Είναι αδύνατο να συνεχίσει τη δραστηριότητά της η Ελληνικός Χρυσός στη Χαλκιδική
Τη συνέντευξη πήρε
ο Γιώργος Βελεγράκης
Την περασμένη βδομάδα, ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος κ. Τσιρώνης δήλωσε ότι μέχρι στιγμής το υπουργείο έχει εξετάσει μόνο ζητήματα πολεοδομικής φύσεως και επομένως δεν μπορεί να έχει εμπεριστατωμένη θέση για το αν θα σταματήσουν ή όχι κάποιες εξορυκτικές δραστηριότητες. Πώς το σχολιάζεις;Το εξορυκτικό σχέδιο της Ελληνικός Χρυσός στη Χαλκιδική, είναι ένα τεράστιο έργο, με πολλά επιμέρους υποέργα. Είναι φυσιολογικό για ένα υπουργείο, που δεν έχει ούτε ένα μήνα ζωής και έχει να διαχειριστεί πολλά και περίπλοκα θέματα, να χρειάζεται χρόνο. Το θέμα της Χαλκιδικής βρίσκεται μεταξύ των άμεσων προτεραιοτήτων του ΥΠΑΠΕΝ, που σκοπεύει να εξετάσει προσεκτικά και σε βάθος τόσο τις αδειοδοτήσεις όσο και την εφαρμογή των όρων αυτών των αδειοδοτήσεων. Το γεγονός ότι κάποιο έργο έχει αδειοδοτηθεί δεν σημαίνει αυτόματα ότι είναι νόμιμο κι ότι εξελίσσεται σύμφωνα με τους όρους της αδειοδότησης. Ήδη ο κ. Λαφαζάνης υπέγραψε την ανάκληση των πολεοδομικών αδειών για το εργοστάσιο εμπλουτισμού στις Σκουριές.
Καταλαβαίνω και συμμερίζομαι την ανυπομονησία των κατοίκων, που εδώ και πολλά χρόνια αγωνίζονται. Γνωρίζουν καλά ότι η Ελληνικός Χρυσός έχει διαπράξει σωρεία παρανομιών, που κανένα ευνομούμενο κράτος δε θα μπορούσε να παραβλέψει. Η διαδικασία επανεξέτασης των αδειών και διερεύνησης των καταγγελιών δεν φοβίζει τους κατοίκους. Αυτό είναι που τόσα χρόνια ζητούσαν, αλλά προσέκρουαν στον τοίχο της πολιτικής αδιαλλαξίας κι ενός, σχεδόν ανύπαρκτου και πιεζόμενου - κρατικού ελεγκτικού μηχανισμού. Ήρθε η στιγμή να τεθούν, επί μηδενικής βάσης, όλα τα ζητήματα. Είμαι σίγουρη ότι θα αποδειχθεί, πέραν κάθε αμφιβολίας, ότι ακόμη και με δεδομένο την – απαράδεκτη κατά τη γνώμη μου - παραχώρηση και αδειοδότηση, η εταιρεία έχει διαπράξει τόσες πολλές και σοβαρές παρανομίες που είναι αδύνατο να συνεχίσει τη δραστηριότητά της στη Χαλκιδική.
Ο υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Π. Λαφαζάνης, βέβαια, κατά τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης δήλωσε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι αντίθετος με την επένδυση στις Σκουριές και θα αξιοποιήσει όλα τα δυνατά νόμιμα μέσα για να προωθήσει αυτή τη θέση. Τελικά ο ΣΥΡΙΖΑ, από τη θέση πλέον της κυβέρνησης, μπορεί να το πράξει αυτό;Η δήλωση του συντρόφου Παναγιώτη Λαφαζάνη αντικατοπτρίζει την αδιαπραγμάτευτη πολιτική και ιδεολογική θέση του ΣΥΡΙΖΑ, όπως αυτή έχει εκφραστεί και σε συνέδριο του κόμματος. Είμαστε αντίθετοι στην επένδυση στις Σκουριές, γιατί δεν εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον, έχει αναπόφευκτες, δραματικές και μη αναστρέψιμες επιπτώσεις σε ζωτικούς πόρους, όπως το νερό, το έδαφος, τον αέρα και τα οικοσυστήματα, ανταγωνίζεται και εμποδίζει άλλες παραγωγικές δραστηριότητες, όπως η γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία, τουρισμός κ.ά.
