Οι ΗΠΑ επέβαλαν από την Παρασκευή 1/6/2018 δασμούς στην ΕΕ, τον Καναδά και το Μεξικό 25% στην εισαγωγή χάλυβα και 10% στο αλουμίνιο, καθώς και απείλησαν την εισαγωγή ιαπωνικών και γερμανικών αυτοκινήτων. Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που οι ΗΠΑ, και το Ρεπουμπλικανικό κόμμα ιδιαίτερα, προσπάθησαν να επιβάλλουν δασμούς στον χάλυβα. Το 2002 ο πρόεδρος Μπους επίσης επέβαλε μέτρα για να «προστατεύσει την τοπική παραγωγή». Οι δασμοί τότε οδήγησαν στην απώλεια σχεδόν 200.000 θέσεων εργασίας και ανάγκασαν την κυβέρνηση να υποχωρήσει. Η μεγάλη διαφορά σήμερα είναι η αντίδραση του Διεθνούς Πολιτικού Συστήματος. Η επίτροπος Cecilia Malmstrom αρμόδια για θέματα εμπορίου δήλωσε: «Οι ΗΠΑ προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν την απειλή περιορισμών στο εμπόριο για να αποκτήσουν παραχωρήσεις από την ΕΕ. Δεν είναι αυτός ο τρόπος να γίνεται διαπραγμάτευση μεταξύ μακροχρόνιων συνεργατών, φίλων και συμμάχων». Επιπροσθέτως, η ΕΕ ανακοίνωσε πως θα προσφύγει στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και θα αντιδράσει αναλογικά με αντισταθμιστικά μέτρα για να προστατεύσει την ευρωπαϊκή αγορά. Ομοίως, ο πρόεδρος της Ιαπωνίας Άμπε δήλωσε πως δεν καταλαβαίνει και δεν αποδέχεται αυτή τη συμπεριφορά της Αμερικής και όποιες αλλαγές στις διεθνείς συμφωνίες πρέπει να γίνονται σύμφωνα με το πλαίσιο του ΠΟΕ.
Οι αντιδράσειςΟ Καναδάς, όμως, ήταν η χώρα που είχε την πιο έντονη αντίδραση ανακοινώνοντας δασμούς αξίας 12,8 δισεκατομμυρίων σε αμερικάνικα προϊόντα. Ο πρωθυπουργός του Καναδά δήλωσε πως αυτοί δασμοί με πρόφαση την «εθνική ασφάλεια» είναι προσβλητικοί, καθώς ο Καναδάς είναι ο πιο στενός σύμμαχος των ΗΠΑ. Επιπροσθέτως ο Τρουντό αρνήθηκε να συναντήσει τον Τραμπ, καθώς θεωρεί τις απαιτήσεις των ΗΠΑ παράλογες, συμπεριλαμβανομένης της επαναδιαπραγμάτευσης της NAFTA και της εισαγωγής πενταετούς ρήτρας λήξης. Ακόμα και στο εσωτερικό της Αμερικής αρκετοί Ρεπουμπλικάνοι, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου της Βουλής των Αντιπρόσωπων Πωλ Ράιαν, εξέφρασαν την άποψη πως η συμπεριφορά της κυβέρνησης είναι επιβλαβής για την οικονομία και τις διεθνείς σχέσεις. Επειδή ο ΠΟΕ είναι ο μηχανισμός όπου οι χώρες μπορούν να προσφύγουν για τη συμπεριφορά των ΗΠΑ, η Αμερική εμποδίζει το διορισμό των δικαστών στον ΠΟΕ. Από τους 7 που θα έπρεπε να υπάρχουν αυτή τη στιγμή υπάρχουν μόνο 5. Ο λόγος που εμποδίζουν οι ΗΠΑ το διορισμό νέων δικαστών είναι πως θεωρούν ότι λαμβάνουν αποφάσεις εις βάρος τους. Κατ’ αυτόν τον τρόπο προσπαθούν να πιέσουν τον ΠΟΕ να αλλάξει τους κανόνες και να ακολουθεί τυφλά τις οδηγίες των ΗΠΑ. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η NAFTA και ο ΠΟΕ εκπροσωπούν το φιλελεύθερο status quo με ό,τι αυτό συνεπάγεται, όμως η συμπεριφορά των ΗΠΑ είναι ιδιαίτερα ανησυχητική. Η αμερικανική κυβέρνηση και οι αμερικανικές ελίτ πιστεύουν πως μπορούν να επιβάλλονται εντελώς απροκάλυπτα σε χώρες και διεθνείς οργανισμούς λόγω της οικονομικής και πολιτικής της ισχύος. Οι ΗΠΑ αυτή τη στιγμή συμπεριφέρονται σαν ένας άνθρωπος που χάνει στο σκάκι και αντί να το αποδεχτεί, αναποδογυρίζει τη σκακιέρα. Επίσης, οι εμπορικές διαμάχες, όπως τα περισσότερα οικονομικά και πολιτικά φαινόμενα, βλάπτουν κυρίως τους καταναλωτές και τις χαμηλότερες εισοδηματικές ομάδες. Οι δασμοί συνεπάγονται ακριβότερες τιμές για τους καταναλωτές, σε μια εποχή που η αγοραστική τους δύναμη αντιμετωπίζει ήδη προβλήματα. Τέλος, είναι σημαντικό να αναφέρουμε πως η Ελλάδα έχει εμπορικό πλεόνασμα με τις ΗΠΑ και πως αρνητικές εξελίξεις στο διεθνές εμπόριο μπορούν να φανούν αρκετά επιβλαβείς για τη χώρα.
Γιάννης Ραντίν, υποψήφιος διδάκτορας ΠεριφερειακήςΟικονομικής Ανάπτυξηςστο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας