Σε μια εποχή που η εμπορευματοποίηση έχει επεκταθεί σε πολλούς τομείς της ζωής μας και η σύνοδη δαιμονοποίηση φυσικών διαδικασιών εισχωρεί στην ψυχολογία όλο και περισσοτέρων ανθρώπων, η φυσική εμπειρία του τοκετού έχει εξοστρακιστεί από τη ζωή των γυναικών και ο φόβος έχει κερδίσει καίριο έδαφος. Μια εκδήλωση που συνδυάζει την επιστημονική γνώση και την εμπειρία της μητρότητας με τίτλο «Γέννα και υγεία» και διοργανώνεται, για δεύτερη φορά, την επόμενη Κυριακή 7 Οκτώβρη, στη Χαλκίδα, στο χώρο Καθρέφτης (Σταμάτη και Παπαλουκά 4, πλατεία Τζαμί), επιχειρεί να πραγματευτεί αυτούς τους προβληματισμούς. Οι θεματικές που προσεγγίζει αρκετές -«Ρεφλεξολογία στη μητρότητα», «Η επαγγελματική εμπειρία του φυσικού τοκετού», «Η βιομηχανοποίηση του τοκετού», «Βασικά οφέλη του μητρικού θηλασμού». Εισηγούνται επαγγελματίες στον τομέα της υγείας αλλά και μητέρες και ακολουθεί διάλογος –σχεδόν μέχρι… πρωίας. Στόχος, σύμφωνα με τη διοργανώτρια και εκ των εισηγητριών, Κατερίνα Αναστασίου, να αναδειχθεί «τι είναι ο φυσικός τοκετός –με ιδιαίτερη αναφορά στην εμπειρία του τοκετού στο σπίτι– εστιάζοντας στο τι θα έπρεπε να είναι ο τοκετός για όλους.»
«Στους περισσότερους κυριαρχεί η άποψη ότι ο κανονικός τοκετός γίνεται στο νοσοκομείο και με παρεμβάσεις. Έτσι, αυτό που έχει πλέον γίνει κανονικότητα είναι ο παρεμβατικός τοκετός, με παρεμβάσεις όπως η καισαρική αλλά και η επισκληρίδιος, οι εμβρυουλκοί κ.ά. Τα δύο διαφορετικά μοντέλα τοκετού, φυσικός και παρεμβατικός, αν και είναι διακριτά, στην πραγματικότητα πολλές φορές διαπλέκονται. Όμως κατασκευάζεται συστηματικά ένας τρόπος θέασης της πραγματικότητας, για διάφορους λόγους, και υπάρχει ανάγκη να επιστρέψουμε στο παραδοσιακό μοντέλο, μεταλλαγμένο βέβαια», εξηγεί η Κατερίνα Αναστασίου, η οποία εκπονεί τη διδακτορική της διατριβή στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, με θέμα «Ο τοκετός και η επίτοκος στη σύγχρονη Ελλάδα».
Η ανάγκη για αυτή την «επιστροφή» υπαγορεύεται και από επιστημονικά ευρήματα για τα οφέλη του φυσικού τοκετού. «Ο παρεμβατικός τοκετός δημιουργεί βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα προβλήματα», επισημαίνει η Κ. Αναστασίου. «Για παράδειγμα, ιδιαίτερα σημαντική απώλεια, που προκύπτει από τον παρεμβατικό τοκετό, είναι ότι δεν γίνεται η σπορά του μικροβιώματος. Το πέρασμα από το γενετικό κανάλι ουσιαστικά λούζει το παιδί με χρήσιμους μικροοργανισμούς, ώστε το ανοσοποιητικό σύστημά του να εφοδιαστεί και να αποφευχθούν ορισμένες ασθένειες. Έχουν βρεθεί συσχετίσεις μεταξύ της καισαρικής τομής και συγκεκριμένων ασθενειών, όπως ο διαβήτης, η κοιλιοκάκη, το άσθμα, η παχυσαρκία. Παράλληλα, οποιαδήποτε παρέμβαση στον τοκετό ενδέχεται να μπλοκάρει τη διαδικασία του θηλασμού, τα οφέλη του οποίου είναι επίσης σημαντικά.»
«Η αύξηση των παρεμβατικών τοκετών, και ιδιαίτερα της καισαρικής, σχετίζεται με διαφορετικούς παράγοντες», υπογραμμίζει η Κ. Αναστασίου, «όπως το ύψος των εσόδων ιδιωτικών μαιευτηρίων, το φόβο των γιατρών ότι, αν κάτι πάει στραβά, θα κατηγορηθούν και θα εμπλακούν σε μια ατέλειωτη νομική διαδικασία –πράγμα πολύ σημαντικό. Επίσης, υπάρχουν γυναίκες που, χωρίς να τις ωθεί ο γιατρός τους προς τα εκεί, επιλέγουν την καισαρική για διάφορους λόγους, όπως ο φόβος. Γενικότερα ανθεί μια σχετική κουλτούρα. Τέλος, υπάρχουν και συγκεκριμένοι κοινωνικοί και οικονομικοί παράγοντες που επηρεάζουν την παρατηρούμενη αύξηση των παρεμβατικών τοκετών, όπως αν η επίτοκος είναι ιδιωτικά ασφαλισμένη ή στο Δημόσιο, σε ποια κοινωνική ομάδα ανήκει και ποια οικονομική κατάσταση βρίσκεται.»
Όλα αυτά δεν είναι θεωρητικοί ή κατασκευασμένοι προβληματισμοί. Αυτό το αποδεικνύει η προσέλευση και η συμμετοχή γυναικών σε εκδηλώσεις σαν αυτή της Χαλκίδας, με συγκεκριμένες αφηγήσεις και εμπειρίες. Τέτοιες πρωτοβουλίες, ακριβώς επειδή αποτελούν ουσιαστική συνεισφορά στην προσπάθεια να αναστραφεί το κλίμα εμπορευματοποίησης ή/και δαιμονοποίησης του φυσικού τοκετού και του θηλασμού, χρειάζεται να διευρυνθούν.
Ζ.Γ.