Σταθήκαμε, ως κόμμα, από την πρώτη στιγμή στο πλευρό των αγωνιζόμενων κατοίκων. Σήμερα, ως κυβέρνηση, δουλεύουμε ασταμάτητα για να τεκμηριώσουμε το αναπόφευκτο, κατά τη γνώμη μου, της ακύρωσης του εξορυκτικού σχεδίου στη Χαλκιδική. Θεωρώ ότι η πολιτική βούληση είναι βασική προϋπόθεση, κι αυτή την έχουμε.
Για το καλό του τόπου μας
Στην τελευταία πορείας των κατοίκων στις Σκουριές υπήρξε και αντι-συγκέντρωση από τη πλευρά των εργαζομένων. Έχεις δηλώσει ότι πρέπει να διασφαλισθεί η εργασία των εργαζομένων στα μεταλλεία, αλλά και της συντριπτικής πλειοψηφίας του κόσμου στην βορειοανατολική Χαλκιδική, που έχει πληγεί η οικονομία της από την εξόρυξη. Πώς επιτυγχάνεται αυτό;Ο μόνος τρόπος για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο είναι να σταματήσει η μονοκαλλιέργεια των μεταλλείων στην περιοχή και να προχωρήσουμε σε μια αειφόρο ανάπτυξη, με σεβασμό στον άνθρωπο και το περιβάλλον. Κατανοώ την αγωνία των εργαζομένων στα μεταλλεία, που για γενιές δεν έχουν διανοηθεί πως θα μπορούσαν να ασχοληθούν με κάποια άλλη εργασία. Η λύση, όμως, δεν είναι να διαιωνίζουμε αυτή την κατάσταση. Για το καλό όλων μας εκεί, για το καλό του τόπου μας, πρέπει να σταματήσουμε να ξεπουλάμε τους κοινούς πόρους και να καταστρέφουμε τον τόπο μας, με μόνο αντάλλαγμα κάποιες θέσεις εργασίας. Κάποια στιγμή πρέπει ν΄ αρχίσουμε να δημιουργούμε τις προϋποθέσεις μιας ανάπτυξης που θα έχει χώρο για όλους, χωρίς να καταστρέφει. Είναι καιρός και οι εργαζόμενοι να δουν το όλο θέμα μακροπρόθεσμα και να επενδύσουν στο μέλλον των παιδιών τους.
Έχεις δηλώσει ότι πρέπει και μπορεί να υπάρξει μια άλλη ανάπτυξη για την περιοχή της Χαλκιδικής. Μπορείς να μας περιγράψεις κάποιους άξονες αυτής της εναλλακτικής ανάπτυξης και αν μπορούν να συνυπάρξουν με τις μεταλλευτικές δραστηριότητες;Η Χαλκιδική είναι ένας τόπος με εξαιρετικά συγκριτικά πλεονεκτήματα. Συνδυάζει απίστευτης ομορφιάς φυσικό περιβάλλον, πολιτισμική κληρονομιά και ιστορικότητα. Εκεί είναι η γενέτειρα του Αριστοτέλη και η Πύλη του Αγίου Όρους. Είναι σχεδόν παρανοϊκό λοιπόν να ισχυρίζεται κανείς ότι ο μόνος τρόπος οικονομικής δραστηριότητας και ανάπτυξης είναι τα μεταλλεία. Η εξορυκτική και μεταλλευτική δραστηριότητα είναι από τις πλέον ρυπογόνες, είναι επεμβατική σε μη αναστρέψιμο βαθμό, καταστρέφει χώρο και πόρους για άλλες δραστηριότητες, έχει ημερομηνία λήξεως και δημιουργεί κοινωνικές εντάσεις. Θεωρώ – όχι μόνο εγώ αλλά και επιστήμονες - ότι δεν μπορεί να συνυπάρξει με σχεδόν καμία άλλη παραγωγική δραστηριότητα.
