Η ατμόσφαιρα στο ελληνικό ποδόσφαιρο μυρίζει μπαρούτι διαχρονικά, ιδιαίτερα στα χρόνια του επαγγελματισμού, από το 1979 δηλαδή και μετά. Φέτος όμως η σεζόν ήταν ιδιάζουσα. Για πρώτη φορά επί ημερών Βαγγέλη Μαρινάκη στη διοικητική ηγεσία του Ολυμπιακού τα πρωτεία των “ερυθρόλευκων” αμφισβητήθηκαν στην πράξη και άλλοι δύο δυνατοί παίκτες, η ΑΕΚ του Δημήτρη Μελισσανίδη και ο ΠΑΟΚ του Ιβάν Σαββίδη, πήραν τα ηνία.
Μέχρι να φτάσουμε στο μαύρο βράδυ της προηγούμενης Κυριακής στην Τούμπα είχαν γίνει ήδη πολλά. Ο ΠΑΟΚ, μ’ ένα εκπληκτικό ντεμαράζ νικών, έφτασε να θεωρείται φαβορί για την κατάκτηση του πρωταθλήματος μετά από 33 χρόνια, μόνο που αυτή η αίσθηση του πρόσθεσε και μία σχετική αλαζονεία. Στους Ζωσιμάδες των Ιωαννίνων, για παράδειγμα, οι φανατικοί του Δικεφάλου του Βορρά τα έκαναν γυαλιά-καρφιά και εν τέλει έδιωξαν μερίδα του κόσμου του ΠΑΣ από τις θέσεις τους.
Τα πράγματα οξύνθηκαν πολύ με τη ματαίωση του αγώνα με τον Ολυμπιακό στην Τούμπα όταν ο προπονητής των Πειραιωτών Οσκαρ Γκαρθία δέχθηκε ταινία ταμειακής μηχανής στο πρόσωπο ενώ η ένταση έφτασε πολύ κοντά στο ανώτερο σημείο όταν ο Δικέφαλος δικαιώθηκε, ξημερώματα Κυριακής (!), και πήρε πίσω τους τρεις βαθμούς οι οποίοι είχαν πρωτόδικα αφαιρεθεί για τα γεγονότα του ματς με τον Ολυμπιακό. Ταυτόχρονα ο ΠΑΟΚ απέκτησε το δικαίωμα να έχει και κόσμο στο ματς με την ΑΕΚ σ’ ένα παιχνίδι που θα έκρινε πολλά για τον τίτλο.
Ακόμα και έτσι πάντως τίποτα δεν θα συνέβαινε στη μάχη των Δικεφάλων στην Τούμπα αν δεν ερχόταν η... καταραμένη φάση του 90ου λεπτού. Ο Βαρέλα πήρε την κεφαλιά και σκόραρε, όμως προς την πορεία της μπάλας κινήθηκε και ο Μαουρίτσιο που ήταν σε εμφανή θέση οφ-σάιντ. Ο διαιτητής Κομίνης αρχικά κατακύρωσε το τέρμα αλλά εν συνεχεία, και μετά τις διαμαρτυρίες των παικτών της ΑΕΚ, συμβουλεύτηκε το βοηθό Ποντίκη. Τα είπαν αρκετή ώρα οι δυο τους και εν τέλει αποφάσισαν να ακυρώσουν το γκολ! Και εκεί έγινε το μπαμ!
Το όπλο έκανε το γύρο του κόσμουΤο πώς εισέβαλε, σαν μαινόμενος ταύρος, ο Ιβάν Σαββίδης στον αγωνιστικό χώρο ελάχιστοι το κατάλαβαν. Η κάμερα όμως πρόλαβε να πιάσει τον ομογενή επιχειρηματία να πατά χορτάρι μαζί με τους εμφανώς... χειροδύναμους άνδρες της προσωπικής του ασφάλειας. Λίγο αργότερα η φωτογραφική κάμερα των γενναίων φωτορεπόρτερ αποκάλυψε και κάτι άλλο. Ότι ο Σαββίδης είχε εισβάλλει στον αγωνιστικό χώρο με όπλο στο παντελόνι του (ένα μικρό περίστροφο).
