Του Τριαντάφυλλου Μηταφίδη*Τελικά ο µητροπολίτης Άνθιµος δεν φόρεσε την τήβεννο του επίτιµου διδάκτορα του ΑΠΘ, µετά την απόφαση των πρυτανικών αρχών να αναβάλουν την αναγόρευσή του για λόγους, υποτίθεται, «καλύτερης διοργάνωσης», σύμφωνα με τη λακωνική ανακοίνωσή τους.
Το γεγονός, όμως, ότι η σχετική απόφαση προέκυψε μπροστά στις έντονες αντιδράσεις για την «επιτιμοποίηση» ενός ιεράρχη, που συχνά πυκνά προβαίνει, από άμβωνος μάλιστα, σε ξενοφοβικά, οµοφοβικά και εθνικιστικά κηρύγματα, δείχνει ότι πιθανόν να επικράτησαν «φρονιμότερες» σκέψεις στις πρυτανικές αρχές. Σύντομα θα φανεί αν πρόκειται όντως για αναβολή ή παραπομπή στις «καλένδες», όπως έγινε με τη μη παρασημοφόρηση του ομοϊδεάτη του Ν. Μέρτζου, αντιπροέδρου της φασιστικής κοπής «Συμβουλευτικής Επιτροπής» της χούντας —μετά την αποφασιστική αντίδραση του ΣΦΕΑ 1967-74 και 104 βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ.
Πολλές οι αντιδράσειςΔύο διαφορετικά κείμενα από διαφορετικούς χώρους άρχισαν να καλούν σε συγκέντρωση υπογραφών κατά της «επιτιμοποίησης» του «παναγιωτάτου». Στο ένα από αυτά —έχει συγκεντρώσει πάνω από 6.000 υπογραφές— η παράταξη πανεπιστημιακών «Ενωτική Πρωτοβουλία» κατάγγειλε το μητροπολίτη ότι «χρησιμοποιεί τον εκκλησιαστικό άμβωνα ως πολιτικό βήμα και προβάλλει τις προσωπικές του απόψεις, συχνά διχαστικές και μισαλλόδοξες, που δεν συνάδουν με τον ρόλο και τη θέση του. Κατηγοριοποιεί τους ανθρώπους και στοχοποιεί κοινωνικά ευπαθείς ομάδες».
Ενώ η «Συσπείρωση Πανεπιστημιακών ΑΠΘ και ΠΑΜΑΚ» τόνιζε πως «η απόφαση είναι τουλάχιστον ατυχής, αν όχι προκλητική, διότι η αναγόρευση του μητροπολίτη Άνθιμου δεν είναι μόνο “ανώδυνο” θέμα δημοσίων σχέσεων, αλλά έχει και βαθιές πολιτικές προεκτάσεις. Πρόσφατα ο μητροπολίτης Ανθιμος, ως φιλόξενος οικοδεσπότης, δέχτηκε στο γραφείο του και περιέθαλψε πολιτικά τον υπόδικο πρόεδρο του νεοναζιστικού μορφώματος της Χρυσής Αυγής, με τον οποίο “συζήτησε σε ιδιαίτερα θερμό κλίμα θέματα της τρέχουσας επικαιρότητας και ιδιαίτερα τα ζητήματα που αφορούν την Ορθοδοξία”».
Σε ανακοίνωσή του ο ΣΥΡΙΖΑ Θεσσαλονίκης αναρωτιόταν «αλήθεια, ποιοι είναι οι λόγοι που ο μητροπολίτης Άνθιμος αξίζει μιας τέτοιας τιμής; Η αντίθεσή του στην υποδοχή των προσφύγων και των μεταναστών; Ο εθνικιστικός του λόγος; Οι ισλαμοφοβικές του δηλώσεις; Η ομοφοβία του; Ή μήπως η θερμή υποδοχή που επιφύλαξε στον υπόδικο αρχηγό της ναζιστικής συμμορίας της Χρυσής Αυγής; Ο ΣΥΡΙΖΑ Θεσσαλονίκης θεωρεί προκλητική την αναγόρευση του μητροπολίτη Άνθιμου και καλεί τις πρυτανικές αρχές να διαφυλάξουν το κύρος του ΑΠΘ, ανακαλώντας την απόφαση-ντροπή η οποία προσβάλλει τόσο την πανεπιστημιακή κοινότητα όσο και το δημοκρατικό αίσθημα των πολιτών. Γιατί η Θεσσαλονίκη είναι σταυροδρόμι λαών και πολιτισμών, είναι μια πόλη κοινωνικών αγώνων, αλληλεγγύης και δημοκρατίας».
«Το πανεπιστήμιο που οραματιζόμαστε και για το οποίο παλεύουμε, οφείλει να αποτελεί κοιτίδα γνώσης, δημιουργίας και πολυπολιτισμικότητας, να είναι μοχλός προόδου εντός της κοινωνίας, αφήνοντας στο περιθώριο της ιστορίας εκπροσώπους του σκοταδισμού. Στη βάση αυτή, καλούμε σε ανάκληση της απόφασης για αναγόρευση του μητροπολίτη Άνθιμου σε επίτιμο διδάκτορα», τόνιζε η νεολαία ΣΥΡΙΖΑ Θεσσαλονίκης, που πρωτοστάτησε στις αντιδράσεις.
