Η διαπραγμάτευση δεν έχει αρχίσει, απλώς αρχίζει σιγά – σιγά να διαγράφει και το περίγραμμα όπου κινούνται οι διάφορες πλευρές, που ευτυχώς για τα ελληνικά συμφέροντα δεν είναι δύο. Τα ραντεβού πυκνώνουν και οι προθεσμίες που έθεσαν οι δανειστές, φροντίζοντας να είναι ασφυκτικές για τη νέα ελληνική κυβέρνηση, αρχίζουν να πιέζουν και αυτούς που τις όρισαν. Αψευδές παράδειγμα το έκτακτο Eurogroup την Τετάρτη, το οποίο ορίσθηκε «μονομερώς» από το διευθυντήριο των Βρυξελλών, για να αρχίσουν να συζητούνται οι ελληνικές θέσεις και επισήμως, να προετοιμάζονται για τη σύνοδο κορυφής στις 17 Φεβρουαρίου.
Το έκτακτο Εurogroup είναι μια μικρή νίκη της ελληνικής πλευράς, διότι αυτή είναι που θέλει να ενεργοποιηθούν, γύρω από το πρόβλημα της χώρας, τα θεσμικά όργανα της Ευρωζώνης και να συζητηθούν οι θέσεις της. Όσο και αν είναι ωφέλιμες οι διμερείς επαφές, έχουν και κινδύνους. Είναι εύλογο από το Μαξίμου, επομένως, να θεωρούν εκτός από απολύτως αναμενόμενη και «απολύτως ευπρόσδεκτη» την εξέλιξη αυτή.
Εντωμεταξύ, ένας νέος παίκτης προσήλθε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων αυθορμήτως, χωρίς καμιά πρόσκληση, ως στήριγμα στην ελληνική κυβέρνηση, αλλά και στο πανευρωπαϊκό κίνημα κατά της λιτότητας. Είναι οι πολίτες που κατέκλυσαν και πάλι το Σύνταγμα – όπως και πλατείες στη Θεσσαλονίκη και την Πάτρα – σε μια μάλλον χωρίς προηγούμενο κίνηση στήριξης μιας κυβέρνησης που βρίσκεται σε δύσκολη αποστολή. Μετά τη μεγάλη συγκέντρωση του Podemos στη Μαδρίτη, το νέο ραντεβού στις 11 Φεβρουαρίου σε όλες τις πόλεις της Ελλάδας, ένα κίνημα γεννιέται που δεν μπορεί να παρακαμφθεί.
Το ραντεβού Μέρκελ-Ομπάμα Η αυριανή συνάντηση Μέρκελ – Ομπάμα είναι καθοριστική για την εξέλιξη που θα πάρει η διαπραγμάτευση. Ως παρένθεση να σημειώσουμε το πόσο δίκιο είχαμε, όταν σ��ον ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζαμε ότι η νίκη μας θα γίνει γεγονός με διεθνές ενδιαφέρον, ότι η νέα συζήτηση δεν θα μοιάζει σε τίποτε με την προ κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ περίοδο ότι ένας ανατροπέας εμφανίζεται στον ευρωπαϊκό χώρο. Αλλά ας κλείσουμε την παρένθεση. Για το αυριανό ραντεβού Μέρκελ – Ομπάμα έχει γίνει προσεκτική προετοιμασία – ασφαλώς δεν θα συζητηθεί μόνο το ελληνικό ζήτημα – ιδίως από τις ΗΠΑ. Ο υφυπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, του οποίου η επίσκεψη στην Αθήνα συμφωνήθηκε κατά το τηλεφώνημα Ομπάμα – Τσίπρα, έκανε πολλές συναντήσεις εργασίας – με τους Γιάνη Βαρουφάκη, Γιάννη Δραγασάκη, Γ. Σταθάκη, Ε. Τσακαλώτο ενώ ο πρεσβευτής των ΗΠΑ επισκέφθηκε τον πρωθυπουργό. Είναι προφανές ότι ο αμερικανός πρόεδρος θέλει να έχει πλήρη εικόνα των προθέσεων, προτάσεων και σχεδίων της ελληνικής πλευράς.
Το ενδιαφέρον την ΗΠΑ Το ενδιαφέρον των ΗΠΑ είναι δεδομένο και το εκδήλωσαν με τον πιο φανερό τρόπο την εβδομάδα που πέρασε ρίχνοντας το βάρος τους υπέρ της Ελλάδας. Ωστόσο, έκαναν επίσης σαφές ότι θεωρούν ότι το προβάδισμα το έχει η Γερμανία. Η κ. Μέρκελ προσέρχεται στη συνάντηση ενοχλημένη από τη στάση των εταίρων και συμμάχων της, αλλά η ίδια δεν έχει εκτεθεί σε σκληρές δηλώσεις αφήνοντας αυτό τον ρόλο στον κ. Σόιμπλε. Επομένως, έχει το περιθώριο να ελιχτεί και να δοκιμάσει το σημείο του συμβιβασμού, που δεν θα υπολογίζει μόνο τις θέσεις της Ελλάδας αλλά και τις θέσεις των ΗΠΑ, τις οποίες συναντά κανείς πάντα όταν εκπρόσωποί τους κάνουν δηλώσεις για την Ελλάδα. «Η ελπίδα μου είναι ότι η Ελλάδα θα μείνει στην ευρωζώνη, νομίζω ότι αυτό θα απαιτούσε συμβιβασμούς από όλες τις πλευρές» σημείωνε στη δήλωσή του ο κ. Ομπάμα και πρόσθετε: «Γενικώς, όμως, με απασχολεί η ανάπτυξη στην Ευρώπη, η δημοσιονομική πειθαρχία είναι σημαντική, οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις είναι απαραίτητες σε πολλές απ΄ αυτές τις χώρες, αλλά αυτό που μας δίδαξε η αμερικανική εμπειρία, είναι ότι ο καλύτερος τρόπος να μειώσεις τα ελλείμματα είναι να αποκαταστήσεις τη δημοσιονομική σταθερότητα, είναι να αναπτυχθείς και όταν έχεις μια οικονομία σε ελεύθερη πτώση πρέπει να υπάρξει στρατηγική ανάπτυξης και όχι απλώς να γίνονται προσπάθειες πίεσης ενός πληθυσμού που δεινοπαθεί ολοένα και περισσότερο». Έχει ανακοινωθεί η αποστολή στην Ευρώπη κλιμακίου του αμερικανικού οικονομικού επιτελείου που θα παρακολουθεί από κοντά τις διαπραγματεύσεις Ελλάδας – Ευρωζώνης.