Αμέσως το διαδίκτυο πήρε φωτιά. Ακόμα και η σπουδαία κίνηση του αρχηγού του ΠΑΟΚ, Αντελίνο Βιεϊρίνια να ορθώσει ανάστημα στον Σαββίδη και να του πει με συγκεκριμένη χειρονομία ότι σφάλλει, πέρασε σε δεύτερη μοίρα. Η φωτογραφία με τον οπλισμένο ιδιοκτήτη της ΠΑΕ ΠΑΟΚ έκανε αστραπιαία το γύρο του κόσμου, η ιστοσελίδα της μεγαλύτερης αθλητικής ισπανικής εφημερίδας, της “Marca”, το αξιολόγησε ως το δεύτερο πιο σημαντικό θέμα παγκοσμίως!
Το παιχνίδι τελικά δεν τελείωσε ποτέ αφού η ΑΕΚ αποσύρθηκε στα αποδυτήρια. Εκεί έγιναν πράγματα που ίσως μάθουμε σε όλο τους το εύρος αρκετά χρόνια αργότερα. Πάντως ο διαιτητής, άγνωστο κάτω από ποιες συνθήκες, κατακύρωσε το γκολ υπέρ του ΠΑΟΚ (σχεδόν τρεις ώρες μετά την ακύρωσή του μέσα στο γήπεδο) και έκλεισε το φύλλο αγώνα με το σκορ στο 1-0. Στο εν λόγω έγγραφο, ο ρέφερι υπέπεσε σε μία σειρά από εκ πρώτης όψεως μη λογικές αντιφάσεις.
Πολιτική σύγκρουσηΚάπου εκεί το ζήτημα πήρε και πολιτικές διαστάσεις. Επαφές τηλεφωνικές του Γιώργου Βασιλειάδη με τον Αλέξη Τσίπρα την Κυριακή. Συμμετοχή τη Δευτέρα του υφυπουργού Αθλητισμού στον πρωινό καφέ του Μαξίμου και απόφαση για διακοπή του πρωταθλήματος μέχρι νεωτέρας. Πολιτική σύγκρουση της κυβέρνησης με την Νέα Δημοκρατία και τα άλλα κόμματα με φόντο τον Σαββίδη.
Αμέσως, ενημερώθηκαν αρμοδίως η FIFA και η UEFA, οι οποίες έστειλαν εσπευσμένα κλιμάκιο στην Αθήνα, ενώ ο υφυπουργός είχε σειρά επαφών με όλους τους θεσμικούς φορείς του ποδοσφαίρου ξεκαθαρίζοντας ότι πρέπει να αυστηροποιηθεί το νομοθετικό πλαίσιο για να ξαναρχίσει το πρωτάθλημα. Την Παρασκευή, τέλος, έλαβε χώρα στα γραφεία της Superleague η εκδίκαση για τα έκτροπα της προηγούμενης Κυριακής. Και είμαστε ακόμη στην αρχή...
Νίκος Γιαννόπουλος Grexit… τώρα!
Του Μάκη ΔιόγουΑκολουθώντας τη (λανθασμένη…) πεπατημένη των προκατόχων του ο υφυπουργός αθλητισμού Γιώργος Βασιλειάδης προχώρησε στην διακοπή του ποδοσφαιρικού πρωταθλήματος, μετά τα θλιβερά επεισόδια στο γήπεδο της Τούμπας, όπου ο Ιβάν Σαββίδης επιτέθηκε στον διαιτητή του ΠΑΟΚ – ΑΕΚ Κομίνη με το περίστροφο σε κοινή θέα. Και όμως μόλις πριν από έναν χρόνο ο προκάτοχός του, Σταύρος Κοντονής, είχε διακόψει δυο φορές το πρωτάθλημα, ενώ παλαιότερα και ο υφυπουργός αθλητισμού της κυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ κ. Ανδριανός είχε διακόψει και αυτός δυο φορές τα ποδοσφαιρικά πρωταθλήματα. Αποτέλεσμα; Μηδέν. Οι «διακοπές» δεν εμπόδισαν ούτε παλαιότερα τους χουλιγκάνους να κάνουν «τα δικά τους» σε διάφορα γήπεδα, ούτε βέβαια «παράγοντες-επενδυτές» να εισβάλουν στους αγωνιστικούς χώρους.
