ανθρωπιστική ταινία κυλάει σαν γάργαρο νερό, ακόμη κι όταν περιγράφει καταστάσεις δύσκολες. Σκηνοθετεί με ζηλευτή οικονομία, απέριττα και ανοίγει σοβαρά ζητήματα όπως οι οικογενειακές σχέσεις, η προσφυγιά, ο ρατσισμός, η αλληλεγγύη. Σκηνοθετεί ένα ρεαλιστικό δράμα με χιούμορ! Η κάμερα κινείται νωχελικά, τα χρώματα είναι καθαρά και το εξαιρετικό σάουντρακ δίνει το δικό του τόνο όπου και όταν χρειάζεται. Οι ήρωές του παραμένουν ανέκφραστοι, ζουν μέσα στα γεγονότα αλλά αποστασιοποιημένοι και μελαγχολικοί, θαρρείς και όλα αυτά συμβαίνουν σε άλλους. Το φινάλε είναι ανοιχτό και δίνεται η ευχέρεια στο θεατή να διαλέξει την καλή ή την κακή εκδοχή. «Η άλλη όψη της ελπίδας» είναι ρεαλιστική και σαρκαστική, αστεία και δραματική και δίνει σαφές πολιτικό στίγμα: «Μην υψώνετε σύνορα ανάμεσα στους ανθρώπους».
Ο σκηνοθέτης σημειώνει: «Με αυτήν την ταινία προσπαθώ να καταβάλω κάθε δυνατή προσπάθεια για να αποδομήσω τον ευρωπαϊκό τρόπο που βλέπουν τους πρόσφυγες: είτε ως θλιβερά θύματα είτε ως αλαζονικούς οικονομικούς μετανάστες που εισβάλουν στις κοινωνίες μας, απλώς για να κλέψουν τις δουλειές μας, τις συζύγους μας, τα σπίτια μας και τα αυτοκίνητά μας. Στην ευρωπαϊκή ιστορία, η δημιουργία και η επιβολή στερεότυπων προκαταλήψεων δημιουργεί μια απειλητική ηχώ».
strakersan@gmail
.comkersanidis.
wordpress.com «Η ΜΕΓΑΛΗ ΥΠΟΣΧΕΣΗ»Μια γενοκτονία ζητά δικαίωση
Τον Απρίλιο του 1915 ξεκίνησε ένα από τα μεγαλύτερα μαζικά εγκλήματα του 20
ού αιώνα. Ήταν η γενοκτονία των Αρμενίων από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, η οποία, αν και πέρασαν 102 χρόνια, μέχρι σήμερα δεν αναγνωρίζεται ως τέτοια από την Τουρκία. Σύμφωνα με αρμενικές και δυτικές πηγές σφαγιάστηκαν τότε περίπου 1.500.000 άνθρωποι. Στη μνήμη αυτών των θυμάτων της γενοκτονίας είναι αφιερωμένη «Η μεγάλη υπόσχεση» του Τέρι Τζορτζ.
Ο Μιχαίλ, ο οποίος εργάζεται ως φαρμακοποιός στο φαρμακείο του πατέρα του σε ένα χωριό στην Ανατολία, φεύγει για την Κωνσταντινούπολη για να πραγματοποιήσει το όνειρό του: να σπουδάσει ιατρική. Πριν φύγει από το χωριό αρραβωνιάστηκε με μια συγχωριανή του, τη Μαράλ και χάρη στην προίκα της μπόρεσε να πάει στο πανεπιστήμιο. Στην Πόλη θα φιλοξενηθεί στο σπίτι του θείου του και εκεί θα γνωρίζει την Άννα, μια όμορφη σπουδαγμένη κοπέλα η οποία σχετίζεται με ένα αμερικανό δημοσιογράφο, τον Κρις. Σύντομα ο Μιχαίλ θα ερωτευτεί την Άννα, αλλά όταν αρχίσουν οι διωγμοί των Αρμενίων, θα επιστρέψει στο χωριό του. Εκεί θα παντρευτεί την Μαράλ και θα χάσει τα ίχνη της Άννας. Όμως η μοίρα του είναι σκληρή. Οι Τούρκοι θα επιτεθούν στο χωριό και θα χάσει όλη την οικογένειά του. Ο ίδιος θα συλληφθεί, θα σταλεί σε καταναγκαστικά έργα αλλά θα δραπετεύσει και θα προσπαθήσει να σωθεί. Πάντοτε όμως σκέφτεται την Άννα.
Η ταινία παρουσιάζει με ρεαλισμό, ωμό πολλές φορές, τους διωγμούς που υπέστησαν οι Αρμένιοι. Η εποχή ζωντανεύει μπροστά στα μάτια του θεατή αποτυπώνοντας τα ιστορικά γεγονότα και εμπλουτίζεται από την ερωτική ιστορία του Μιχαίλ και της Άννας. Ακαδημαϊκή σκηνοθεσία για μια ταινία ενδιαφέρουσα με πλοκή, πλούσια δράση και αγωνία για την εξέλιξή της.
Στρά.Κερσ.
ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ «Κάτω από τον ήλιο» (Under the sun) του Βιτάλι Μάνσκι: Γυρισμένη στην Πιονγκ Γιανγκ, η ταινία παρακολουθεί την καθημερινότητα μιας οικογένειας -γονείς και μια μικρή κόρη- με αποκορύφωμα την είσοδο του κοριτσιού στην Ένωση της Νεολαίας. Τα γυρίσματα έγιναν κάτω από την αυστηρή παρακολούθηση των αρχών, οι οποίες, όπως αναγράφεται στην αρχή της ταινίας, βρισκόταν μαζί με το συνεργείο «για να μη χαθούν μέσα στην πόλη!». Μέσα από αυτό το προπαγανδιστικό υλικό που ήθελαν οι αρχές της χώρας να περάσει στο εξωτερικό, ο σκηνοθέτης καταφέρνει να δείξει πώς έγιναν τα γυρίσματα. Ότι σχεδόν όλα είναι στημένα. Όλα έχουν γίνει βάσει εγκεκριμένου και κατευθυνόμενου σεναρίου. Οι αρχές επέλεξαν τα επαγγέλματα που υποτίθεται πως κάνουν οι πρωταγωνιστές, το σπίτι μέσα στο οποίο υποτίθεται πως ζουν κ.λπ. Κι αυτό φαίνεται, όταν βλέπουμε τις σκηνές να γυρίζονται και να ξαναγυρίζονται ώστε να αποτυπωθεί ο ενθουσιασμός για την ευτυχισμένη ζωή τους, η προσήλωση στην εργασία και το κόμμα, η αγάπη για την πατρίδα (την ομορφότερη χώρα του κόσμου) αλλά και η λατρεία για το μεγάλο ηγέτη! Βέβαια κάποιες σκηνές ξέφυγαν από το μάτι της κατευθυνόμενης προπαγάνδας και αποτυπώθηκαν για λίγα δευτερόλεπτα κάποια ουρά σε κατάστημα ή το στρίμωγμα στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Πολύ ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ το οποίο, έστω και έτσι, μας φέρνει σε επαφή με την κλειστή κοινωνία της χώρας των Κιμ. Για την οποία όσες πληροφορίες έχουμε προέρχονται είτε από τη Σεούλ είτε από τη Δύση. Άρα η εγκυρότητά τους ελέγχεται.
«Ο αγαπημένος μου Βίνσεντ» (Loving Vincent) των Ντορότα Κομπιέλα, Χιου Γουέλσμαν: Ο Αρμάν Ρουλέν είναι γιος ταχυδρόμου και έχει στα χέρια του το τελευταίο γράμμα που έγραψε ο διάσημος ζωγράφος, Βίνσεντ Βαν Γκογκ, πριν αυτοκτονήσει. Αναζητά τον Τεό, τον αδελφό του ζωγράφου, σε μια προσπάθεια να μάθει όσα περισσότερα μπορεί για τη γεμάτη πάθος ζωή και τον παράξενο θάνατο του Βίνσεντ.
Η θαυμάσια αυτή ταινία του Κινηματογραφικού Ινστιτούτου της Πολωνίας, προσπαθεί να εξερευνήσει τη ζωή του Βαν Γκογκ, μέσα από τους πίνακές του.
Οι σκηνοθέτες χρησιμοποίησαν ηθοποιούς αλλά και ζωγραφική στο χέρι. Τα 62.450 πλάνα του είναι ζωγραφισμένα καρέ - καρέ με την τεχνική του ίδιου του Βαν Γκογκ από 85 ζωγράφους. Το σενάριο βασίζεται σε 800 επιστολές του ζωγράφου. Συγκλονιστικό, δεν νομίζετε;
«Ο χιονάνθρωπος» (The snowman) του Τόμας Άλφρεντσον: Έχει πέσει το πρώτο χιόνι και ένα κορίτσι ξυπνά και αναζητά τη μητέρα του. Το σπίτι είναι άδειο και το μόνο που βρίσκει είναι το κασκόλ της μητέρας της τυλιγμένο στο λαιμό ενός χιονάνθρωπου στην αυλή. Ο ντεντέκτιβ, Χάρι Χόλε, με τη βοήθεια της νεαρής συναδέλφου του, Κατρίνε Μπρατ, προσπαθούν να επιλύσουν το μυστήριο της εξαφάνισης. Βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Τζο Νέσμπο.
«Εκδικητής» (The foreigner) του Μάρτιν Κάμπελ: Ένας παλιός μαχητής των Βιετκόνγκ, ο Κουάν, ζει πλέον ήρεμα στο Λονδίνο ως ιδιοκτήτης ενός κινέζικου εστιατορίου. Όταν η κόρη του σκοτώνεται σε τρομοκρατική επίθεση, ο Κουάν ζητά τη βοήθεια των αρχών για να ανακαλύψει τους ενόχους. Τον αγνοούν και ο Κουάν αποφασίζει να δράσει μόνος του. Βασισμένο στο μυθιστόρημα του Στίβεν Λέδερ, «Εκδικητής» (1992).
«Η μάχη των φύλων» (Battle of the sexes) των Τζόναθαν Ντέιτον, Βαλερί Φάρις: Το 1973 ένας αγώνας τένις απέκτησε τεράστια δημοσιότητα εξαιτίας της ιδιαιτερότητάς του. Αντίπαλοι ήταν η παγκόσμια πρωταθλήτρια Μπίλι Τζιν Κινγκ και ο πρώην πρωταθλητής Μπόμπι Ρινγκς. Ο αγώνας προκάλεσε μεγάλη δημόσια συζήτηση για την ισότητα των δύο φύλων και πυροδότησε το φεμινιστικό κίνημα.
Σινεφίλ