Το έργο των Τσαβίστας έχει την υποστήριξη της πλειοψηφίας
Με τις δημοσκοπήσεις να δίνουν προβάδισμα στον Νικολά Μαδούρο, ο οποίος στην τελευταία ομιλία του την Πέμπτη στο Καράκας, μπροστά σε μια «κόκκινη παλίρροια» δεκάδων χιλιάδων οπαδών του, αναφέρθηκε στην ανάγκη αλλαγής της πολιτικής και οικονομικής κατάστασης αλλά μέσα από την πορεία του τσαβισμού, και παράλληλα κάλεσε σε συμμετοχή έτσι ώστε, από αυτή τη βάση νομιμοποίησης, να μπορέσει να αντιμετωπίσει τις αναταράξεις που χρηματοδοτούνται από το εξωτερικό μέτωπο, γίνονται οι σημερινές εκλογές στη Βενεζουέλα. Η Αράντξα Τιράντο, που ειδικεύεται στην πολιτική των χωρών της Λατινικής Αμερικής και διδάσκει Διεθνείς Σχέσεις στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης και Λατινοαμερικανικές Σπουδές στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο του Μεξικού, μιλάει στην «Εποχή» για το διακύβευμα των εκλογών, τη στάση της αντιπολίτευσης, και την επόμενη μέρα.
Τη συνέντευξη πήρεο Δημήτρης ΓκιβίσηςΤι σημαίνουν οι σημερινές εκλογές για το μέλλον της Βενεζουέλας;Πιστεύω ότι οι εκλογές αυτές σηματοδοτούν μια ακόμη ενίσχυση για τη Μπολιβαριανή διαδικασία, η οποία έχει επικυρωθεί στις κάλπες τα τελευταία 20 χρόνια. Αυτή τη φορά θα χρησιμεύσουν για να μετρηθεί το επίπεδο υποστήριξης για το έργο των Τσαβίστας, μέσα σε ένα κλίμα σκληρού οικονομικού πολέμου που έχει τεράστιο αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή του λαού της Βενεζουέλας. Αν ο πρόεδρος Μαδούρο κερδίσει και πάλι, θα ενισχύσει την ηγετική του θέση και θα αναδειχτεί ισχυρότερος για να αντιμετωπίσει τις προσπάθειες που γίνονται να αγνοηθεί η προεδρία του από το αυτοαποκαλούμενο «Ανώτατο Δικαστήριο στην Εξορία» (σημ: αποτελείται από 33 δικαστές που ορκίστηκαν τον Ιούλιο του 2017 από την Εθνοσυνέλευση κατά τη διάρκεια της θεσμικής κρίσης, αλλά δεν αναγνωρίζεται από την κυβέρνηση και το Ανώτατο Δικαστήριο της Βενεζουέλας), που πρόσφατα πρότεινε την αναστολή των εκλογών και τον αποκλεισμό του. Η κύρια πρόκληση είναι από την πλευρά μιας αντιπολίτευσης, που αποδείχθηκε ανίκανη να νικήσει τον Τσάβες σε προεδρικές εκλογές και είναι και πάλι διαιρεμένη σε αυτές τις εκλογές. Ούτε τα εσωτερικά λάθη του τσαβισμού, ούτε η διεθνής παρενόχληση της κυβέρνησης της Βενεζουέλας, ούτε οι γκουαρίμπας (σημ: δημοφιλής όρος που χρησιμοποιείται για τις διαμαρτυρίες που οργανώνει η αντιπολίτευση), μπόρεσαν να βοηθήσουν την αντιπολίτευση να κερδίσει προεδρικές εκλογές.