Αποτυχημένη συνταγήΤο ελληνικό επαγγελματικό ποδόσφαιρο είναι βαριά «άρρωστο», δεν μιλάμε για «κρυολόγημα». Τόσο βαριά που συχνά πυκνά αυτή αρρώστια μεταδίδεται, μέσω «παραγόντων-επενδυτών» και οπαδικών στρατών, σ’ άλλα αθλήματα όπως το μπάσκετ, το βόλεϊ ακόμα και το χάντμπολ.
Διαφωνώ με τη διακοπή του πρωταθλήματος γιατί είναι μια αποτυχημένη συνταγή. Πέρυσι το πρωτάθλημα «σταμάτησε» δυο φορές αλλά στον τελικό του κυπέλλου στο Βόλο, ΠΑΟΚ-ΑΕΚ, οι χουλιγκάνοι μαχαιρώθηκαν στις πεζογέφυρες. Λοιπόν αρχικά περίμενα την εφαρμογή των νόμων, του Κανονισμού Αγώνων Ποδοσφαίρου. Τίποτα λιγότερο, τίποτα περισσότερο. Θα ήταν σαφέστατο μήνυμα προς όλες τις κατευθύνσεις. Θα ήθελα άμεσο εντοπισμό των υπεύθυνων για τα επεισόδια (κάτι που είδαμε όλοι μέσα από την τηλεοπτική κάμερα), απόδοση ευθυνών όμως και στην αστυνομία για πλημμελή έλεγχο (δεν είναι δυνατόν να μπαίνει ένοπλος ο ιδιοκτήτης της ΠΑΕ μέσα στον αγωνιστικό χώρο συνοδεία «φουσκωτών») και τιμωρία φυσικά στην ΠΑΕ με «κλείσιμο» της έδρας για να «πονέσει» χρηματικά. Δυστυχώς, επαναλαμβάνω, ο Γιώργος Βασιλειάδης ακολούθησε την πεπατημένη και προχώρησε στη διακοπή του πρωταθλήματος και φοβάμαι ότι αυτό έγινε γιατί η κυβέρνηση δεν έχει εναλλακτικό σχέδιο αντιμετώπισης των φαινομένων βίας και διαφθοράς στο ποδόσφαιρο. Είναι εύκολο όταν είσαι αντιπολίτευση να καταγγέλλεις (κάτι που έτρεξε να κάνει και η ΝΔ) όμως όταν έχεις εσύ την ευθύνη διακυβέρνησης πρέπει να έχεις σχέδιο και προτάσεις για άμεση εφαρμογή. Και σχέδιο, δυστυχώς, δεν βλέπω…
Επιχειρηματική ασπίδαΤο κομβικό πρόβλημα του ελληνικού επαγγελματικού ποδοσφαίρου είναι οι «παράγοντες» του. Ο κ. Σαββίδης που την περασμένη Κυριακή έμπαινε «ως ταύρος σε υαλοπωλείο» στη Τούμπα πριν από μερικά χρόνια δήλωνε: «Δεν μπορώ να καταλάβω πώς είναι δυνατόν, έχοντας την ευθύνη για το πιο δημοφιλές άθλημα στη χώρα και σ’ όλο τον κόσμο, να αφήνεις το ποδόσφαιρο, που υποτίθεται ότι αγαπάς, να κατρακυλά όχι μόνο στις συνειδήσεις των φιλάθλων, αλλά και στην ευρωπαϊκή κατάταξη, να χάνει την υπόληψή του, να γίνεται εθνική ντροπή;» (16/5/ 2016). Ο κ. Μαρινάκης που είχε επιτεθεί στον Τζιμπρίλ Σισέ μιλάει για «πολιτική επίθεση στον Ολυμπιακό» και ο κ. Μελισσανίδης προβάλλεται ως εξυγιαντής. Και όμως όλοι γνωρίζουμε ότι οι περισσότεροι χρησιμοποιούν το ποδόσφαιρο ως