Ηταν το φθινόπωρο του 1970 όταν ο Νίξον μίλησε στο αμερικανικό Κογκρέσο για τον «πόλεμο κατά του εγκλήματος», εγκαινιάζοντας στην πολιτική ρητορεία, αλλά και πρακτική, την πολιτική του νόμου και της τάξης, το «δόγμα μηδενικής ανοχής». Η πολιτική αυτή, που απαντά επικοινωνιακά στην ανησυχία των πολιτών για την αυξανόμενη εγκληματικότητα και παράλληλα καταστέλλει την κοινωνική αναταραχή κινημάτων διαμαρτυρίας, αποτελεί ένα πολιτικό εργαλείο στη φαρέτρα κάθε νεοφιλελεύθερου πολιτικού σχηματισμού, είτε βρίσκεται στη θέση της κυβέρνησης είτε σε αυτή της αντιπολίτευσης. Δεν θα μπορούσε, λοιπόν, να απουσιάζει από την εργαλειοθήκη της Νέας Δημοκρατίας, που στηρίζει την αντιπολιτευτική της ρητορική στο φόβο του εγκλήματος, παραβλέποντας έτσι επιμελώς κάθε κοινωνικό πρόβλημα που χρήζει αντιμετώπισης και αποφεύγοντας να τοποθετηθεί για κάθε μικρό ή μεγάλο σκάνδαλο που ανακύπτει στην επικαιρότητα και μπορεί να την εμπλέκει.
Για «πάσαν νόσον»Ο «νόμος Παρασκευόπουλου» (κατά το ορθόν Ν. 4322/2015) χρησιμοποιείται, λοιπόν, για «πάσαν νόσον». Όποιο έγκλημα γίνεται τα τελευταία δύο χρόνια, ηθικός αυτουργός εμφανίζεται ο πρώην υπουργός Δικαιοσύνης και η κυβέρνηση που δεν καταργεί συνολικά τον αποσυμφορητικό νόμο. Τελευταίο περιστατικό, η δολοφονία μιας νέας γυναίκας, που δράστης φέρεται να είναι κάποιος που αποφυλακίστηκε. Τι και αν εξέτισε την ποινή του και βγήκε όπως ορίζει ο Ποινικός Κώδικας του 1950 (άρθρο 105), πλανάται παντού πως αποφυλακίστηκε σύμφωνα με το «νόμο Παρασκευόπουλου». Η ουσία των αντιδράσεων, όμως, δεν είναι αυτή. Είναι πως σκόπιμα γίνεται αναφορά σε ένα νόμο, παρότι οι αποσυμφορητικές διατάξεις είναι πρακτική δεκαετιών. Μάλιστα, το «πρόβλημα των ελληνικών φυλακών» αναφέρθηκε για πρώτη φορά το 1976, όταν και έγινε η πρώτη αποσυμφόρηση. Και κάθε αποσυμφορητικός νόμος, όπως και κάθε νόμος περί σωφρονισμού, ψηφίστηκε από τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας, που είναι τα μόνα κόμματα που κυβέρνησαν στα χρόνια της μεταπολίτευσης, μέχρι το 2015. Και κανένας από αυτούς τους νόμους δεν ήταν «ελληνική πατέντα», αλλά επιρροή από το αγγλικό δίκαιο ή την αμερικάνικη πρακτική, στο πλαίσιο του «εξανθρωπισμού της ποινής», που ξεκίνησε στο εξωτερικό τη δεκαετία του ’60, τη δεκαετία των κινημάτων πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων. Και η ιδέα του σωφρονισμού –να θυμίσουμε- βρίσκεται ακόμα πιο πίσω στο χρόνο, στην περίοδο του Διαφωτισμού, όταν αμφισβητήθηκε η φυσική εξόντωση του δράστη για την ικανοποίηση των θυμάτων.
