Ο Έντουαρντ Στρελτσόφ, ο επονομαζόμενος και Ρώσος Πελέ, γεννήθηκε το 1937 στο Πέροβο, ένα προάστιο της Μόσχας και πρωτοέπαιξε ποδοσφαιρο στην ομάδα του εργοστασίου «Φρέισερ», όπου εργαζόταν και η μητέρα του. Το 1953 πήρε μεταγραφή στη Τορπέντο Μόσχας. Στην πρώτη του σεζόν σημείωσε 4 γκολ, αλλά την επόμενη χρονιά ήταν πρώτος σκόρερ στο πρωτάθλημα, πετυχαίνοντας 15 γκολ σε 22 ματς, ενώ σε ηλικία 18 ετών κλήθηκε στην Εθνική ομάδα.
Ήταν μέλος της Εθνικής που πήρε μέρος στους Ολυμπιακούς της Μελβούρνης το 1956. Με δικό του γκολ η ΕΣΣΔ πήγε στον τελικό, αλλά ο προπονητής Γκαβρίλ Κατσάλιν, δεν τον χρησιμοποίησε στον τελικό με τη Γιουγκοσλαβία. Η Σοβιετική Ένωση πήρε το χρυσό μετάλλιο νικώντας με 1-0 και όταν ο Νικίτα Σιμονιάν πρόσφερε στον Στρελτσόφ το μετάλλιο του, αυτός αρνήθηκε λέγοντας πως «θα πάρω στο μέλλον άλλα μετάλλια». Τη χρονιά εκείνη ο Στρελτσόφ πήρε 7 ψήφους στον καινούριο τότε θεσμό της «Χρυσής Μπάλας».
Ο 21χρονος Στρελτσόφ ήταν ο απόλυτος σταρ —με τα δεδομένα της εποχής— στη Σοβιετική Ένωση. Ο φάκελός του έγραφε χαρακτηριστικά: «Σύμφωνα με επιβεβαιωμένες πηγές, ο Στρελτσόφ είπε σε έναν φίλο του πως είχε μετανιώσει που επέστρεψε στη Σοβιετική Ένωση από το εξωτερικό. Όταν αποβλήθηκε σε ένα ματς στην Οδησσό τον Απρίλιο του 1957, η επίσημη αθλητική εφημερίδα του Κόμματος, η «Σοβιέτσκι Σπορτ» δημοσίευσε ένα άρθρο με τον τίτλο «Αυτός δεν είναι ήρωας», όπως και γράμματα, υποτίθεται, πολιτών που περιέγραφαν τον Στρελτσόφ σαν «παράδειγμα των κακών του δυτικού ιμπεριαλισμού»…
Η αντίστροφη μέτρηση…Μια εβδομάδα μετά από φιλικό με την Αγγλία, ενόψει του Μουντιάλ του 1958, ο Στρελτσόφ πήγε σε πάρτι ενός σοβιετικού αξιωματούχου, του Έντουαρντ Καραχάνοφ. Παρούσα εκεί ήταν και μια 20χρονη, η Μαρίνα Λεμπέντεβα, την οποία δεν γνώριζε ο Στρελτσόφ. Το επόμενο πρωί ο Στρελτσόφ και δύο συμπαίκτες του, οι Ογκόνκοφ και Τατούσιν συνελήφθησαν με την κατηγορία του βιασμού της 20άχρονης κοπέλας! Στη δίκη δεν εμφανίστηκε κανένας μάρτυρας υπεράσπισης πλην των συμπαικτών του, Ογκόνκοφ και Τατούσιν που ήταν στο μοιραίο πάρτι. Η Άλια, σύζυγος του Στρελτσόφ, λίγο μετά τη δίκη κατέθεσε αίτηση διαζυγίου
Ο δικηγόρος του Στρελτσόφ τον συμβούλευσε να δηλώσει ένοχος, προκειμένου να μη χάσει τη θέση του στην Εθνική. Τα πράγματα φυσικά δεν εξελίχτηκαν έτσι… Ο παίκτης καταδικάστηκε σε 12ετή κάθειρξη στα γκουλάγκ της Σιβηρίας. Περίπου 100.000 εργάτες από το εργοστάσιο της αυτοκινητοβιομηχανίας «Ζil» στη Μόσχα, την έδρα της Τορπέντο, σκόπευαν να κάνουν διαμαρτυρία έξω από το δικαστήριο, αλλά δεν πρόλαβαν.
Στα Γκουλάγκ, ο Στρελτσόφ πέρασε πέντε μαρτυρικά χρόνια, καθώς υπέφερε τέτοια βασανιστήρια από συγκρατούμενους του που έμεινε 4 μήνες στο νοσοκομείο. Με παρέμβαση του Λεονίντ Μπρέζνιεφ, ο Στρελτσόφ αποφυλακίστηκε τελικά το 1963. Πέντε χρόνια μετά και αφού δεν μπορούσε να παίξει ποδόσφαιρο, έπιασε δουλειά στο εργοστάσιο «Zil», ενώ παράλληλα σπούδαζε μηχανικός αυτοκινήτων σε τεχνικό κολλέγιο.
Η επιστροφή στα γήπεδα…Όταν το 1964 ο Μπρέζνιεφ διαδέχτηκε τον Χρουστσόφ ήρε την απαγόρευση και ο Στρελτσόφ επέστρεψε στα γήπεδα. Το 1965 σημείωσε 12 γκολ σε 26 ματς και οδηγώντας την Τορπέντο στο πρωτάθλημα, ενώ το 1967 επέστρεψε και στην εθνική ομάδα, οπότε και ψηφίστηκε «ποδοσφαιριστής της χρονιάς», όπως και το 1968!
Το 1969 «κρέμασε τα παπούτσια του» σε ηλικία 33 ετών και με έξοδα της Τορπέντο σπούδασε προπονητής, ενώ ανέλαβε για λίγο την ομάδα και το 1982 έγινε τεχνικός στην ομάδα Νέων. Πέθανε το 1990 από καρκίνο του φάρυγγα. Η πρώτη του γυναίκα, η Άλια, υποστηρίζει ότι η αρρώστια ήταν αποτέλεσμα του ραδιενεργού φαγητού που έτρωγε στα γκουλάγκ. Η Μαρίνα Λεμπέντεβα, η γυναίκα την οποία κατηγορήθηκε πως βίασε εθεάθη το 1997 να αφήνει λουλούδια στον τάφο του ανήμερα της επετείου του θανάτου του.
Σήμερα το γήπεδο της Τορπέντο φέρει το όνομά του, ενώ το άγαλμα του κοσμεί το στάδιο της ομάδας του, αλλά και το «Λουζνίκι» στη Μόσχα. Η υπόθεση του βιασμού δεν εξιχνιάστηκε ποτέ… Κάποιοι υποστηρίζουν ότι έπεσε θύμα της KGB, επειδή είχε αρνηθεί να πάει στη Ντιναμό Μόσχας (ομάδα της αστυνομίας επι ΕΣΣΔ), άλλοι ότι το Κόμμα ήταν «δυσαρεστημένο» λόγω του «σταρ σύστεμ» που είχε δημιουργηθεί γύρω του. Πάντως, το 2006, η ρωσική Ολυμπιακή Επιτροπή έδωσε στην οικογένειά του το χρυσό μετάλλιο που του χρωστούσε η ιστορία, πενήντα χρόνια μετά τους Ολυμπιακούς της Μελβούρνης.
Μάκης Διόγος