επιχειρηματική ασπίδα με τους «ισχυρότερους» (βλέπε ΠΟΚ+ΠΑΟΚ) να έχουν βρει στα ευρωπαϊκά κύπελλα μια (πολύ) καλή πηγή εσόδων. Εκεί βρίσκεται, κατά τη γνώμη μου, η «αχίλλειος πτέρνα» του παραγοντισμού στην Ελλάδα. Το μόνο που θα τους «πονέσει» είναι το Grexit! Τρία (ή και περισσότερα) χρόνια εκτός Ευρωπαϊκών διοργανώσεων. Έξωση από την Ευρώπη σημαίνει ότι το ελληνικό ποδόσφαιρο επιστρέφει στα... βαλκανικά κυβικά του. Στο πραγματικό του μέγεθος δηλαδή. Τέλος οι ομάδες με 10 ξένους στην 11αδα. Τέλος οι «απίθανοι» ξένοι προπονητές. Ευρωπαϊκή «έξωση» σημαίνει ότι «αναγκαστικά» οι ομάδες θα στραφούν στην εγχώρια «παραγωγή». Στην αναζήτηση ταλέντων από τις ομάδες της γειτονιάς, της πόλης, του χωριού. Σημαίνει ότι όσοι αποφασίσουν να ασχοληθούν με το ποδόσφαιρο θα έχουν (σε μεγάλο βαθμό...) μόνο αθλητικό κίνητρο. Το κλείσιμο των ποδοσφαιρικών συνόρων όμως θα βάλει το ελληνικό ποδόσφαιρο στη φυσική του διάσταση. Έστω και «βίαια»…
Ο Αλέξης Τσίπρας υποστηρίζει ότι δεν τον ενδιαφέρει το πολιτικό κόστος, «… αυτή η ιστορία θα τελειώσει και όλοι θα βρεθούν προ των ευθυνών τους», έλεγε στους στενούς του συνεργάτες. Ας τολμήσει λοιπόν να βάλει το «μαχαίρι στο κόκκαλο».
Υ.Γ. Η φωτογραφία με τον Αντελίνο Βιεϊρίνια να αρνείται στον έξαλλο Ιβαν Σαββίδη να αποχωρήσει ο ΠΑΟΚ από το γήπεδο θα πρέπει να αποτελέσει τη βάση για την μεγάλη αλλαγή που χρειάζεται το ελληνικό ποδόσφαιρο.
Χρίστος Χαραλαμπόπουλος: «Η παρανομία στο ποδόσφαιρο είναι καθεστώς»
Τη συνέντευξη πήρε ο Νίκος ΓιαννόπουλοςΕίναι πάντα απολαυστικό να συνομιλείς με τον Χρίστο Χαραλαμπόπουλο για θέματα που αφορούν το ποδόσφαιρο. Με αφορμή τα γεγονότα της Τούμπας ο δημοσιογράφος, συγγραφέας και... εραστής της στρογγυλής θεάς κατέθεσε στην “Εποχή” κάποιες από τις σκέψεις του για το ελληνικό ποδόσφαιρο και τη διαχρονική δημοφιλία του βασιλιά των σπορ.
Γιατί το ελληνικό επαγγελματικό ποδόσφαιρο αποτυγχάνει ακόμη και στη στοιχειώδη αυτοκάθαρση;Γιατί, προφανώς, καμία προσπάθεια αυτοκάθαρσης δεν έγινε ποτέ ή όποτε εξαγγέλθηκε ήταν απλώς υποκριτική. Δεν μπορεί να υπάρξει ειλικρινής διάθεση αυτοκάθαρσης σε ένα χώρο όπου η παρανομία είναι καθεστώς.
Ποιες είναι οι μεγαλύτερες παθογένειες του ελληνικού ποδοσφαιρικού μοντέλου διαχρονικά;Αδιαφάνεια, ατιμωρησία, διαπλοκή, ανομία, θεσμοθετημένη ανισότητα, αθέμιτες συναλλαγές.