Η δήθεν παρανομίαΜεγάλο μέρος της διεθνούς κοινότητας θεωρεί αυτές τις εκλογές παράνομες. Ποιες είναι οι σκέψεις σου;Η στρατηγική της αγνόησης των εκλογών της Βενεζουέλας, είτε από την πλευρά της διεθνούς κοινότητας είτε από την εσωτερική αντιπολίτευση, δεν είναι καινούργια. Αποτελεί μια προσπάθεια προκλήσεων απέναντι στη νομιμότητα της Βενεζουέλας από αυτούς τους παράγοντες που δεν συμφωνούν με τη νομιμότητα. Πρόκειται για μια άσκηση πολιτικής προπαγάνδας που δεν έχει καμία στήριξη, γιατί η απόφαση του Μαδούρο να γίνουν οι εκλογές υποστηρίζεται από μια συνταγματική εντολή. Ας θυμηθούμε ότι το Σύνταγμα της Μπολιβαριανής Δημοκρατίας της Βενεζουέλας εγκρίθηκε το 1999 από το 87,75% των Βενεζουελάνων που πήγαν να ψηφίσουν. Η νομιμότητα του Συντάγματος, επίσης, είχε απορριφθεί από την αντιπολίτευση για πολλά χρόνια, μέχρι που το αναγνώρισαν τελικά ως ένα ρυθμιστικό και νομοθετικό πλαίσιο και μάλιστα έγιναν υπερασπιστές του. Είναι εκπληκτικό ότι τώρα προσπαθούν να το αγνοήσουν ξανά.
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι μια νίκη του Μαδούρο είναι πολύ πιθανή. Πώς το ερμηνεύεις αυτό;Πίσω από αυτά τα δημοσκοπικά αποτελέσματα βρίσκεται η υποστήριξη της πλειοψηφίας, την οποία έχει ακόμη το έργο των Τσαβίστας στη Βενεζουέλα. Μια υποστήριξη η οποία, μολονότι έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια, και μπορεί να είναι κυμαινόμενη, καθώς η αντιπολίτευση κέρδισε τις εκλογές για την Εθνοσυνέλευση το 2015, εξακολουθεί να δείχνει ισχυρή. Ο τσαβισμός δημιούργησε με επιτυχία έναν κοινωνικό ιστό και κατάφερε να είναι δημοφιλής τα τελευταία 20 χρόνια, πέραν του σαφούς πολιτικού του σχεδίου. Η αντιπολίτευση, από την άλλη πλευρά, δεν έχει το δικό της πολιτικό πρόγραμμα. Το μόνο σαφές σχέδιό της είναι να ηττηθεί ο τσαβισμός, υποθέτω για να επιστρέψουμε στη Βενεζουέλα της τέταρτης Δημοκρατίας (1956 – 1999).
Οι μακροπρόθεσμες προκλήσειςΠοιες θεωρείς ότι είναι οι προκλήσεις για τον Μαδούρο από εδώ και μετά, όσον αφορά την εμβάθυνση της δημοκρατίας, την αντιμετώπιση της φτώχειας, κλπ;Προφανώς, τα παραπάνω δεν σημαίνουν ότι το σχέδιο των Τσαβίστας δεν παρουσιάζει αντιφάσεις, προκλήσεις, ή ότι δεν δέχεται κριτική, ακόμη και από τους δικούς τους εκλογείς ή τις βάσεις υποστήριξης. Η εμβάθυνση της δημοκρατίας, η ενίσχυση και η επέκταση του κοινωνικού κράτους είναι μια από τις μακροπρόθεσμες προκλήσεις, χωρίς αμφιβολία. Αλλά ίσως είναι ακόμα πιο σημαντικό και επείγον να αντιμετωπιστεί η σοβαρή οικονομική κατάσταση, που οφείλεται στις επαχθείς ελλείψεις, στον υψηλό πληθωρισμό και στην κερδοσκοπία σε βασικά προϊόντα από τους εισαγωγείς και τους εμπόρους. Η κυβέρνηση έχει λάβει ορισμένα μέτρα, αλλά νομίζω ότι ήταν πολύ επιεικής με την οικονομική εξουσία, κάτι που δεν έχει βοηθήσει στην επίλυση μιας κατάστασης που προκαλεί μεγάλη δυσαρέσκεια στο λαό της Βενεζουέλας.