Να πετάμε και το κλειδίΌμως τώρα, αξιωματική αντιπολίτευση –και από κοντά και άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης- διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους για τον αποσυμφορητικό νόμο, εννοώντας πως θα έπρεπε όσοι βρίσκονται στη φυλακή να μη βγαίνουν ποτέ ξανά. Αυτό άλλωστε έγινε πασιφανές τις τελευταίες μέρες, με αφορμή την άδεια του Δημήτρη Κουφοντίνα, ο οποίος έχει κριθεί από το δικαστήριο για τις πράξεις του και ως κρατούμενος έχει τα ίδια δικαιώματα με όλους τους κρατούμενους και δικαιούται άδεια εδώ και 7 χρόνια, αλλά την πήρε μόλις τώρα, ύστερα από 15 χρόνια συνεχούς εγκλεισμού. Η Ομοσπονδία Σωφρονιστικών Υπαλλήλων Ελλάδας αποκαλύπτει την υποκρισία των αντιδράσεων σε λίγες μόνο γραμμές: «Προσδοκούμε ότι (…) θα σταματήσει επιτέλους η διαφωνία και οι αντιδικίες για τα αυτονόητα. Ο Δημήτρης Κουφοντίνας πήρε μία άδεια την οποία δικαιούται (…)» Σύσσωμη η Νέα Δημοκρατία, σχεδόν όλοι οι υποψήφιοι της Κεντροαριστεράς [με προεξέχοντα τον Γ. Καμίνη (πρώην Συνήγορο του Πολίτη…), ο οποίος δήλωσε πως «δεν πρέπει να βγαίνουν από τη φυλακή τρομοκράτες σαν τον Κουφοντίνα»] η Ένωση Κεντρώων, ακόμα και ο πρέσβης των ΗΠΑ ζητούν τα δικαιώματα να μην είναι καθολικά, αλλά κατά το δοκούν.
Η αντιπολίτευση έχει εγκλωβιστεί σε επικίνδυνες ατραπούς και παρασύρονται και άλλοι σε αυτές, όπως ο Δημήτρης Παπαδημούλης που δήλωσε, μεταξύ άλλων, πως «Η δική μου γνώμη μου είναι ότι στα βαριά εγκλήματα, όπου οι αποφάσεις είναι ισόβια, συμφωνώ με αυτό που είχε πει ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο ιδρυτής της ΝΔ, ‘όταν λέμε ισόβια εννοούμε ισόβια’». Τα ζητήματα που ανακύπτουν –και πρέπει να συζητηθούν- είναι πως το σωφρονιστικό σύστημα χρήζει όχι απλώς μεταρρύθμισης, αλλά ανασχεδιασμού και πως τα δικαιώματα δεν μπορούν να τίθενται υπό αμφισβήτηση ή να υπόκεινται σε εξαιρέσεις κατά το δοκούν.
Στη βουλήΗ συζήτηση περί αποσυμφορήσεων, αλλά και για την 48ωρη άδεια στον Δημήτρη Κουφοντίνα έγινε στη βουλή σε οξείς τόνους. Τα επιχειρήματα που ακούστηκαν από πλευράς Νέας Δημοκρατίας είναι γνωστά, αφού κατέκλυσαν τις οθόνες και τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. Τα επιχειρήματα, όμως, του ΣΥΡΙΖΑ, ως συνήθως, αποσιωπήθηκαν. Ο Νίκος Παρασκευόπουλος είπε, μεταξύ άλλων, πως η απομόνωση και η απόδοση των πιο ειδεχθών εγκλημάτων στο νόμο Παρασκευόπουλου «δεν αποτελεί απλώς λαϊκισμό, αλλά και συκοφαντική δυσφήμηση», αναφέροντας πως από το 2005 εφαρμόζεται η τακτική των αποσυμφορητικών νόμων. Όσον αφορά την άδεια του Δ. Κουφοντίνα ο νυν υπουργός Δικαιοσύνης Σταύρος Κοντονής τόνισε ότι εφαρμόστηκε ο νόμος της ΝΔ, προσθέτοντας πως «λέτε δύο επικίνδυνα πράγματα: α) να ληφθούν υπόψη για τον συγκεκριμένο κρατούμενο προϋποθέσεις που δεν διαλαμβάνονται στο νόμο και β) αυτές οι προϋποθέσεις έχουν κριθεί ότι είναι παράνομες». Πρόσθεσε ακόμα πως «το Συμβούλιο αποφάσισε ομόφωνα με πρώτο και καλύτερο τον αντιεισαγγελέα που προΐσταται, ο οποίος έως τώρα δεν συμφωνούσε. Στοιχείο ενός κράτους δικαίου είναι η εφαρμογή των νόμων έναντι όλων. Διαφορετικά δεν έχουμε κράτος δικαίου, αλλά θα μπορεί ο καθένας που έχει περάσει στη ζωή του να εξαιρεί». Από την άλλη, η βουλεύτρια Αφροδίτη Σταμπουλή εξέφρασε την εκτίμηση ότι η ανάδειξη του θέματος της άδειας Κουφοντίνα γίνεται για τον αποπροσανατολισμό από ζητήματα όπως η φοροδιαφυγή που στερεί πόρους από το κράτος οι οποίοι θα μπορούσαν να κατευθυνθούν σε πολιτικές για τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών. Ταυτόχρονα, εύλογα αναρωτήθηκε γιατί δεν απασχολεί κανέναν το γεγονός ότι μια άδεια που θα μπορούσε να δοθεί στα 8 έτη εγκλεισμού, δίνεται στα 15 έτη.
Ιωάννα Δρόσου