Γιατί ισχυροί Έλληνες επιχειρηματίες (ή και λιγότερο ισχυροί) αναλαμβάνουν ΠΑΕ αν και θεωρούν ότι δεν θα έχουν οικονομικό κέρδος από την ενασχόλησή τους;Στο σύγχρονο οικονομικό περιβάλλον, η διασύνδεση επιχειρηματικών δραστηριοτήτων διευκολύνει την ροή των κεφαλαίων, που συχνά αλλάζουν κατεύθυνση και χαρακτήρα. Μπορούν να μασκαρευτούν σε ζημίες ή χρέη για να γίνουν κέρδη κάπου αλλού. Μπορούν να «ξεπλυθούν», να νομιμοποιηθούν ή να κρυφτούν. Μία ΠΑΕ μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως δίαυλος για τέτοιες δραστηριότητες και όταν πάψει να είναι χρήσιμη, να εγκαταλειφθεί ως ένα άχρηστο πακέτο γεμάτο χρέη. Μπορεί ακόμη μια ΠΑΕ να την εμπορευθεί κάποιος ως brand name. Το φορολογικό πλαίσιο που ίσχυε για χρόνια καθώς και η απουσία φορολογικών ελέγχων, ενίσχυαν την παράνομη οικονομική δραστηριότητα. Σκεφθείτε πως το 2008 η Γερμανία των 90 εκατομμυρίων είχε 36 ΠΑΕ και η Ελλάδα των 11 εκατομμυρίων πάνω από 100. Σημειώστε ακόμη ότι μία ΠΑΕ μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τον ιδιοκτήτη και ως ασπίδα και ως δόρυ, ανάλογα με τον χαρακτήρα των επιδιώξεών του. Ο κόσμος που ακολουθεί μία ομάδα είναι πολύτιμο προικώο για επιχειρηματίες που θέλουν να «χρησιμοποιήσουν» την ΠΑΕ.
Τι λέτε για το κυβερνητικό μέτρο της διακοπής του πρωταθλήματος επ’ αόριστο;Λειτουργεί περισσότερο ως απειλή, αλλά αμφιβάλλω αν μπορεί να έχει ουσιαστικά αποτελέσματα αν δεν ακολουθείται από ένα συγκεκριμένο σχέδιο, με καθορισμένες ενέργειες. Και η κυβέρνηση το μόνο που έχει να παρουσιάσει είναι διακηρύξεις.
Είναι επαρκώς αυστηρό και νομικά άρτιο κατά τη γνώμη σας το νομοθετικό πλαίσιο στο ελληνικό ποδόσφαιρο ή χρειάζεται περαιτέρω αυστηροποίηση;Εκείνο που χρειάζεται είναι απλότητα, σαφήνεια και πάνω απ ’όλα ρήτρες εφαρμογής.
Πως θα μπορούσε να συμβάλλει ο Έλληνας φίλαθλος στη βελτίωση του ποδοσφαιρικού προϊόντος στην Ελλάδα;Απαιτώντας ποιότητα, διαφάνεια και σεβασμό. Και το κλειδί βρίσκεται στο «απαιτώντας». Η απαίτηση όμως είναι ζήτημα αθλητικής παιδείας και τη δική μας την είχε περιγράψει το 1987 ο Αλεξάντερ Γκομέλσκι, προπονητής της ομάδας μπάσκετ της τότε ΕΣΣΔ. Είχε πει «οι Έλληνες δεν αγαπούν τα ομαδικά σπορ αλλά τις νίκες σε αυτά». Αν λοιπόν ψάχνετε εξηγήσεις για τον άρρωστο οπαδισμό που σκοτώνει την αθλητική παιδεία, αυτή είναι μία πολύ καλή εξήγηση.
Γιατί μοντέλα όπως το ισπανικό ή το γερμανικό έχουν επιτυχία ως προς τη δομή διοίκησης και της διοργάνωσης του πρωταθλήματος (πέρα από τον καθαρά ποδοσφαιρικό παράγοντα);Τα συγκεκριμένα μοντέλα είναι διαφορετικά και στην επιτυχία, εκτός από το μέγεθος της αγοράς μέσα στην οποία λειτουργούν, παίζουν ρόλο το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας, ο σεβασμός του, η αντίληψη για το ποδοσφαιρικό προϊόν, η μέθοδος διοίκησης και η συγκρότηση των στελεχών που ασκούν διοίκηση, τα μέσα για να πετύχεις τους σκοπούς σου, η αθλητική παιδεία και οι εγκαταστάσεις.