Πώς βλέπεις την επόμενη μέρα μετά από μια ενδεχόμενη νίκη του Μαδούρο; Ποιοι είναι οι προβληματισμοί σου όσον αφορά τη στάση αυτών που θεωρούν την Βενεζουέλα σαν ένα αυταρχικό μοντέλο που πρέπει να ηττηθεί;Πιστεύω ότι το λιμπρέτο των ΗΠΑ και των παγκόσμιων ελίτ έχει ήδη γραφτεί. Αυτό σημαίνει ότι για αυτούς δεν έχει σημασία αν ο Μαδούρο κερδίσει ή όχι. Ποτέ δεν θα αναγνωρίσουν τη νίκη του, επειδή η Βενεζουέλα, δηλαδή η κυβέρνησή της, αντιμετωπίζεται ως εχθρός, όπως ορίζεται στη στρατηγική εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ. Είναι εχθρός επειδή έχει θέσει όρια στην επέκταση των αμερικανικών εταιρειών στην επικράτεια της Βενεζουέλας, ξεκινώντας από τις πετρελαϊκές εταιρείες. Η Βενεζουέλα διαθέτει αποδεδειγμένα σημαντικά αποθέματα πετρελαίου παγκοσμίως στα χέρια μιας δημόσιας εταιρείας, της PDVSA, η οποία τα εκμεταλλεύεται με συμβάσεις παραχώρησης σε τρίτες χώρες. Με την άφιξη του Τσάβες οι αμερικανικές εταιρείες έχασαν μέρος από το μονοπώλιο που είχαν και άρχισαν να πληρώνουν υψηλότερο ποσοστό δικαιωμάτων εκμετάλλευσης για κάθε βαρέλι πετρελαίου που εξάγεται. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να φύγουν οι ExxonMobil και Conoco Phillips επειδή δεν συμφώνησαν με τις νέες συνθήκες λειτουργίας. Οι ελίτ των ΗΠΑ και του κόσμου γνωρίζουν ότι με ένα άλλο είδος κυβέρνησης στη Βενεζουέλα οι επιχειρηματικές τους δυνατότητες θα πολλαπλασιαστούν, και για αυτούς αυτό είναι πάνω από όλα. Επομένως, δεν πρόκειται να σταματήσουν τις προσπάθειές τους να ανατρέψουν τη Μπολιβαριανή διαδικασία.
Ο κίνδυνος νέου «χτυπήματος»Με ποιους τρόπους;Αν δεν το κάνουν εκλογικά, η ιστορία της Λατινικής Αμερικής μας δίνει πολλά στοιχεία για το πώς λειτουργούν οι κυρίαρχοι του κόσμου όταν θέλουν να τελειώσει μια κυβέρνηση που βρίσκεται σε αντίθεση με τα συμφέροντά τους. Στη Βενεζουέλα υπάρχει ήδη η ιστορία του πραξικοπήματος κατά του προέδρου Τσάβες τον Απρίλιο του 2002. Ένα νέο χτύπημα μπορεί να επαναληφθεί, ίσως με έναν πιο «μοντέρνο» τρόπο, σύμφωνα με τα «νέα ήθη» της Λατινικής Αμερικής, όπου γίναμε μάρτυρες δικαστικών και κοινοβουλευτικών πραξικοπημάτων εναντίον προέδρων νόμιμα εκλεγμένων από το λαό, όπως του Φερνάντο Λούγο στην Παραγουάη και της Ντίλμα Ρούσεφ στη Βραζιλία. Στα διεθνή μέσα ενημέρωσης κυριαρχεί τώρα η ιδέα ότι η Βενεζουέλα έχει υποστεί μια «ανθρωπιστική κρίση» που οδηγεί σε «μεταναστευτική έξοδο», λόγω ενός «αποτρόπαιου δικτάτορα» που πρέπει να ανατραπεί. Αυτή είναι η δικαιολογία για τις κινήσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη και σκοπεύουν στην αλλαγή του καθεστώτος, σε ένα σχέδιο στο οποίο συντονίζονται διάφοροι πολιτικοί παράγοντες (Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών, Ομάδα της Λίμα, Ευρωπαϊκή Ένωση, διάφορες δυτικές κυβερνήσεις) με ένα σκοπό: να τελειώσει ένα εναλλακτικό μοντέλο που θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως πηγή έμπνευσης και για άλλες κυβερνήσεις και λαούς, όχι μόνο στη Λατινική Αμερική αλλά και σε όλο τον κόσμο. Νομίζω ότι στην Ελλάδα καταλαβαίνετε καλά τι εννοώ, δυστυχώς.
•