Επιμέλεια: Λιάνα Μαλανδρενιώτηlianam@otenet.grΗ ΚΟΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣΗ μουσική είναι στη φύση μας, ας αφεθούμε στο κάλεσμά της
Ο Στέφανος Τσιαλής Η παρούσα καλλιτεχνική περίοδος είναι η 5η της θητείας του Στέφανου Τσιαλή ως διευθυντή του αρχαιότερου μουσικού συνόλου της χώρας μας, της Κρατικής μας Ορχήστρας. Πέρυσι μάλιστα γιορτάστηκαν συμβολικά τα 75 χρόνια της ως Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών. Το σκεπτικό του συνόλου διέπει, κάθε χρόνο, το καλλιτεχνικό πρόγραμμα είτε πρόκειται για συναυλίες, συμφωνικές ή μουσική δωματίου, είτε για το εκπαιδευτικό-κοινωνικό έργο. Το περυσινό κάλεσμα ήταν «Πιστοί στη μουσική». Το φετινό έρχεται να το συμπληρώσει. Ναι, πιστεύουμε στη μουσική γιατί ... «Είναι στη φύση μας».
Με κύριο μέλημα την εξέλιξη που αντλεί από το παρελθόν, μετουσιώνοντας την εμπειρία σε δυναμική για το παρόν και το μέλλον ο Στέφανος Τσιαλής, την Τετάρτη 12 Σεπτεμβρίου, παρουσίασε με το δικό του πρωτότυπο τρόπο το πρόγραμμα της ΚΟΑ. Η «Εποχή» ήταν εκεί και παραθέτει αποσπάσματα από την παρουσίαση.
Ττς Λιάνας ΜαλανδρενιώτηΠροσεγγίζοντας με τη λογική του συνόλου τις οικογένειες οργάνων, το πιάνο εγκαταλείπει το συνήθη πρωταγωνιστικό του ρόλο όταν συμμετέχει στο Σώμα μιας Συμφωνικής Ορχήστρας. Το τοπίο βέβαια αλλάζει όταν πρόκειται για ακραίες σολιστικές προκλήσεις, όπως το Δεύτερο Κοντσέρτο για Πιάνο του Προκόφιεφ με σολίστ τον Τίτο Γουβέλη. Το δραματικό Κοντσέρτο του Μότσαρτ σε ντο ελάσσονα με σολίστ τον διεθνώς αναγνωρισμένο Γιώργο-Εμμανουήλ Λαζαρίδη. Το μνημειώδες Δεύτερο Κοντσέρτο του Μπραμς με τον θρυλικό Νέλσον Φρέιρε. Το Κομμάτι Κοντσέρτου για Πιάνο και Ορχήστρα του Καρλ Μαρία Φον Βέμπερ με τον Άντον Στέεν Νέκλεμπεργκ. Το πιάνο πρωταγωνιστεί συχνά και στις συναυλίες μουσικής δωματίου, στις οποίες εντάσσονται και οι περίφημοι Περίπατοι στα Μουσεία. Σε αυτούς, μεταξύ άλλων, ο πιανίστας Αλέξανδρος Μακρής συμπράττει με την τρομπετίστα Σοφία Σιωρά, τον κορνίστα Χρήστο Σαλβάνο και τον τρομπονίστα Ανδρέα-Ρολάνδο Θεοδώρου. Ενώ ο πιανίστας Θοδωρής Ιωσηφίδης συμπράττει με τον βιολιστή μας Φαίδωνα Μηλιάδη στους Μύθους του ίδιου κύκλου.
Δεν είναι τυχαίο ότι τα Α’ και Β΄ βιολιά είναι η πολυπληθέστερη ομάδα οργάνων της ΚΟΑ. Έτσι λοιπόν, με το μεγαλειώδες Διπλό Κοντσέρτο για βιολί και βιολοντσέλο του Μπραμς θα αναμετρηθεί, στο σολιστικό τμήμα του βιολιού, ο Αρσένης Σελαλμαζίδης. Το Κοντσέρτο για βιολί και ορχήστρα και πάλι του Μπραμς θα ερμηνεύσει ο Τσέχος βιολιστής Γιαν Μράτσεκ. Ο Σίμος Παπάνας, στο διπλό ρόλο σολίστα και μαέστρου, υπόσχεται μια συναρπαστική εκτέλεση των διαχρονικά αγαπητών Τεσσάρων Εποχών του Βιβάλντι. Ενώ το δαιδαλώδες Κοντσέρτο για Βιολί του Άλμπαν Μπεργκ θα ερμηνεύσει η Τιάνγουα Γιανγκ. Από την οικογένεια των εγχόρδων, η Ίρις Λουκά, στη βιόλα, θα επιμεληθεί την εκτός των τειχών συναυλία μας, «Πες το πρέστο με μαέστρο».
Τιμή στον μεγάλο απόντα Νίκο ΣκαλκώταΦέτος η ΚΟΑ τιμά τον μέγιστο Έλληνα συνθέτη, τον πρωτοποριακό και πάντα επίκαιρο Νίκο Σκαλκώτα, καθώς συμπληρώνονται εβδομήντα χρόνια από τον πρόωρο θάνατό του. «Η συμμετοχή του στα Α΄ βιολιά της ΚΟΑ, κατά τα -από όλες τις απόψεις- σκοτεινά χρόνια της γερμανικής κατοχής, όπως και οι καλλιτεχνικές του αγωνίες ως συνθέτη και βιολιστή, με συγκινούν βαθιά» επισήμανε χαρακτηριστικά ο Στέφανος Τσιαλής. «Η προσπάθεια που κάνει η ΚΟΑ να αναδείξει το έργο του Σκαλκώτα σε ελληνικό και διεθνές επίπεδο με κάνει να νοιώθω υπερήφανος. Επιθυμία μας είναι να τιμήσουμε αυτόν τον σπουδαίο Έλληνα μουσουργό με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.»
Οι συμφωνικές συναυλίες ξεκινούν με τον κύκλο «Ο Σκαλκώτας και οι σύγχρονοί του». Δικά του έργα, ερμηνευμένα παράλληλα με έργα συγχρόνων του, όπως ο Σένμπεργκ, ο Βέμπερν, ο Μπεργκ κι ο Μητρόπουλος. Πρόκειται για συναυλίες αναβίωσης μιας ανεπανάληπτης εποχής αναζητήσεων που σκίαζαν απαγορεύσεις, οι οποίες συμπληρώνονται από δημιουργίες της κλασικής φιλολογίας, για παράδειγμα το Δεύτερο Κοντσέρτο του Μπραμς. Στον ίδιο κύκλο εντάσσεται το Κοντσέρτο για Τσέλο του Ντβόρζακ αλλά και εντυπωσιακές σύγχρονες συνθέσεις όπως το Κοντσέρτο για Βιολί του διάσημου Ελληνοαμερικανού Γιώργου Τσοντάκη, με σολίστα τον εξαιρετικό Ανδρέα Παπανικολάου. Το αφιέρωμα, εκτός από ευρέως γνωστά έργα του Σκαλκώτα (όπως οι Ελληνικοί Χοροί), περιλαμβάνει ανεκτίμητους θησαυρούς της λόγιας ελληνικής μουσικής. Ανάμεσά τους η 1η Συμφωνική Σουίτα και η Κλασική Συμφωνία του για Ορχήστρα Πνευστών, Κρουστά, Άρπες και Κοντραμπάσα. Εντός του 2019 θα κυκλοφορήσει και η ηχογράφηση έργων του Νίκου Σκαλκώτα, που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της έγκριτης δισκογραφικής εταιρείας Naxos. Μία ακόμα από τις κορυφές των πολύπλευρων αφιερωμάτων στον Νίκο Σκαλκώτα είναι και η πρώτη παγκόσμια εκτέλεση συμφωνικού έργου του πολυβραβευμένου νέου συνθέτη, Ορέστη Παπαϊωάννου. Γράφτηκε προς τιμήν του κατόπιν παραγγελίας της ΚΟΑ.
(Οι) νέοι στην καρδιά (μας)Ένας εκ των δύο νέων αρχιμουσικών που επελέγησαν στις πρόσφατες ακροάσεις, ο Παντελής Κογιάμης, θα διευθύνει τη Χριστουγεννιάτικη Περιοδεία της ΚΟΑ εκτός Αθηνών. Ο Έκτορας Ταρτανής θα διευθύνει τις Εποχές του Γκλαζουνόφ. Ανερχόμενοι νέοι σολίστ, ανάμεσά τους ο βιολοντσελίστας Τιμόθεος Πέτριν και η νέα υψίφωνος Βάσια Αλάτη, αλλά πάνω από όλα, η Ακαδημία Νέων Μουσικών μας, που πέρυσι αποχαιρέτησε τους πρώτους 14 συναδέλφους και φέτος είναι έτοιμη να συνεχίσει το έργο της για 3η χρονιά. «Όλα δείχνουν ότι στην καρδιά μας βρίσκονται οι νέοι» σχολίασε χαρακτηριστικά ο Στέφανος Τσιαλής. «Θα παραφράσω τη ρήση της μεγάλης σολίστ Νατάλια Γκούτμαν, με την οποία συμπράττουμε στην πρώτη συναυλία του κύκλου «Ο Σκαλκώτας και οι σύγχρονοί του»: «Αλίμονο αν στις αίθουσες των συναυλιών βλέπαμε μόνο γκρίζα μαλλιά». Θα σήμαινε το τέλος της συμφωνικής μουσικής. Για μας αποτελεί προτεραιότητα, επένδυση για το μέλλον και υποχρέωση ταυτόχρονα να συνεχίζουμε δράσεις όπως το «Δικαίωμα στη Μουσική». Σε σχολεία, ειδικά σχολεία, νοσοκομεία και σωφρονιστικά ιδρύματα. Αισθανόμαστε ότι οφείλουμε να συνεχίσουμε να στηρίζουμε μέσα από το «Ροζ κουτί», τον κουμπαρά μας, τους πρόσφυγες… Να επισκεπτόμαστε όλα τα νησιά του Αιγαίου στο οποίο «Επιμένουμε». Και βέβαια περιμένουμε όλους (τους νέους στην καρδιά) στο, ανατρεπτικό «Nightmare before Christmas» του Τιμ Μπάρτον.»
Μαέστροι επί-κεφαλήςΟ Λεωνίδας Καβάκος, για 3η συνεχόμενη χρονιά, θα επιστρέψει στο πόντιουμ της ΚΟΑ, στο διπλό ρόλο σολίστ και αρχιμουσικού για τέσσερις συναυλίες κατά τη διάρκεια της τρέχουσας περιόδου –εκ των οποίων οι τρεις πραγματοποιούνται εκτός Αθηνών. Ο κορυφαίος μουσικός συμπράττει αφιλοκερδώς, εν μέρει υπέρ των αναγκών της ορχήστρας και εν μέρει υπέρ φιλανθρωπικών σκοπών.
Σπουδαίοι αρχιμουσικοί τιμούν με την παρουσία τους την ΚΟΑ, δείχνοντας το κύρος που η ορχήστρα απολαμβάνει και στο εξωτερικό. Ο Βλαντίμιρ Ασκενάζι διευθύνει την Όγδοη Συμφωνία του Μπετόβεν και την Πέμπτη Συμφωνία του Τσαϊκόφσκι. Ο Ούρος Λάγιοβιτς θα διευθύνει την κολοσσιαία Έβδομη Συμφωνία του Γκούσταβ Μάλερ. Ακόμα, ο διαπρεπής Μίχαελ Ζάντερλινγκ, γιος του θρυλικού Κουρτ Ζάντερλινγκ, διευθύνει την Πασχαλινή Συναυλία με μία από τις λειτουργίες του Μπρούκνερ. Ο Κρίστοφ Πόπεν θα διευθύνει μια συναυλία με Μουσικές από και για τη Μεγάλη Βρετανία -ανάμεσά τους η Παιδική Σταυροφορία του Δημήτρη Παπαδημητρίου σε παραγγελία της ΚΟΑ. Ο Γιόαβ Τάλμι επιστρέφει κοντά μας διευθύνοντας την 4η Συναυλία του Κύκλου «Ο Σκαλκώτας και οι σύγχρονοί του». Ο Φρανκ Στρόμπελ διευθύνει την πρώτη συναυλία του κύκλου «Πόλεμος και Ειρήνη». Στον ίδιο κύκλο και η συναυλία που διευθύνει ο Βέλγος Μισέλ Τιλκέν παρουσιάζοντας και τον εμβληματικό «Τάφο του Κουπρέν» του Μορίς Ραβέλ. Με τον Φρανκ Μπέερμαν να διευθύνει την 3η συναυλία του ίδιου κύκλου. Επίσης, ο πρώην διευθυντής της ΚΟΑ, Βασίλης Χριστόπουλος θα διευθύνει τον «Ελεύθερο άνθρωπο» με έργα Μπραμς, Στράους αλλά και την πρώτη παρουσίαση του έργου «Tο ταξίδι του Ιωνάθαν», παραγγελία της ΚΟΑ στον Χρίστο Παπαγεωργίου.
Ο Νικολά Σαλβέν με σολίστα τον κορυφαίο φαγκοτίστα μας Αλέξανδρο Οικονόμου. Ο Μίλτος Λογιάδης στο γκαλά όπερας με τους διεθνώς αναγνωρισμένους Δημήτρη Πλατανιά και Λουντμίλα Μοναστίρκα. Ο διεθνούς προβολής Γιώργος Πέτρου στο εορταστικό γκαλά, αλλά και ο Νίκος Χαλιάσας, ο οποίος διευθύνει το πολυαναμενόμενο «Nightmare before Christmas». Μεταξύ των αρχιμουσικών και ο Βλαδίμηρος Συμεωνίδης που διευθύνει συναυλία με σολίστ τον περίφημο Ρισάρ Γκαλιανό, ο οποίος αναδεικνύει το ιδιαίτερο ηχόχρωμα του μπαντονεόν και του ακορντεόν. Επίσης, ο ίδιος ο Στέφανος Τσιαλής διευθύνει έξι συναυλίες. Ενδεικτικά, την εναρκτήρια επετειακή του Σκαλκώτα με την Κλασική συμφωνία για Πνευστά, τη Δεύτερη του Μάλερ και την Τόσκα, γιατί το κοινό δεν τον γνωρίζει ως μαέστρο όπερας.