Δεν αντέδρασαν μόνο αριστεροί, δεν αντέδρασε μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ. Αντέδρασαν και άνθρωποι με αντιδικτατορική δράση και μνήμες από την περίοδο της χούντας. Κανείς δεν ξεχνά τους ύμνους του για τη χούντα το 2010 (!). Απαντώντας σε δημοσίευμα της εφημερίδας «Θεσσαλονίκη, έγραφε: «ήταν τότε που οι εκπαιδευτικοί εδίδασκαν στην εκπαίδευση, οι εφοριακοί εδούλευαν για το δημόσιο και οι πολίτες εκρατούσαν τα τρανταχτά σε αξία χαρτονομίσματα της δραχμής με υπογραφή “Ο υπουργός Νικ. Μακαρέζος”! Ήταν η εποχή της πιο ισχυρής οικονομίας της Ελλάδος».
Δεν ξεχνούμε, βέβαια, τα εμπρηστικά του κηρύγματα την περίοδο της εθνικιστικής υστερίας για το όνομα της FYROM, η οποία κακοφόρμισε ένα ζήτημα που θα μπορούσε να έχει λυθεί συναινετικά εδώ και χρόνια.
Απόπειρα ακροδεξιού αποχρωματισμούΗ αναβολή της «επιτιμοποίησης» του κ. Άνθιµου δυσαρέστησε, όπως ήταν αναμενόμενο, διάφορα ακροδεξιά στοιχεία και τους ομοϊδεάτες του, που απηχούν τους πλέον συντηρητικούς κύκλους της Θεσσαλονίκης. Ενδεικτικό είναι ότι ιστοσελίδες που πρόσκεινται στη Ν.Δ. (π.χ. Voria.gr, Thestival.gr κ.ά.) καλούσαν τις πρυτανικές αρχές του ΑΠΘ «να μην υποκύψουν στις πιέσεις του ΣΥΡΙΖΑ και των συνοδοιπόρων του», παρά το γεγονός ότι η απόφαση για την αναγόρευση του μητροπολίτη Θεσσαλονίκης σε επίτιμο διδάκτορα του Τµήµατος Ποιµαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας προκάλεσε την αντίδραση μεγάλης μερίδας της πανεπιστημιακής κοινότητας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το στέλεχος της Ν.Δ. και πρώην γ. γραµµατέας Δηµοσίων Εργων της κυβέρνησης Αντ. Σαµαρά, Στράτος Σιµόπουλος, µε ανάρτησή του στο Facebook, καλούσε «να αποκρουστεί επιτέλους η διαχρονική ιδεολογική τρομοκρατία από τους λεγόμενους προοδευτικούς και τους “δικαιωµατιστές” προς όσους έχουν διαφορετικές με τους ίδιους απόψεις σε κοινωνικά ζητήματα».
Τον τελευταίο καιρό η δεξιά και κυρίως η ακραία, φασίζουσα, τάση της, πασχίζει να «αποχρωματίσει» εκείνα τα στελέχη της, που, στη συνείδηση τουλάχιστον των δημοκρατικών ανθρώπων, έχουν καταχωριστεί αμετάκλητα ως ρατσιστές, φασίστες ή φιλοχουντικοί, ως υμνητές των πιο σκοτεινών περιόδων της ελληνικής ιστορίας. Φυσικά, η απόπειρα να παρουσιαστεί ένας θιασώτης των πλέον αντιδημοκρατικών απόψεων ως αποδεκτός από ένα κοινωνικό στρώμα ή μια ομάδα επιφανών πολιτών, δεν μπορεί να τελεσφορήσει, αν πχ αναλάβει να τιμήσει τον Παττακό μια οργάνωση αποστράτων. Όταν, όμως, η τιμή προέρχεται από μια, κατά τεκμήριο, κοινότητα πνευματικών ανθρώπων, όπως η πανεπιστημιακή, ή από κορυφαίο πολιτειακό παράγοντα —βλ. περίπτωση παρασημοφόρησης Ν. Μέρτζου— τα πράγματα αποκτούν βαρύνουσα διάσταση.
Η λεγόμενη «Δεξιά του Κυρίου» νιώθει μεγάλη αποστροφή απέναντι στα βήματα που έγιναν και γίνονται για την αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας στη Θεσσαλονίκη. Χαρακτηριστικό, πρόσφατο παράδειγμα οι αντιδράσεις της απέναντι στο φετινό, δεύτερο επίσημο εορτασμό της σωτήριας απελευθέρωσης της πόλης από τον ΕΛΑΣ, αλλά και στο να καθαρίσουν οι δρόμοι της πόλης από τα ονόματα συνεργατών των στρατευμάτων κατοχής. Καθόλου τυχαία, τις ονοματοθεσίες αυτές αποφάσισε το διορισμένο από τη χούντα Δημοτικό Συμβούλιο.
* Ο Τριαντάφυλλος Μηταφίδης είναι βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Α΄ Θεσσαλονίκης.