Κατά την προεκλογική περίοδο, στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ επικαλέστηκαν συχνά το επιχείρημα «Το 2015 δεν είναι 2012», για να δηλώσουν πως ο ελληνικός λαός δεν θα υποκύψει αυτή τη φορά στη στρατηγική του εκφοβισμού. Το αποτέλεσμα των εκλογών το επιβεβαίωσε: ο λαός εξέλεξε κυβέρνηση με σαφή εντολή να βγάλει τη χώρα από την κρίση με την κοινωνία όρθια.
Υπάρχει όμως και μία άλλη διάσταση της σύγκρισης αυτής, η οποία περνά συχνά απαρατήρητη : σε αντίθεση με το 2012, πριν τις εκλογές του 2015 δεν είχαμε μία περίοδο μαχητικών μαζικών κινητοποιήσεων και κινημάτων πολιτικής ανυπακοής. Έτσι σήμερα, σε αντίθεση με ότι θα μπορούσε να είχε συμβεί τότε, το κόμμα μας της ριζοσπαστικής αριστεράς αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση της χώρας, όχι σε ευθεία συνάρτηση με ένα εν ενεργεία κοινωνικό κίνημα ανατροπής, αλλά μετά από τρία χρόνια κινηματικής «νηνεμίας».
Η διατήρηση αυτής της «νηνεμίας» θα δυσχεράνει την υλοποίηση των δεσμεύσεων μας, καθώς στερεί από την κυβέρνησή μας την ενεργή λαϊκή στήριξη που χρειάζεται, τόσο στη διαπραγμάτευσή της με τους πολιτικούς εκφραστές της ευρωπαϊκής νεοφιλελεύθερης ορθοδοξίας, όσο και στη σύγκρουσή της με την εγχώρια διαπλοκή. Ευτυχώς, το κομμάτι της κοινωνίας που κινητοποιήθηκε ενάντια στη λιτότητα των μνημονίων, το έχει συνειδητοποιήσει. Το επιβεβαιώνει:
το κάλεσμα μέσω facebook για κινητοποιήσεις σε όλες τις μεγάλες πόλεις της χώρας στις όποτε ξεκινήσουν οι επίσημες διαπραγματεύσεις για το χρέος
η συγκρότηση της πρώτης τοπικής επιτροπής στήριξής της κυβέρνησης στα Τρίκαλα ήδη από την πρώτη εβδομάδα μετά τις εκλογές.
Καθήκον των οργανώσεων και των μελών του ΣΥΡΙΖΑ είναι η στήριξη, η συμμετοχή, ο πολλαπλασιασμός και η επέκταση αυτών των εγχειρημάτων. Πρέπει να στραφούμε και πάλι στον κόσμο των κινημάτων από τον οποίο προερχόμαστε, και μαζί να οργανώσουμε τη δημιουργία επιτροπών στήριξης της κυβέρνησης στις γειτονιές, τους χώρους δουλειάς, τα πανεπιστήμια και όπου αλλού μπορούμε. Τώρα είναι η ώρα να μετατρέψουμε τη χαρά των συμπολιτών μας από την ανάκτηση της εθνικής μας αξιοπρέπειας, σε συμμετοχή στο δύσκολο έργο της εξόδου από την κρίση προς όφελος των πολλών.
Συμμετοχή σε παραγωγική ανασυγκρότηση με αριστερό, προοδευτικό πρόσημοΗ δραστηριοποίηση των επιτροπών αυτών δεν θα πρέπει να περιοριστεί στο διάστημα των διαπραγματεύσεων για το ελληνικό χρέος, απλά γιατί ο πόλεμος εναντίον της νέας κυβέρνησης από την ευρωπαϊκή νεοφιλελεύθερη ελίτ δεν πρόκειται να σταματήσει με την λήξη τους. Και αυτό γιατί κάθε πτυχή του κυβερνητικού έργου θα αποτελεί ένα ακόμα στοιχείο υλοποίησης ενός προοδευτικού υποδείγματος εξόδου από την παρούσα καπιταλιστική κρίση.
