Του Σίμου ΚαβελίδηΕτσι το μάθαμε, όταν μετακομίσαμε στη καινούργια γειτονιά, το 1975. Ένα διώροφο μεγαλοπρεπές κτίριο με μεγάλη αυλή, να δημιουργεί στένωμα στο δρόμο. Στη διασταύρωση Λεωφόρου Στρατού και Σαρανταπόρου. Ένα από τα τέσσερα – πέντε καλιά κτίρια, πάνω στο κεντρικό δρόμο. Δεν θυμάμαι να κατοικείται τότε. Μόνο στο παράσπιτο, με πρόσωπο στη Σαρανταπόρου, θυμάμαι να μένει κάποια οικογένεια. Φοιτητής εγώ, το χάζευα από το γωνιακό μου δωμάτιο, διαγωνίως απέναντι. Ένα – ένα, τα όμορφα κτίρια που είχαν κτισθεί στις αρχές του εικοστού αιώνα (περιοχή Εξοχές βλέπεις), γκρεμίζονταν και στη θέση τους σηκώνονταν οι γνωστές πολυκατοικίες. Αυτό, όμως, εκεί. Αγέρωχο να βλέπει τη κίνηση της Στρατού.
Και μετά ήρθε ο σεισμός του 1978. Και πάλι όρθιο «το σπίτι της Τουρκάλας». Είπανε πως χαρακτηρίσθηκε κόκκινο. Μάλλον, όμως, ήταν η ευκολία για να ξεμπερδεύουμε με τα παλιά. Άλλωστε, ήταν ευκαιρία για τη διάνοιξη πλήρως της Στρατού. Έτσι τμήμα της αυλής και η σχετική περίφραξη κόπηκε. Όπως και σε κανά δυο ακόμη κτίρια. Ο δρόμος ξανακατασκευάσθηκε, αποκαλύπτοντας τους γρανιτένιους κυβόλιθους, που είχαν σκεπασθεί παλιότερα με τον ασφαλτοτάπητα.
Πολλές φορές, μετά από αφισοκόλληση, κάναμε στάση στο απέναντι μπουγατσατζίδικο, που ξενυχτούσε για τους φοιτητές της περιοχής.
Η κατάληψη «Libertatia»Τα επόμενα χρόνια, κάνοντας την αποκέντρωση πράξη, μετακόμισα στην «επαρχία». Το πατρικό μου όμως εκεί, στη Στρατού. Έτσι, κάθε φορά που κατέβαινα Θεσσαλονίκη, είχα την ευκαιρία να χαζεύω «το σπίτι της Τουρκάλας». Ο χρόνος πρόσθετε τη φθορά πάνω του.
Σε μια επίσκεψη, είδα κρεμασμένο ένα κόκκινο πανό: «Libertatia». Ρωτώντας, έμαθα πως έχει γίνει κατάληψη και πως μένουν «διάφοροι αναρχικοί». Δεν δημιουργούσαν προβλήματα στη γειτονιά. Θα ‘λεγε κανείς πως δεν υπήρχαν, αν δεν ανέμιζε το πανό και δεν έβλεπε κανείς ότι στο κτίριο έγιναν κάποιες εργασίες συντήρησης. Μικρές μεν, αλλά ουσιαστικές για τη συντήρηση του κτιρίου. Τα τελευταία χρόνια άκουσα πως φιλοξενούνταν και μετανάστες. Δεν είχε βέβαια τη δραστηριότητα του άλλου κτιρίου υπό κατάληψη, στη συμβολή Βασιλέως Γεωργίου και Μπιζανίου (στα τριακόσια μέτρα), όπου ουσιαστικά λειτουργούσε ως στέκι. Όμως, και μόνο που φρόντιζαν να είναι όρθιο, ήταν σημαντικό.
Μέσα από κάποια ομάδα στο facebook (Παλιές φωτογραφίες της Θεσσαλονίκης), έμαθα την ιστορία του σπιτιού αυτού και λύθηκαν απορίες.
Οι «Ελληναράδες»Αυτό το σπίτι λοιπόν, την προηγούμενη Κυριακή, κάποιοι «Ελληναράδες» αποφάσισαν να το κάψουν. Αυτοί οι «αγωνιστές μακεδόνες», που καίγονται για τη Μακεδονία και τη Θεσσαλονίκη, αλλά δεν πρέπει ούτε μια στιγμή να ενδιαφέρθηκαν να μάθουν την ιστορία της, τον πολιτισμό της, την πολυπολιτισμικότητά της, τον πλούτο που κρύβεται στα σοκάκια της, θεώρησαν καλό να το κάνουν παρανάλωμα της φωτιάς. Γιατί δεν ανέχονταν να το έχουν καταλάβει «οι αναρχικοί» (αναρχικοί – κομμουνιστές, στο μυαλό τους ίδιοι είναι). Αυτοί οι υπερπατριώτες είναι οι ίδιοι που μπερδεύουν το μαίανδρο με τον αγκυλωτό σταυρό, που ταυτίζουν τον Άνθιμο με τον Χριστό, που χτυπάνε μετανάστες και κάθε ένα που θεωρούν διαφορετικό.
Ευτυχώς, λοιπόν, που δεν ήξεραν ότι το σπίτι αυτό ανήκε όχι «στην Τουρκάλα», αλλά σε μια Μουσουλμανοεβραία, την Χαζίζ Νιχάλ Ναζιφέ (σύζυγο τούρκου εισαγγελέα και απόγονη πλούσιων Εβραίων). Ευτυχώς, επίσης, που δεν ήξεραν ότι στην αυλή του σπιτιού και στο παράσπιτο, τα χρόνια του μεσοπολέμου έμεναν πρόσφυγες και Εβραίοι. Γιατί, αν τα ήξεραν όλα αυτά, σε συνδυασμό με την κατάληψη από τους «περίεργους», φοβάμαι ότι ο εμπρησμός θα είχε γίνει καιρό πριν. Στο κάτω – κάτω, όπως μου είπε και κάποιος επίσης υπερπατριώτης, «τι τα θέλουμε όλα αυτά τα τουρκόσπιτα;».
Υ.Γ. 1: Ο Μπουτάρης δήλωσε «το κτίριο κάηκε από δύο ομάδες αντιφρονούντων Παοκτσήδων, οι οποίοι μισοί ήταν υπερεθνικιστές και οι άλλοι μισοί αναρχικοί». Ήταν δηλαδή κατά την άποψή του, κόντρα και ξεκαθάρισμα λογαριασμών μεταξύ Παοκτσήδων και όχι μια ενέργεια πέρα για πέρα φασιστική, έξω από ποδοσφαιρικές ομάδες. Και δεν βρήκε να πει έστω μια λέξη, ως δήμαρχος της πόλης που θα έπρεπε να ενδιαφέρεται για την κληρονομιά της, ότι θα κάνει κάθε προσπάθεια, είτε ο ίδιος, είτε πιέζοντας υπουργεία (μιας και το ακίνητο ανήκει στο Δημόσιο), να ανακατασκευασθεί η στέγη του κτιρίου, έτσι ώστε να σωθεί.
Υ.Γ. 2: Πληροφορίες και φωτογραφίες του κτιρίου, μπορεί κανείς να βρει στην ομάδα του fb «Παλιές φωτογραφίες της Θεσσαλονίκης».