Ένα παιχνίδι που παίζουν όλοι και παντούΤο ποδόσφαιρο διατηρεί σήμερα τεράστια ποσοστά δημοφιλίας όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Που οφείλεται αυτό κατά τη γνώμη σας;Το ποδόσφαιρο είναι ένα απλό παιχνίδι. Δυο πέτρες για δοκάρια κι ένα άδειο κουτάκι αναψυκτικού, αρκούν. Είναι ένα παιχνίδι δημοκρατικό. Μπορούν να παίξουν όλοι χωρίς κανέναν περιορισμό και χωρίς ιδιαίτερες ικανότητες. Μπορεί να παιχθεί παντού. Από το σαλόνι του σπιτιού μέχρι το πιο σύγχρονο στάδιο που φτιάχθηκε γι’ αυτό τον σκοπό. Αυτές είναι οι αιτίες της δημοφιλίας του. Ως παιχνίδι διαθέτει, όμως, μία δύναμη που κανένα άλλο παιχνίδι δεν μπορεί να επιδείξει. Μία δύναμη που ενεργοποιείται μόνον όταν ο άνθρωπος ασχοληθεί μαζί του. Μόνον όταν παίξει. Αυτή η διαπίστωση μοιάζει αυθαίρετη και υπερβολική. Πώς γίνεται ένα παιχνίδι με τόσο φθηνά και ελάχιστα υλικά, με τόσο απλούς κανόνες να έχει τέτοια δύναμη; Γίνεται. Ρωτήστε όσους παρακολουθούν το παιχνίδι, όσους παίζουν, όσους έπαιξαν, σε όσους αρέσει. Έχουν ονειρευτεί ποτέ ότι γίνονται Μαραντόνα, Πελέ, Κρόϊφ, Μέσσι, Ζιντάν, Ρονάλντο; Έχουν ονειρευτεί ποτέ τον τελικό του Παγκοσμίου κυπέλλου, του Τσάμπιονς Λιγκ, του κυπέλλου Αγγλίας ή έναν οποιοδήποτε τελικό τέλος πάντων, στον οποίο επικρατεί η ομάδα που αγωνίζονται και μάλιστα με δικό τους γκολ; Στα καλύτερα όνειρα, το γκολ σημειώνεται στις καθυστερήσεις ή μπορεί να έχει παραλλαγές. Να είναι, εκείνοι που ονειρεύονται, τερματοφύλακες και να αναδεικνύονται σε ήρωες, στην διαδικασία των πέναλτι. Ή να μπαίνουν αλλαγή, στη θέση του καλύτερου παίκτη της ομάδας που τραυματίζεται και φυσικά, να σημειώνουν το νικητήριο τέρμα. Εδώ, ακριβώς, βρίσκεται η δύναμη του παιχνιδιού. Στο νικητήριο τέρμα του τελικού που μπορούν να σημειώσουν όλοι, χάρη στην φαντασία. Αυτός είναι ο ιός που ενυπάρχει στο μεδούλι του παιχνιδιού και του χαρίζει τόση δύναμη. Η φαντασία. Αν μολυνθείς άπαξ, δεν γίνεσαι ποτέ όπως πριν. Και δεν θες να γίνεις όπως πριν. Να απαρνηθείς δηλαδή τη μεγαλύτερη απαίτηση που έχει από σένα, το παιχνίδι. Την ξεγνοιασιά. Μία από τις αρετές της παιδικότητας. Ο Έλληνας φιλόσοφος Κώστας Αξελός υποστήριζε πως ο άνθρωπος γνωρίζει τον κόσμο και τον εαυτό του με το παιχνίδι και την περιπλάνηση. Το ποδόσφαιρο προσφέρει και τα δύο. Περιπλάνηση στην φαντασία, παίζοντας.
•