Του Αχ. ΘερσίτηΜία από τις συζητήσεις που έχει ανοίξει στην πόλη της Θεσσαλονίκης τον τελευταίο χρόνο, είναι η συζήτηση για τους δημόσιους χώρους και τις χρήσεις γης. Το έναυσμα δόθηκε με την ολοκλήρωση της παραχώρησης του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά στον ομώνυμο δήμο, μία εμβληματική διεκδίκηση των κινημάτων της πόλης, η οποία στάθηκε δυνατό να υλοποιηθεί από την κυβέρνηση, με τη σημαντική αρωγή του γραφείου πρωθυπουργού Θεσσαλονίκης. Η παραχώρηση αυτή άνοιξε τη συζήτηση και για τα άλλα στρατόπεδα που υπάρχουν στην πόλη, αλλά και για τους υπόλοιπους δημόσιους χώρους, όπως το παραλιακό μέτωπο, την πρώτη προβλήτα του λιμανιού, τον ίδιο τον Θερμαϊκό και το φορέα διαχείρισης του, το χώρο της ΔΕΘ και την ανάπλαση του, και τη μεγάλη εκκρεμότητα του καθορισμού των χρήσεων γης στην πόλη. Όλα αυτά μαζί μπορεί να είναι αρμοδιότητες διαφορετικών υπουργείων (Εθνικής Άμυνας, Οικονομικών, Περιβάλλοντος, Οικονομίας και Ανάπτυξης, Εσωτερικών και Μακεδονίας- Θράκης), όμως έχουν μία κοινή συνισταμένη. Αφορούν το χώρο της πόλης, δημόσιο και ιδιωτικό, και τις πολιτικές για αυτόν και την αριστερή αντίληψη για τους χώρους της πόλης.
Συμφωνούμε όλοι, ή σχεδόν όλοι, ότι τα στρατόπεδα πρέπει να δοθούν στην πόλη, να γίνουν δημόσιοι χώροι πρασίνου. Οι δήμοι, όμως, μπορούν να σηκώσουν το βάρος της διαχείρισης τους; Και ποιες χρήσεις θα επιτραπούν εντός των κτιρίων που υπάρχουν στα πρώην στρατόπεδα. Γιατί το να δώσεις το χώρο στο δήμο, αλλά αυτός να παραμείνει έρημος, σκοτεινός, να φοβάται ο κόσμος να περάσει το βράδυ, ακυρώνεις τον ίδιο το σκοπό της παραχώρησης, να καταστήσεις το χώρο του στρατοπέδου δημόσιο. Αυτό σημαίνει ότι κάποιες δραστηριότητες (π.χ. κυλικεία ή αναψυκτήρια) θα πρέπει να λειτουργούν μέσα στους χώρους. Εκδηλώσεις, όπως συναυλίες, φεστιβάλ κλπ, με αντίτιμο θα πρέπει να γίνονται, γιατί κακά τα ψέματα ο χώρος πρέπει να έχει κάποια έσοδα.
Το ζήτημα της ΔΕΘ και του χώρου της είναι ένα άλλο κρίσιμο ζήτημα για τη φυσιογνωμία της πόλης. Ήδη βρίσκεται σε συζήτηση ένα σχέδιο ανάπλασης, όπου ο μισός χώρος γίνεται πάρκο. Αυτό το σχέδιο δεν έχει παρουσιαστεί στην πόλη, ούτε αναζητήθηκαν εναλλακτικές με ένα διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό. Θα μπορούσε να ληφθεί υπόψη το παράδειγμα του πάρκου του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος στο Φάληρο, όπου ουσιαστικά το πάρκο είναι η βιοκλιματική στέγη των εγκαταστάσεων της βιβλιοθήκης και της λυρικής σκηνής. Τα κτίρια της έκθεσης είναι κλειστά, δεν έχουν παράθυρα και εξωτερικό φως, μήπως θα μπορούσε να εξεταστεί μία αντίστοιχη λύση, μεγαλώνοντας δραματικά το δημόσιο χώρο και αλλάζοντας το σύνολο του κέντρου της πόλης;
Το πρόβλημα του Θερμαϊκού Το παραλιακό μέτωπο και ο Θερμαϊκός κόλπος είναι η τρίτη μεγάλη συζήτηση για την πόλη. Εξαγγέλθηκε φορέας για το Θερμαϊκό, γίνονται συζητήσεις για το παραλιακό μέτωπο. Κάθε δήμος που έχει πρόσβαση στο Θερμαϊκό θέλει να κάνει και μία μαρίνα. Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης θέλει να βλέπει καραβάκια να αράζουν, όλοι ερίζουν για τις αρμοδιότητες και προσπαθούν να λάβουν θέση σε αυτό που οι νεοφιλελεύθερες φωνές ονομάζουν «αξιοποίηση» του παραλιακού μετώπου. Όμως αξιοποίηση δεν είναι να κόψουμε κομματάκια την παραλία και να παραχωρήσουμε την χρήση της, είτε σε μαρίνες, είτε σε τραπεζοκαθίσματα, είτε και στα δύο μαζί.
Τελευταίο, αλλά πολύ σημαντικό, η χρόνια εκκρεμότητα με τις χρήσεις γης. Από το 2014 εκκρεμεί το χωροταξικό σχέδιο της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, το σχέδιο που θα καθορίσει τις χρήσεις γης. Έχει πολλά αγκάθια που μία αριστερή κυβέρνηση θα πρέπει να προσέξει. Για παράδειγμα, το σχέδιο που υπάρχει από εποχής κυβέρνησης Σαμαρά είναι ότι η βόρεια Χαλκιδική είναι περιοχή με κύρια χρήση τις μεταλλευτικές εργασίες. Αυτό δεν μπορεί και δεν πρέπει να γίνει αποδεκτό από την παρούσα κυβέρνηση. Αντίστοιχα υπάρχει μεγάλο ζήτημα με τις εγκαταστάσεις των επιχειρήσεων χαμηλής και μέσης όχλησης, όπου, σύμφωνα με το σχέδιο, εξοβελίζονται εκτός του αστικού ιστού, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει και για τους εργαζόμενους σε αυτές, αλλά και τους ιδιοκτήτες τους.
Αναγκαίος ο Οργανισμός Ρυθμιστικού ΘεσσαλονίκηςΗ συζήτηση συνεπώς που πρέπει να γίνει στην πόλη, στα κινήματα της, αλλά και την ίδια την κυβέρνηση είναι τι κάνουμε τους δημόσιους χώρους, αλλά και η επανασύσταση του Οργανισμού Ρυθμιστικού Θεσσαλονίκης. Όλα τα παραπάνω ζητήματα, αποτελούν ουσιαστικά ζητήματα που θα έπρεπε να λύσει και να κατευθύνει ένας οργανισμός ρυθμιστικού. Υπήρχε, καταργήθηκε μαζί με τους υπόλοιπους οργανισμούς του 2014, επανασυστήθηκε για την Αθήνα και έμεινε ως εκκρεμότητα για την Θεσσαλονίκη. Ο Οργανισμός Ρυθμιστικού σίγουρα δεν υποκαθιστά το κίνημα ή τις πολιτικές θέσεις, αλλά μπορεί να παίξει το ρόλο του επιτελικού φορέα που θα έχει μία συνολική άποψη και συντονισμό επί των ζητημάτων της πόλης. Γιατί τώρα κινδυνεύουμε να παίρνουμε αποσπασματικά μέτρα χωρίς να υπάρχει η συνολική κατεύθυνση.
•