Ο Σόιμπλε «ακούει» Βαρουφάκη Στη σειρά των συναντήσεων του Υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη αυτή με τον κ. Σόιμπλε ήταν ασφαλώς η πιο σημαντική. Δεν περίμενε κανείς κάτι το διαφορετικό από τη διατύπωση ότι «συμφωνήσαμε ότι διαφωνούμε». Όμως, παρ’ όλα αυτά έγινε συζήτηση, τέθηκαν τα θέματα και διασταυρώθηκαν οι δυο θέσεις. Τίποτε δεν έμεινε όπως ακριβώς ήταν πριν. Ο κ. Σόιμπλε θέλοντας να αποσείσει την κατηγορία ότι καλεί τη νέα κυβέρνηση να ξεχάσει την εντολή των ψηφοφόρων της τόνισε ότι «πρέπει να υπάρξει σεβασμός όχι μόνο των Ελλήνων αλλά όλων των ψηφοφόρων και των άλλων κρατών – μελών». Σημείωσε, όμως, το καθήκον να υπάρξει «αναζήτηση κοινών λύσεων» εφόσον η Ελλάδα ανήκει στο ευρώ». Επιπλέον, και αυτό έχει ενδιαφέρον ο κ. Σόιμπλε σημείωσε πως η Ελλάδα πρέπει να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις με τους τρεις θεσμούς, το ΔΝΤ, την ΕΚΤ και την Κομισιόν, χωρίς όμως να κάνει αναφορά στην τρόικα. Και φυσικά δεν παρέλειψε να τονίσει ότι «είναι σημαντικό να τηρούνται οι συμφωνίες. Σε ό, τι αφορά το πρόγραμμα σταθερότητας, η προσφορά μας έφτασε ως εκεί που δεν πάει άλλο. Τα προβλήματα σε τελική ανάλυση πρέπει να λυθούν εκεί όπου δημιουργούνται. Για να αλλάξει το υφιστάμενο πρόγραμμα χρειάζεται μια συμφωνία».
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι Γερμανοί «θέλουν παλινόρθωση του μνημονίου» όπως τόνιζαν στην «Εποχή» από το Βερολίνο. Τόσο ο κ. Σόιμπλε όσο και ο κ. Γκάμπριελ, θέλουν να στριμώξουν την ελληνική πλευρά ότι δεν έχει συγκεκριμένο πρόγραμμα με «καθαρές προτάσεις επί των οποίων θα γίνει διαβούλευση, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν μπορεί να υπάρξει συμφωνία» δήλωσε ο κ. Γκάμπριελ και πρόσθεσε με νόημα: «Συνεπώς δεν μπορεί να υπάρξει συζήτηση για κούρεμα χρέους ούτε χρηματοδότηση χωρίς την προϋπόθεση μεταρρυθμίσεων».
Φυσικά οι Γερμανοί αναζητούν προφάσεις για να κερδίζουν χρόνο και ταυτόχρονα να «στεγνώνει» η ελληνική οικονομία. Όμως δεν μπορούν να παραγνωρίσουν ότι η ελληνική πλευρά προσέρχεται στις διαπραγματεύσεις με επεξεργασμένες θέσεις στα κύρια ζητήματα: τη λιτότητα, τις μεταρρυθμίσεις, τις σαφείς θέσεις της για τη σταθερότητα της ευρωζώνης, το χρέος. Στο Eurogroup αυτές θα αναλυθούν και η Γερμανία δεν θα είναι και τόσο εύκολο να τις παρακάμψει ή πολύ περισσότερο να τις αντιμετωπίσει με τις θέσεις που περιλάμβανε το κείμενο εργασίας που κατά το Ρόιτερ θα κατέθετε στο Euroworking Group η γερμανική αντιπροσωπεία.
Γαλλογερμανικός άξονας Η επίκληση της ανάγκης διατήρησης της ισχύος του γαλλογερμανικού άξονα που έγινε από την Γερμανία ύστερα από την αρχικά θερμή στάση του Ολάντ έναντι της Ελλάδας δεν είναι πλέον αποτελεσματικός τρόπος πειθαρχίας των εταίρων. Διότι το πρόβλημα είναι πολιτικό, δεν μπορεί να το διαχειρισθεί κανείς στη βάση των γερμανικών θέσεων. Ισχύει αυτό και για τον Ρέντσι, ισχύει ακόμη και για τον Ραχόι όπως είδαμε με τη συνεχή άνοδο του Podemos.
Το πολιτικό κλίμα έχει αλλάξει, μπορούμε να περιμένουμε τη συζήτηση στο έκτακτο Eurogroup με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και με συγκρατημένη αισιοδοξία.
Παύλος Δ. Κλαυδιανός