Η πρώτη μεγάλη εσωτερική σύγκρουση του μεγάλου συνασπισμού δεν αφορά κάποιο θέμα της οικονομίας, αλλά της εξωτερικής πολιτικής και δεν είναι απαραίτητα μια διαφωνία μεταξύ δύο κομμάτων. Η σχέση με τη Μόσχα φαίνεται να διχάζει αυτούς που θεωρούν ότι είναι ειδικού χαρακτήρα λόγω ιστορικών αιτιών, αλλά και οικονομικών συμφερόντων, με εκείνους που επιδιώκουν μια πιο σκληρή γραμμή.
Του Δημήτρη ΣμυρναίουΟ πρώην γερμανός καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ δεν χάνει ευκαιρία να φωτογραφίζεται με τον Βλάντιμιρ Πούτιν και να θυμίζει στους συμπατριώτες του πόσο σημαντική θεωρεί τη σχέση με τη χώρα, με την οποία η Γερμανία βρέθηκε αντιμέτωπη κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Ετσι κι αλλιώς, ο σοσιαλδημοκράτης πολιτικός από τότε που εγκατέλειψε την ενεργό πολιτική έχει ταυτίσει το επαγγελματικό του μέλλον με τη Μόσχα και τα ενδιαφέροντά της στη Γερμανία. Στη γραμμή της ειδικής και χωρίς προκλήσεις σχέσης με το Κρεμλίνο συνέχιζε να κινείται τα προηγούμενα χρόνια και ο μέχρι πρότινος υπουργός Εξωτερικών, Ζίγκμαρ Γκάμπριελ.
Ηταν φυσικό, λοιπόν, να εκπλήξει πολλούς η ξαφνική στροφή προς μια σκληρή γραμμή που αποφάσισε να υιοθετήσει ο μέχρι πρότινος άγνωστος διεθνώς «νέος» υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας, επικρίνοντας δημόσια τη Μόσχα. Το ζήτημα έχει προκαλέσει σειρά αναλύσεων στον Τύπο, αλλά και αρκετές τριβές μέσα σην κυβέρνηση. Όμως αυτές οι τριβές αφορούν πρωτίστως το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, που παραδοσιακά είχε μια πιο φιλική σχέση με τη ρωσική πλευρά. Η Ανγκέλα Μέρκελ ήταν πάντα πιο επιφυλακτική, αφήνοντας πάντως πεδίο δράσης στους «κόκκινους» εταίρους της. H ίδια, ωστόσο, αν και λόγω γλώσσας μπορούσε να μιλάει απευθείας με το ρώσο πρόεδρο, δεν κατάφερε ποτέ να αναπτύξει μια πιο στενή σχέση μαζί του. Και τώρα φάνηκε να υιοθετεί τη σκληρή γραμμή των Ευρωπαίων με τις απελάσεις ρώσων διπλωματών, την ώρα που ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο επίσης σοσιαλδημοκράτης Φράνκ Βάλτερ Στάινμαϊερ, δήλωνε ανήσυχος από την τάση «αποξένωσης ανάμεσα στη Μόσχα και τη Δυτική Ευρώπη».
Όμως, ο Χάικο Μάας φάνηκε να διαφοροποιείται από τη μέχρι τώρα γραμμή των σοσιαλδημοκρατών που υποστήριζαν σε διάφορες ευκαιρίες τη χαλάρωση των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί τα τελευταία χρόνια ενάντια στη Ρωσία, λέγοντας σε συνέντευξή του στο περιοδικό «ντερ Σπίγκελ» ότι πολλοί στη Δύση έχουν αρχίσει να εκνευρίζονται από την πολιτική της Ρωσίας, τόσο σε σχέση με την υπόθεση Σκρίπαλ, όσο και στην κρίση της Συρίας. Υπάρχουν και άλλοι, βεβαίως, μέσα στο κόμμα του που έχουν ανάλογες απόψεις, αλλά δεν είναι πλειοψηφία. Όπως υπάρχουν και χριστιανοδημοκράτες, που για διάφορους λόγους διατηρούν πιο φιλική στάση απέναντι στη Ρωσία. Συνολικά, πάντως, στα περισσότερα κόμματα δεν υπάρχει απόλυτη ομοφωνία σε σχέση με το δικαίωμα της Μόσχας να της συμπεριφέρονται ως «μια μεγάλη, παγκόσμια δύναμη».
Ποια η γραμμή τελικά;Η Ανγκέλα Μέρκελ έχει αποφύγει να τοποθετηθεί για μια ακόμα φορά για ένα κρίσιμο θέμα, που ουσιαστικά αφορά τον πυρήνα της εξωτερικής πολιτικής του Βερολίνου. Απλά άφησε να διαρρεύσει η έκπληξή της για τις δηλώσεις Μάας. Ο Τύπος της χώρας, όμως, αναρωτιέται ποια γραμμή θα ακολουθήσει η γερμανίδα καγκελάριος, η οποία άλλωστε έχει επίγνωση και των σημαντικών οικονομικών αλληλεξαρτήσεων των δύο πλευρών. Σηματοδοτεί η ξαφνική διαφοποίηση του Μάας, ο οποίος μάλιστα επέλεξε να ταξιδέψει επιδεικτικά στην Ουκρανία πριν από τη Ρωσία, μια πραγματική αλλαγή πολιτικής συνολικά της κυβέρνησης και τι μπορεί να σημάνει αυτό για τα συμφέροντα της Γερμανίας, είναι το ερώτημα που κυριαρχεί αυτές τις ημέρες. Πολλοί πάντως απλώς θεωρούν ότι πρόκειται για ένα ατόπημα λόγω απειρίας του νέου υπουργού Εξωτερικών. Ετσι κι αλλιώς, η Γερμανία έχει δείξει μέχρι τώρα ότι προηγούνται τα δικά της συμφέροντα των υπολοίπων Ευρωπαίων. Μάλιστα η πρόσφατη απόφαση της νομικής υπηρεσίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ότι η προσπάθεια της Κομισιόν να εμποδίσει την υλοποίηση του αγωγού Νοrdstream 2 (που θα συνδέει ενεργειακά τη Γερμανία με τη Ρωσία) δεν είναι συμβατή με το διεθνές δίκαιο, προκάλεσε πανηγυρισμούς στην γερμανική πρεσβεία στη Μόσχα.
Μιλάμε για ένα έργο που έχει μετατραπεί σε σύμβολο της νέας ρωσογερμανικής προσέγγισης, αλλά και το οποίο σε μεγάλο βαθμό ακυρώνει τα σχέδια για κοινή ενεργειακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Προς το παρόν παραμένουν οι απορίες, που ορισμένοι θεωρούν ότι μπορεί να λυθούν στο επόμενο, προγραμματισμένο για το καλοκαίρι ταξίδι της Ανγκέλα Μέρκελ στη Μόσχα. Το σίγουρο είναι ότι και σε αυτό τον τομέα η νέα γερμανική κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού δεν έδωσε και τα καλύτερα διαπιστευτήρια. Αλλά αυτό μάλλον δεν προκαλεί πια έκπληξη.