Ανασυγκρότηση του ΣΥΡΙΖΑ με πολιτικούς όρους

Τον Οκτώβριο του 2016 πραγματοποιήθηκε το δεύτερο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ. Στο συνέδριο αυτό επρόκειτο να συζητηθεί, μεταξύ άλλων, και με ποια δομή κόμματος, στις νέες συνθήκες, θα μπορούσαμε να είμαστε πιο αποτελεσματικοί. Το οργανωτικό αποτελεί ίσως το κορυφαίο θέμα μιας ένωσης προσώπων, μετά τον ορισμό του σκοπού για τον οποίο συγκροτείται μια ομάδα ανθρώπων
Ειδικά για τον ΣΥΡΙΖΑ, που πρώτη φορά βρισκόταν στην κυβέρνηση και άρα σε πρωτόγνωρες εμπειρίες, υπήρχε ένας παραπάνω λόγος να ξαναδεί, επικαιροποιήσει και εκσυγχρονίσει τους κανόνες λειτουργίας του. Το καταστατικό του κόμματος, αν και επρόκειτο να συζητηθεί, στην πράξη παραπέμφθηκε για το 2017, έτσι ώστε να δοθεί ο απαιτούμενος χρόνος αλλά και η ανάλογη προσοχή. Όπως επισημάνθηκε στο 2ο συνέδριο, το κόμμα είναι πίσω από τις απαιτήσεις του σήμερα πολιτικά και οργανωτικά και έχει μεγάλη σημασία να αντιστοιχηθεί με τις σημερινές ανάγκες της κοινωνίας. Αν αναλογιστεί κανείς ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει ως αυτοσκοπό την κυβέρνηση αλλά την κοινωνική αλλαγή, τότε είναι φανερό πως η παρέμβαση που χρειάζεται δεν μπορεί να είναι οργανωτίστικου τύπου, αλλά χρειάζεται μια βαθιά, πολιτικού και οργανωτικού χαρακτήρα παρέμβαση σε όλα τα επίπεδα της συγκρότησης και λειτουργίας του.

Αμήχανοι μπροστά στα νέα δεδομένα

Η οργανωτική ανάπτυξη και η πολιτική παρέμβαση του ΣΥΡΙΖΑ μετά την ανάληψη της κυβερνητικής ευθύνης θα έλεγα πως είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Οργανωτικά, παρά το μεγάλο κίνημα στήριξης της κυβέρνησης τους πρώτους μήνες της θητείας της, το κόμμα δεν μπόρεσε να αναπτυχθεί. Κυρίως τις οργανώσεις μας τις πλησίασαν άνθρωποι που, γαλουχημένοι από τις σχέσεις που είχε μαζί τους το προηγούμενο καθεστώς, γράφτηκαν μέλη και χάθηκαν, ή ανέπτυξαν δραστηριότητες για ίδιον όφελος. Το κόμμα μας δεν είχε την κουλτούρα να τους αξιοποιήσει στα νέα δεδομένα. Η αποδυνάμωσή του οργανωτικά και πολιτικά από τη συμμετοχή των στελεχών του στην κυβέρνηση και τον κρατικό μηχανισμό, από τη μία, και η αντίληψη ότι τώρα θα τα κάνει όλα η κυβέρνηση μας, οδήγησε στην υποστολή των κινημάτων και την αποδυνάμωση της επαφής μας με την κοινωνία.
Αν μάλιστα δεν υπήρχε το προσφυγικό πρόβλημα, τότε η πολιτική μας παρέμβαση θα ήταν μηδενική. Ουσιαστικά το κόμμα έχει γίνει παρακολουθητής της κυβερνητικής πολιτικής, ενώ ταυτόχρονα δεν προσπορίζεται οφέλη από την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας.

Νέες σχέσεις, διακριτοί ρόλοι

Ο έλεγχος του κρατικού μηχανισμού από τις προηγούμενες κυβερνήσεις σε συνδυασμό με το ρουσφέτι έδινε στα κόμματα του παλαιού κατεστημένου τη δυνατότητα διαμόρφωσης ενός μηχανισμού αναπαραγωγής τους, κομματικά και κοινοβουλευτικά.
Η δική μας η αντίληψη για κατάργηση του ρουσφετιού, η εισαγωγή της αξιοκρατίας και της δίκαιης πρόσβασης με κοινωνικοοικονομικά κριτήρια στον κρατικό μηχανισμό δεν συνοδεύτηκε με τη διαμόρφωση διαφορετικών σχέσεων με τους πολίτες και τις κοινωνικές οργανώσεις. Δεν συνοδεύτηκε από μια διαφορετική σχέση μεταξύ κυβέρνησης, βουλευτών, κοινωνίας και κόμματος. Η κυβέρνηση αποφασίζει, οι βουλευτές ψηφίζουν, το κόμμα παρακολουθεί ως μηχανισμός της κυβέρνησης, πού και πού γκρινιάζοντας, ενώ η κοινωνία σε απόσταση παρακολουθεί και αναμένει τις εξελίξεις. Αυτό που κάποτε η Ανανεωτική Αριστερά αποκαλούσε δημοκρατικό δρόμο έχει ξεχαστεί. Σήμερα χρειάζεται να διαμορφώσουμε νέες σχέσεις με διακριτούς ρόλους κάθε θεσμός.

