Ο Εμμανουέλ Μακρόν κατά των ανισοτήτων, αλλά μόνο στα λόγια
Ο γάλλος πρόεδρος, μιλώντας σε μια ομάδα επιχειρηματιών, παρουσίασε ένα νέο «παγκόσμιο σύμφωνο» μεταξύ των κυβερνήσεων και των επιχειρήσεων, για να υπάρξουν λύσεις αντιμετώπισης της παγκόσμιας κρίσης. Ποια είναι η άποψή σας;Βρισκόμαστε πολύ μακριά από αυτούς που μιλούσαν, όπως ο Άλεν Μινκ, πριν από 20 χρόνια για την «ευτυχισμένη παγκοσμιοποίηση». Οι χρηματοπιστωτικές και πολιτικές ελίτ αναγνώρισαν τελικά ότι αυτό το οικονομικό σύστημα απέτυχε. Αφού κερδισμένη βγήκε αποκλειστικά μια μειοψηφία. Η κλιματολογική υπερθέμανση επιδεινώθηκε, καθώς και οι κοινωνικές ανισότητες. Αυτά, όμως, τα ζητήματα δεν τέθηκαν για συζήτηση. Έτσι, το «παγκόσμιο συμβόλαιό» τους είναι μια απάτη. Όταν μάλιστα καλούνται οι οικονομικοί και χρηματιστηριακοί παίκτες να δράσουν σύμφωνα με την καλή τους θέληση… τη στιγμή αυτή που βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια πολύπλευρη κρίση: οικολογική, δημοκρατική, κρίση κοινωνική τεράστιων διαστάσεων. Με τα μέτρα, που προτείνονται, δεν προβλέπεται καμία αλλαγή, με τα λόγια τους θέλουν κατά κάποιο τρόπο να ξορκίσουν το κακό.
Οι αντιφάσειςΟ Εμμανουέλ Μακρόν εύχεται όλο και περισσότεροι να επωφελούνται από τις «αξίες». Αυτή η συμμετοχή επιτυγχάνεται, κυρίως, μέσω του φορολογικού συστήματος και εκτιμά ότι «θα πρέπει να σταματήσουμε την τάση να ξηλώνονται (τα δικά μας) κοινωνικά δικαιώματα». Όμως, οι οικονομικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις του δεν έχουν τα αντίθετα αποτελέσματα;Είναι εντελώς αντιφατικά αυτά που λέει. Από τη μια, διακηρύσσει ότι θα πρέπει να αλλάξουμε πολιτική και, από την άλλη, εφαρμόζει τις παλιές νεοφιλελεύθερες συνταγές σε ό,τι αφορά την αγορά εργασίας και την ανάπτυξη του διεθνούς εμπορίου. Να αναφέρω ένα παράδειγμα, η φορολογική του πολιτική στηρίζεται στη θεωρία του συρμού, ξεκινώντας από την αρχή ότι με τη συσσώρευση του πλούτου στους πιο εύπορους θα ωφεληθεί και ο υπόλοιπος πληθυσμός. Πρόκειται για μια επιθετική πολιτική, που τάσσεται κατά της αναδιανομής του πλούτου. Τη στιγμή όπου η πραγματικότητα μας επιβάλλει να κάνουμε ακριβώς το αντίθετο. Μια πρόσφατη μελέτη της OFXAM, αλλά και εργασίες των φιλελεύθερων και νεοφιλελεύθερων θεσμών, όπως του ΟΟΣΑ και του ΔΝΤ, αποκαλύπτουν ότι η αύξηση των ανισοτήτων φρενάρει την οικονομική ανάπτυξη και γενικότερα την ανάπτυξη. Με την ομιλία του ο Μακρόν παρέμεινε πιστός στο πνεύμα του Νταβός. Οι επιχειρηματίες, οι πιο πλούσιοι του πλανήτη, βρίσκονται εκεί κάθε χρόνο για να διαπιστώσουν ότι οι ανισότητες αυξάνουν χρόνο με το χρόνο, χωρίς να κάνουν τίποτα, ώστε να αλλάξουν τα πράγματα. Και το χειρότερο υπερασπίζονται τις πολιτικές με τις οποίες διογκώνονται τα αρνητικά αποτελέσματα της παγκοσμιοποίησης.
Σ’ αυτό το «κοινωνικό συμβόλαιο» ο Εμμανουέλ Μακρόν αναφέρει ότι ο ιδιωτικός τομέας έχει το «καθήκον» να επενδύσει στις υπηρεσίες που προσφέρουν τα κοινωνικά αγαθά, όπως η υγεία και η εκπαίδευση. Ποια είναι η άποψή σας;Ο αρχηγός του κράτους υιοθέτησε μια αντίληψη του συρμού, φαίνεται όμως ότι δεν την έχει κατανοήσει με σαφήνεια. Η άποψη περί κοινών αγαθών εμφανίστηκε σαν αντίδραση στις δυσλειτουργίες του κράτους και του ιδιωτικού τομέα. Τα αγαθά αυτά δεν μπορούν να τα διαχειριστούν αυτοί οι δύο παίκτες. Θα πρέπει να εφευρεθούν νέες μορφές οργάνωσης, οι οποίες θα στηρίζονται στην κοινωνία των πολιτών. Μέχρι τώρα η συζήτηση αυτή δεν έχει γίνει. Εάν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα των κοινών αγαθών, θα πρέπει να ξανασκεφτούμε τον τρόπο με τον οποίο θα το οργανώσουμε. Θα το οργανώσουμε έτσι ώστε να συμμετάσχει το σύνολο των παραγόντων και όχι μόνο οι τομείς των επιχειρηματιών και του δημοσίου. Οι ιδιωτικοί παίκτες οφείλουν, ασφαλώς, να συμμετέχουν στην προσπάθεια κατά των ανισοτήτων, κατά της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Δεν θα πρέπει, όμως, να τους δώσουμε έναν αποκλειστικό ρόλο, λόγω της ανευθυνότητας που έδειξαν μέχρι σήμερα. Είναι δύσκολο να εμπιστευτούμε αυτούς, που προτεραιότητά τους είναι να υπερασπίζονται τις μετοχές τους.
Μια επικίνδυνη αντίληψηΣε ό,τι αφορά «το χρέος των επενδύσεων», σημαίνει ότι η εκπαίδευση και η υγεία θα πρέπει να ιδιωτικοποιηθούν;Εάν αυτή είναι η βάση της αντίληψής του, είναι πολύ επικίνδυνη. Το γαλλικό κοινωνικό συμβόλαιο οικοδομήθηκε με βάση τη δημόσια εκπαίδευση και υγεία, την αλληλεγγύη και αλληλοβοήθεια των γενεών. Αυτές οι αξίες σήμερα αμφισβητούνται. Η πρώτη συνέπεια μιας τέτοιας πολιτικής (της ιδιωτικοποίησης) θα είναι να αυξηθεί το κόστος της εκπαίδευσης και της υγείας. Γιατί θα πρέπει να επιστρέψουν (και όχι μόνο) τα μερίσματα στους ομολογιούχους. Στις ΗΠΑ όπου ο τομέας της εκπαίδευσης και το σύστημα υγείας έχει ευρύτατα ιδιωτικοποιηθεί, είναι τεράστιες οι κοινωνικές συνέπειες για τον πληθυσμό.