Δεν έχουμε πια την πολυτέλεια του χρόνου. Πρέπει άμεσα να ξεκινήσει μια παραγωγική ανασυγκρότηση με επίκεντρο τις ανάγκες και τις συνθήκες διαβίωσης των πολιτών, την προστασία του περιβάλλοντος, τη βούληση των τοπικών κοινωνιών και τα δικαιώματα των επόμενων γενεών. Έχουμε ήδη αρχίσει τη επεξεργασία μια πρότασης παραγωγικής ανασυγκρότησης που θα κινείται σε τρεις βασικούς άξονες: Ο πρώτος, είναι η ακύρωση της λεγόμενης ¨επένδυσης¨ - με πρόνοια και σχέδιο προστασίας των ανθρώπων που εργάζονται σήμερα στα μεταλλεία - και ο αποχαρακτηρισμός ολόκληρης της μεταλλευτικής περιοχής. Ο δεύτερος, είναι η περιβαλλοντική αποκατάσταση. Ο τρίτος άξονας, είναι η ανασυγκρότηση της τοπικής οικονομίας και παραγωγής με απόλυτο σεβασμό στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον και με ενεργή συμμετοχή της κοινωνίας.
Δεν πτοείται η μαχητικότητα του κινήματος
Το τελευταίο διάστημα μία προσφυγή στο ΣτΕ των κατοίκων πήρε αναβολή εκδίκασης, ενώ βγήκε και αρνητική απόφαση για προηγούμενη προσφυγή. Πως επηρεάζουν αυτές οι εξελίξεις το κίνημα; Το αποδυναμώνουν;Να κάνουμε αρχικά σαφές ότι όλες οι προσφυγές των κατοίκων είναι ενάντια στη διοίκηση και τις διοικητικές αποφάσεις. Οι αποφάσεις του ΣτΕ, που ανακοινώθηκαν πριν λίγες μέρες, αφορούσαν δύο από τις τρεις συνολικά προσφυγές που έγιναν το 2011, ενάντια στην απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων για το εξορυκτικό σχέδιο στη Χαλκιδική. Οι υποθέσεις αυτές συνδικάστηκαν τον Ιούνη του 2012 και οι απορριπτικές αποφάσεις ανακοινώθηκαν πριν λίγες μέρες. Δεν θα θεωρούσα συνομωσιολογική την εκτίμηση, ότι πρόκειται για προειλημμένες αποφάσεις, που για κάποιο λόγο η ανακοίνωσή τους καθυστέρησε για πάνω από δύο χρόνια και έγινε στην παρούσα χρονική συγκυρία. Δεν είναι φυσικά ευχάριστο για τους κατοίκους να απορρίπτονται οι προσφυγές τους, αλλά το πολιτικό και οικονομικό κλίμα που επικρατούσε όταν εκδικάστηκαν καθώς και το σκεπτικό της πρώτης απόφασης – που προέκρινε τα οικονομικά οφέλη έναντι των περιβαλλοντικών καταστροφών - προϊδέαζαν για την τύχη και των άλλων δυο προσφυγών. Η προσφυγή που κατατέθηκε πρόσφατα αφορούσε τα φράγματα και τα τέλματα αποβλήτων, και η εκδίκασή της αναβλήθηκε. Μια τέτοια εξέλιξη είναι λογική, καθώς η διοίκηση – ενάντια στις αποφάσεις της οποίας γίνεται η προσφυγή – έχει αλλάξει και η φιλοσοφία της διαφέρει ριζικά από αυτή της προηγούμενης.
Θεωρώ ότι οι εξελίξεις με τις προσφυγές στο ΣτΕ δεν έχουν πτοήσει την αποφασιστικότητα, τη μαχητικότητα και τις ελπίδες του κινήματος. Οι προσφυγές στα ανώτατα δικαστήρια είναι το έσχατο μέσο του πολίτη απέναντι σε αποφάσεις του Κράτους που θεωρεί άδικες. Μέχρι πριν λίγο καιρό, οι κάτοικοι δεν είχαν κανένα δίαυλο επικοινωνίας και διαλόγου με τις κυβερνήσεις, που ευθαρσώς δήλωναν “επενδύσεις με κάθε κόστος”. Ούτε έβρισκαν ανταπόκριση από τους κρατικούς ελεγκτικούς μηχανισμούς, παρά την εξαιρετική τεκμηρίωση των καταγγελιών τους. Ένα από τα μέσα λοιπόν που τους απέμεναν ήταν η προσφυγές στα ανώτατα δικαστήρια. Αυτή η κατάσταση έχει αλλάξει δραστικά.