Ενεργοί και ενημερωμένοι πολίτες

Οι βουλευτές σε συνεργασία με το κόμμα να οργανώνουν στις τοπικές κοινωνίες με τους αντίστοιχους φορείς και ενεργούς πολίτες συζήτηση για όλα τα νομοσχέδια. Έτσι θα έχουν λόγο αναβαθμισμένο στην κοινωνία και το κοινοβούλιο. Σε συνεργασία με το κόμμα θα παίξουν καταλυτικό ρόλο στην οργάνωση της κοινωνίας με ένα διαφορετικό τρόπο, έτσι ώστε να γίνει αντιληπτή η μεγάλη αλλαγή που έγινε το 2015 σε όλα τα επίπεδα. Το κόμμα με την παρουσία του στις κοινωνικές διεργασίες να διαμορφώνει την προοδευτική πλειοψηφία και να ανατρέπει τους κοινωνικούς συσχετισμούς, διαμορφώνοντας ενεργούς και ενημερωμένους πολίτες. Η κυβέρνηση πρέπει να αντιληφθεί ότι οι βουλευτές και το κόμμα δεν είναι μηχανισμοί της, αλλά θεσμοί της δημοκρατίας που έχουν γνώμη και ρόλο και πρέπει να συνδιαμορφώνουν την πολιτική της. Δεν φτάνει μια φιλικότερη κυβέρνηση, ούτε ένας φιλικότερος κρατικός μηχανισμός, όπου και όπως το έχουμε καταφέρει. Χρειάζεται η κοινωνία των πολιτών να αντιληφθεί ότι μπορεί να συμμετάσχει ενεργητικά στη διαμόρφωση μιας διαφορετικής οργάνωσης της κοινωνίας, της ζωής της, της υγείας της, της δουλειάς της, της καθημερινότητάς της, του ελεύθερου χρόνου της, της παιδείας της. Δεν αρκεί να της πούμε πόσα καλά της κάναμε, χρειάζεται να νιώσει πως μαζί διαμορφώνουμε το αύριο και ότι πρέπει όλοι να βάλουμε πλάτη, γιατί όλοι με δίκαιο τρόπο θα προσποριστούμε τα οφέλη. Μαζί κόμμα, κυβέρνηση, βουλευτές, πολίτες διαμορφώνουμε το μέλλον μας και ο ρόλος του καθενός είναι διακριτός, αλλά ταυτόχρονα ο στόχος κοινός. Είναι το όραμα για μια κοινωνία δίκαιη, δημοκρατική, πλουραλιστική που στοχεύει στη συνεχή βελτίωση της ζωής των ανθρώπων σε όλα τα επίπεδα. Είναι ο σοσιαλισμός με ανθρώπινο πρόσωπο και δημοκρατία. Αυτό σημαίνει ότι θέλουμε ένα κόμμα που θα βοηθά στη δημιουργία μιας κοινωνίας, όπου τον έλεγχο θα έχουν οι πολλοί και όχι ένα κόμμα μηχανισμός αναπαραγωγής και εξυπηρέτησης προσωπικών φιλοδοξιών. Να γιατί η οργάνωση της δομής του κόμματος πρέπει να είναι βαθιά πολιτική. Να γιατί το μέλος πρέπει να είναι ενεργό στο κόμμα και στην κοινωνία. Κριτήριο για επιτυχή λειτουργία του κόμματος δεν μπορεί παρά να είναι η αποτελεσματικότητα στη δημιουργία της κοινωνίας των πολλών, της χάραξης πολιτικής που αναδεικνύει τα προβλήματα της κοινωνίας και προτείνει λύσεις που βελτιώνουν την ποιότητα της ζωής των ανθρώπων.

Ανασυγκρότηση με πολιτικούς όρους

Η ανασυγκρότηση του κόμματος δεν γίνεται με καθηκοντολογίες αλλά με όρους πολιτικούς. Δεν γίνεται με μηχανισμούς αλλά με κοινωνική ανάταση και ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο. Οι μεγάλες συγκεντρώσεις που στήριζαν την κυβέρνηση την περίοδο της διαπραγμάτευσης δεν έγιναν λόγω μηχανισμών, αλλά κυρίως λόγω της πίστης και της ελπίδας για κάτι καλύτερο.
Να ξέρουμε πως το όραμα πάντα θα είναι όραμα και μας χρειάζεται. Αυτό που μετράει όμως, είναι η εφαρμοζόμενη πολιτική. Είναι η ιδέα που γίνεται πράξη, γι αυτό είναι και επαναστατική. Αυτό που χρειαζόμαστε σήμερα, είναι ένας οδικός χάρτης που θα καταθέσουμε στην κοινωνία και θα καλέσουμε τους πολίτες να παλέψουμε μαζί για την υλοποίησή του. Να τους καλέσουμε στον ΣΥΡΙΖΑ όχι για να δυναμώσει ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά για να μπορέσουμε μαζί να τον υλοποιήσουμε. Να πούμε αλήθειες και να βάλουμε στόχους. Να δώσουμε ελπίδα όχι δημαγωγώντας, αλλά χτίζοντας καθημερινά το καινούργιο. Ας γίνουμε λιγότερο βολονταριστές και περισσότερο πραγματιστές.

Πέτρος Ζούνης