Αν κάποιος θελήσει να αποτιμήσει την παρουσία των πολιτικών αρχηγών στη ΔΕΘ, δεν μπορεί να μην ομολογήσει ότι έγιναν απολύτως ευκρινείς, οι ιδεολογικές και πολιτικές προτάσεις τους για την μεταμνημονιακή εποχή.
Εξετάζοντας τις τοποθετήσεις Τσίπρα και Μητσοτάκη, σε σχέση με την κοινωνική συνοχή της χώρας, εύκολα κανείς μπορεί να αντιληφθεί τις διαφορές προτεραιοτήτων και επιλογών. Σχέδιο στελέχωσης και ενίσχυσης των κρίσιμων κοινωνικών τομέων του Δημοσίου (Υγεία, Παιδεία, Πρόνοια κλπ.) ο κ. Τσίπρας, ανάγκη δραστικής μείωσης στο, ήδη ελαχιστοποιημένο, ανθρώπινο δυναμικό τους, ο κ. Μητσοτάκης, χωρίς βέβαια να λέει από πού, με παράλληλη δέσμευση απόλυσης όλων των συμβασιούχων. Το τι σημαίνει αυτό για το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών, δημόσιου κοινωνικού ενδιαφέροντος στους πολίτες είναι εύκολα κατανοητό.
Κλασικός νεοφιλελευθερισμόςΚορωνίδα για τους ΟΤΑ, η «ριζοσπαστική πρόταση» Μητσοτάκη για αντικατάσταση των κεντρικών πόρων από τον κρατικό προϋπολογισμό (ΚΑΠ) με τον ΕΝΦΙΑ, με δυνατότητα καθορισμού τους ύψους του από τον κάθε Δήμο…, φυσικά για την «άμεση λογοδοσία» του δήμαρχου στην τοπική κοινωνία, τόσο δημοκρατικά. Ήταν οι προτάσεις αυτές κεραυνός εν αιθρία; Σίγουρα όχι. Είναι απόλυτα συνεπείς στην λογική του «λιγότερου κράτους», που αποτελεί τον πυρήνα της νεοφιλελεύθερης σκέψης τις τελευταίες δεκαετίες.
«Λιγότερο Κράτος», σύμφωνα μ’ αυτή τη σχολή πολιτικής σκέψης και δράσης, με αιχμή τις προτάσεις του ΔΝΤ σε όλα τα διεθνή οικονομικά φόρα από το μακρινό 2000, σημαίνει μείωση των δημόσιων δαπανών από το σημερινό ύψος του 41-47% του ΑΕΠ στις αναπτυγμένες χώρες (43% μ.ο. στην Ε.Ε.), κάτω του 35% και πλήρωση του κενού από την παροχή ευθέως ανταποδοτικών υπηρεσιών του ιδιωτικού τομέα (Ασφάλιση, Εκπαίδευση, Πρόνοια, Καθαριότητα, Ύδρευση κλπ.). Να σημειώσουμε ότι στο 28-33% του ΑΕΠ είναι το ποσοστό των δημόσιων δαπανών στις χώρες της υποσαχάριας Αφρικής.
Κλασικός νεοφιλελεύθερος ο κ. Μητσοτάκης «τραυματίζει» τις έννοιες «μεταρρύθμιση», «επιτελικό κράτος», καθιστώντας τες συνώνυμες των περικοπών και απολύσεων.
Προκαλείται μείωση των πόρωνΈτσι «ξεχνώντας» ότι οι σημερινοί τσεκουρεμένοι από τα μνημόνια ΚΑΠ είναι 2,5 δισ. ευρώ, τους σχετικοποιεί μετά τη μείωση κατά 30% του ΕΝΦΙΑ και απόδοσής του στους δήμους στα 2 δισ. ευρώ, μειώνοντάς τους δηλαδή κατά 20%. Ενδεικτικά, αν δεν ίσχυαν τα μνημόνια θα κυμαίνονταν σήμερα στα 4,5 δισ. ευρώ, σύμφωνα με το νόμο 3852/2010, η δε ΚΕΔΕ υπολογίζει αυτή τη διαφορά στα 8 χρόνια των μνημονίων στα 16,5 δισ. ευρώ. Άρα, ξεκινάμε με μείωση των υφιστάμενων πόρων. Η εφαρμογή αυτού του μέτρου, σύμφωνα με την οικονομική μελέτη του ΙΤΑ (Νοέμβριος 2017) για τους πόρους της Αυτοδιοίκησης, θα σήμαινε τετραπλασιασμό στη Φιλοθέη-Ψυχικό και 1/5-1/8 στους μικρούς νησιωτικούς και ορεινούς δήμους (με την μείωση του 30% αυτά θα μειωθούν περαιτέρω).
Βέβαια, ο κ. Μητσοτάκης «γαλαντόμα» λέει ότι μέχρι το 2021 «εγγυάται» (χωρίς να λέει πως) ότι κανένας δεν θα πάρει λιγότερα από τα σημερινά, τα οποία σύσσωμη η Αυτοδιοίκηση θεωρεί οριακά και ανεπαρκή. Δηλαδή, άμεσα και για το μέλλον πριμοδοτούνται οι πλούσιες περιοχές, επιβιώνουν με ερωτηματικό σήμερα και εξαθλιώνονται αύριο οι φτωχές περιοχές και οι πολλαπλοί μικροί νησιωτικοί και ορεινοί δήμοι. Συνεπής ταξική στόχευση.
Ενάντια στην κυρίαρχη τάσηΠου οδηγεί αυτό το μοντέλο για την δεύτερη κατηγορία; Στην προφανή αναζήτηση άλλων πηγών (κυρίως στην αύξηση των ανταποδοτικών τελών) και στην παραίτηση, άρα παραχώρηση τομέων στη διαχείριση απευθείας από ιδιώτες (έμμεση δηλαδή υπερφολόγηση των κατοίκων τους), μιας που οι Δήμοι αυτοί δεν θα μπορούν να ανταπεξέλθουν, όχι μόνο στην λειτουργία, αλλά και στη συντήρηση των υποδομών τους.
Το έχουμε μερικώς ήδη στην χώρα μας, στην Υγεία, την Πρόνοια, στην προσχολική αγωγή και σε πολλούς άλλους τομείς. Βασιλική οδός, τα ετεροβαρή ΣΔΙΤ παντού, στις κατασκευές, στις παραχωρήσεις, όλου ή μέρους των τομέων παροχής υπηρεσιών. Οι χρεωκοπημένοι αμερικανικοί Δήμοι και η απαξίωση των υποδομών τους, η υποβάθμιση των αγγλικών σιδηροδρόμων, αποτελούν το μέλλον. Το ότι στην Ευρώπη η τάση για επαναδημοτικοποίηση της ύδρευσης, της βασικής διαχείρισης των απορριμμάτων, των δημόσιων μεταφορών κλπ. κυριαρχεί την τελευταία δεκαετία, δεν είναι στο οπτικό πεδίο των εγχώριων νεοφιλελεύθερων.
Δεν θα αναφερθώ στα εμφανή συνταγματικά προβλήματα (φόρους επιβάλλει και εισπράττει μόνο το Κράτος — η Αυτοδιοίκηση μόνο ανταποδοτικά τέλη, άρθρα 78/παρ. 1 και 4, 102 παρ. 5) και την ανυπαρξία εισπρακτικού μηχανισμού —αυτά τεχνικά ίσως μπορεί να λυθούν— ούτε βέβαια ότι ο ΕΝΦΙΑ έχει στιγματισθεί ως άδικος και αντικοινωνικός.
Θέλω μόνο επισημάνω ότι δυστυχώς, η επιλογή ανυπαρξίας (θεσμοθετημένα), ανισοκατανομής σημαντικών φορολογικών κρατικών εσόδων ανά περιοχή με στόχο εξασφάλιση στοιχειωδών όρων κοινωνικής και χωρικής συνοχής, για το σύνολο των κατοίκων της χώρας, σημαίνει ότι η προσφιλής στον Πινοσέτ αντιδραστική οικονομική «σχολή του Σικάγου»* αποτελεί την ιδεολογική βάση στήριξης των προτάσεων της ΝΔ στο σύνολο των κοινωνικών πολιτικών (δημόσια ασφάλιση, εργασιακές σχέσεις, κοινωνικό κράτος σε κεντρικό αλλά και τοπικό επίπεδο).
* Η ολοκληρωτική αποτυχία της, του δόγματος της ακραίας δημοσιονομικής πειθαρχίας, ιδιαίτερα σε περίοδο κρίσης, αποτυπώνεται στην τελευταία έκθεση (2018) των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) για τα συμπεράσματα από τη διαχείριση της κρίσης στην Ευρωζώνη.
Δημήτρης Μπίρμπας