Το υπόδειγμα αυτό, το οποίο αν εφαρμοστεί εδώ θα είναι σε παγκόσμια πρώτη, υπάρχει ήδη στις θεωρητικές επεξεργασίες του ΣΥΡΙΖΑ, και το έχει εκφράσει συνοπτικά ο νυν αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, σε ανύποπτο πολιτικά χρόνο. Πιο συγκεκριμένα, ο Γιάννης Δραγασάκης, σε συνέντευξη που είχε δώσει στο left.gr στις 4/12/2013 αναφέρει πως ενώ από την κρίση του 1929 βγήκαμε με πρωταγωνιστή το κράτος και από την κρίση της δεκαετίας του 70 με πρωταγωνιστή τις αγορές, από τη τωρινή καπιταλιστική κρίση θα βγούμε με όρους κοινωνίας: «Δηλαδή, πάντα χρειαζόμαστε κράτος, σε ένα ρόλο επιτελικό, πάντα χρειαζόμαστε αγορές, αλλά ο συνδετικός κρίκος και το ηγεμονικό πλαίσιο θα είναι οι ανάγκες της κοινωνίας. Γι’αυτό μιλούμε για μία οικονομία των αναγκών, ως τον πυρήνα του νέου υποδείγματος». Από τις ανάγκες υλοποίησης αυτού του υποδείγματος εξόδου από την κρίση, πηγάζει η αναγκαιότητα μιας άλλης μορφής ενεργοποίησης της κοινωνίας: «Η κυβέρνηση η καινούργια θα πρέπει να συντονίζει δράσεις της κοινωνίας. … Δηλαδή, αν έχουμε κοινωνικούς πειραματισμούς, αν έχουμε ομάδες εργαζομένων να προσπαθούν να δημιουργήσουνε εστίες παραγωγής σε εγκαταλειμμένα εργοστάσια, αν δούμε τοπικές κοινωνίες να ενεργοποιούνται, … και να προτείνουν τρόπους αξιοποίησης των δικών τους δυνατοτήτων, αν δούμε μια αναβίωση των συνεταιρισμών σε νέες βάσεις, τότε ναι, η κυβέρνηση μπορεί να κάνει πράγματα, να τα συντονίσει, να τα ενισχύσει, να τα ενθαρρύνει κτλ.»
Συμπέρασμα Συνοψίζοντας, μπορούμε να πούμε πως για τη διττή ενεργοποίηση της κοινωνίας που παρουσιάσαμε παραπάνω ως προϋπόθεση της επιτυχίας της νέας κυβέρνησης, χρειάζεται
• ο ΣΥΡΙΖΑ, ως πολιτικός φορέας, να αγκαλιάσει και να πολλαπλασιάσει τις κινήσεις λαϊκής στήριξης προς το κυβερνητικό έργο,
• ο ΣΥΡΙΖΑ, ως κυβέρνηση, να καλέσει την κοινωνία να συγκροτηθεί σε συλλογικότητες και να προτείνουν τρόπους επανεκκίνησης της παραγωγής σύμφωνα με το πρότυπο της αλληλέγγυας κοινωνικής οικονομίας.
Η δημιουργία αυτών των τοπικών πυρήνων συμμετοχής στη πολιτική και την παραγωγή, σε συνδυασμό με τις αλλαγές στο κρατικό μηχανισμό και τον τρόπο άσκησης της πολιτικής που υπάρχουν στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, μπορούν να δώσουν νέα ζωή σε εκείνο το όραμα για ένα ριζοσπαστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας, μέσω της εμβάθυνσης της έμμεσης δημοκρατίας «από τα πάνω», και της λειτουργίας αμεσοδημοκρατικών εγχειρημάτων «από τα κάτω».
Πασχάλης Νταγτεβερένης, Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας