«ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ»Ο άνθρωπος μπροστά σε ηθικά διλήμματα Του Στράτου ΚερσανίδηΑγαπώ εκείνο το σινεμά που καταφέρνει και εγκαθίσταται μέσα μου με τρόπο απλό, φυσικό, όπως ο αέρας που αναπνέω. Που έρχεται και με κυριεύει με το εύρος των συναισθημάτων και τη δύναμη των νοημάτων που εκπέμπει χωρίς να δημιουργεί θόρυβο. Το σινεμά των μικρών μεγεθών αλλά των μεγάλων τριγμών. Όταν αναφέρομαι σε τριγμούς, εννοώ εκείνο το ψυχικό ράγισμα μπροστά στα καθημερινά ζητήματα της ανθρώπινης κατάστασης.
Μια τέτοια ταινία είναι η «Περίπτωση συνείδησης» (Bedoom tarikh, bedoon emza), του Βαχίντ Ζαλιλβάντ, ένα ακόμη εξαιρετικό δείγμα του ιρανικού κινηματογράφου ο οποίος γεννά συνεχώς νέους ταλαντούχους σκηνοθέτες.
Στη ζωή όλων των ανθρώπων έρχονται στιγμές που βρίσκονται αντιμέτωποι με ηθικά διλήμματα. Είναι κρίσιμες στιγμές που ο άνθρωπος έρχεται πρόσωπο με πρόσωπο με τη συνείδησή του και η απόφαση που θα πάρει μπορεί να τον σημαδέψει για πάντα. Κεντρικός ήρωας είναι ένας ιατροδικαστής ο οποίος χωρίς να φέρει καμία ευθύνη εμπλέκεται σε ένα αυτοκινητικό ατύχημα με αποτέλεσμα να τραυματιστεί ελαφρά ένα 8χρονο αγόρι. Ο άνδρας προθυμοποιείται να πληρώσει τις υλικές ζημιές και να μεταφέρει το αγόρι στο νοσοκομείο. Όμως παρά την επιμονή του, ο πατέρας του παιδιού αρνείται τη βοήθεια που του προσφέρει.
Την επόμενη μέρα το άψυχο σώμα του 8χρονου παιδιού μεταφέρεται για αυτοψία στο νοσοκομείο όπου εργάζεται ο ιατροδικαστής. Όπως είναι φυσικό ταράζεται, αλλά η πρώτη εξέταση δείχνει πως ο θάνατός του δεν οφείλεται στο ατύχημα αλλά σε άλλα αίτια. Το παιδί έχει πεθάνει από δηλητηρίαση λόγω κατανάλωσης χαλασμένου κρέατος! Ενώ ο πατέρας του παιδιού αναζητά εκδίκηση από εκείνον που του πούλησε το χαλασμένο κρέας, ο ιατροδικαστής βρίσκεται αντιμέτωπος με τη συνείδησή του. Παλεύοντας με τα τεράστια ηθικά διλήμματα που τον βασανίζουν, ζητά την εκταφή του παιδιού ώστε να διενεργηθεί νέα νεκροψία.
Βλέποντας την ταινία στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, τον περασμένο Νοέμβριο, ένιωσα τους εσωτερικούς τριγμούς ενός ουμανιστικού σινεμά που το θέμα του είναι μια καθημερινή αλλά και μοναδική ιστορία, η οποία μέσα μας αποκτά διαστάσεις οικουμενικές. Η σκηνοθετική προσέγγιση του Βαχίντ Ζαλιλβάντ έχει ρυθμό, δεν αφήνει κενά, η αφήγησή του είναι μεστή, τα κομμάτια σχηματοποιούνται με ιδιαίτερη προσοχή και στην παραμικρή λεπτομέρεια. Ο σκηνοθέτης κυριολεκτικά κεντάει, δεν αφήνει κενά και μας οδηγεί με σιγουριά μέχρι το ανοιχτό φινάλε.
Αυτό το σινεμά αγαπώ. Το σινεμά των ανθρώπων. Το σινεμά το οποίο χωρίς δισταγμό θέτει με ένταση το ηθικό δίλημμα που βασανίζει τον κεντρικό χαρακτήρα. Αυτός δεν μπορεί να ησυχάσει, αναζητά τρόπους λύτρωσης, την οποία επιδιώκει ακόμη και μέσω της αυτοθυσίας.
Η ταινία, μέσω των συνειδησιακών διλλημάτων που αντιμετωπίζει ο ήρωας, αναδεικνύει τις ηθικές αξίες που αποτελούν τη σταθερή βάση για τη λειτουργία της κοινωνίας και των ανθρώπινων σχέσεων. Ηθικές αξίες όχι με τη θεολογική έννοια αλλά με την ανθρωπιστική τους διάσταση.
Πολύ καλή δουλειά έχει γίνει και στους χαρακτήρες. Βασικό στοιχείο για μια τέτοιου είδους ταινία. Ο Ζαλιλβάντ τούς χτίζει βήμα-βήμα μέσα από τις προσωπικές τους διαδρομές και τις επιλογές τους.
Ο σκηνοθέτης ξεκινά την αφήγησή του και δεν την αφήνει παρά μόνον αφού την κάνει φύλλο και φτερό. Χωρίς το παραμικρό ψεγάδι, η θαυμάσια αυτή ταινία από το Ιράν γοητεύει με το ύφος, την αισθητική αλλά κυρίως με το ήθος της. Ε, ναι. Αυτό το σινεμά αγαπώ. Το σινεμά των καθημερινών ανθρώπων και των διαρκών αντιφάσεων. Πραγματικό μάθημα κινηματογράφου!
Η ταινία, η οποία είχε προβληθεί στο 58ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης με τον τίτλο «Χωρίς όνομα, χωρίς υπογραφή», κέρδισε τον Αργυρό Αλέξανδρο και το βραβείο της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κινηματογραφικού Τύπου (FIPRESCI).
strakersan@gmail.comkersanidis.wordpress.com «CLIMAX»Τι ταινία είναι αυτή; Είναι δράμα ή μήπως είναι περιπέτεια; Μήπως είναι μιούζικαλ ή καλύτερα θρίλερ; Λοιπόν, μην παιδεύεστε, γιατί δεν υπάρχει τίποτε συγκεκριμένο αφού πρόκειται για μια ταινία του Γκασπάρ Νοέ!
Το «Climax» δεν έχει λογική, δεν μπαίνει σε φόρμα, δεν χωράει πουθενά. Μόνο στη φαντασία του δημιουργού του ο οποίος προσπαθεί να παρασύρει τους θεατές στο δικό του κόσμο, τον κόσμο μιας οπτικοακουστικής εμπειρίας, με την κάμερα να στριφογυρνάει ανάμεσα σε φώτα, μουσικές κι ανθρώπινα κορμιά που χορεύουν, κάνουν σεξ και δοκιμάζουν σανγκρία!
Όλα συμβαίνουν σε μια σχολή χορού, όπου οι μαθητές κάνουν ένα πάρτι. Εκεί κάποιος άγνωστος ρίχνει παραισθησιογόνο μέσα στη σανγκρία και όλα παίρνουν μια απροσδόκητη, άγρια και επικίνδυνη ομορφιά! Μην ψάχνετε τίποτε περισσότερο, άλλωστε είναι γνωστό πως ο Νοέ δουλεύει σχεδόν χωρίς σενάριο.
Η ταινία βραβεύτηκε στο Δεκαπενθήμερο Σκηνοθετών στο Φεστιβάλ των Κανών. Ο σκηνοθέτης, σημειώνει: «Πάντα έβρισκα συναρπαστικές τις καταστάσεις όπου το χάος και η αναρχία κυριαρχούσαν, είτε ήταν καβγάδες στο δρόμο, είτε ήταν πάρτι στα οποία οι θαμώνες έχαναν τον έλεγχο λόγω της υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ. Το ίδιο ισχύει και στα γυρίσματα των ταινιών μου: με ευχαριστεί να μην έχω γράψει ή προετοιμάσει τίποτα και να αφήνω τις καταστάσεις να εξελιχθούν μπροστά μου, όπως σε ένα ντοκιμαντέρ. Κι είμαι ακόμα πιο χαρούμενος όταν δουλεύω μέσα στο χάος, γιατί ξέρω πως θα δημιουργήσει πραγματικά δυνατές εικόνες που θα είναι πιο ρεαλιστικές. Γι’ αυτόν το λόγο, αντί να γράψω ένα σενάριο, προτίμησα απλά να διηγηθώ αυτή την ιστορία που σε στοιχειώνει. Μια χορευτική ομάδα συγκεντρώνεται σε ένα απομονωμένο κτίριο για να προετοιμαστεί πριν από μια παράσταση. Μετά την τελευταία πρόβα, γίνεται χαμός».
Σ. Κ. ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ«Ένα αστέρι γεννιέται» (A star is born) του Μπράντλεϊ Κούπερ: Η Άλι δεν πιστεύει τα μάτια της όταν ένα βράδυ την επισκέπτεται στο καμαρίνι της ο διάσημος μουσικός, Τζάκσον Μέιν. Αν και ταλαντούχα, η Άλι δεν κατάφερε να κάνει την καριέρα που ονειρευόταν, μέχρι εκείνο το βράδυ. Ο Τζάκσον την βγάζει στο προσκήνιο, η καριέρα της απογειώνεται και το όνειρό της γίνεται πραγματικότητα. Όμως, ενώ η καριέρα της έχει πάρει την πάνω βόλτα, η μεταξύ τους σχέση κλονίζεται και καταρρέει. Ο Τζακ παλεύει με τους δαίμονές του. Η ταινία είναι ριμέικ του κλασικού μιούζικαλ του 1977, που σκηνοθέτησε ο Φρανκ Πίρσον, με την Μπάρμπρα Στρέιζαντ και τον Κρις Κριστόφερσον. Στη σύγχρονη εκδοχή πρωταγωνιστεί η Λέιντι Γκάγκα στον πρώτο της κινηματογραφικό ρόλο.
«Venom» του Ρούμπεν Φλάισερ: Ο εξωγήινος συμβιωτής Βένομ εισχωρεί στο σώμα του ρεπόρτερ Έντι Μπροκ με αποτέλεσμα να αποκτήσει υπερδυνάμεις.
«Ανυπακοή» (Disobedience) του Σεμπάστιαν Λέλιο: Η Ρόνιτ έχει εκδιωχθεί από την ορθόδοξη εβραϊκή κοινότητα του Λονδίνου, όπου επιστρέφει από τη Νέα Υόρκη για την κηδεία του ραβίνου πατέρα της. Διάδοχος του πατέρα της είναι ο άνδρας της παιδικής της φίλης, Έστι. Όταν οι δύο φίλες θα συναντηθούν, το απαγορευμένο και καταπιεσμένο για χρόνια πάθος τους θα ζωντανέψει.
«Ο εξαφανισμένος φάκελος» (Fleuve noir) του Ερίκ Ζονκά: Ο Φρανσουά Βισκοντί, ένας απογοητευμένος από τη ζωή του ντεντέκτιβ, αναλαμβάνει να διαλευκάνει την εξαφάνιση ενός εφήβου, του Ντανί Αρνό. Ενώ ερευνά την υπόθεση, αδιαφορεί πλήρως για τον δικό του γιο, τον 16χρονο, Ντενί. Στο μεταξύ ο Γιαν Μπελαΐλ, πρώην καθηγητής του νεαρού Αρνό, προσφέρεται να βοηθήσει στις αστυνομικές έρευνες. Η εξέλιξη της υπόθεσης παίρνει εντελώς απροσδόκητη τροπή.
«Ο κύριος και το όπλο» (The old man and the gun) του Ντέιβιντ Λόουερι: Ο ηλικιωμένος ληστής Φόρεστ Τάκερ, ο οποίος έχει καταφέρει να δραπετεύσει από τη φυλακή 16 φορές, ενώ ετοιμάζεται να αποσυρθεί, φλερτάρει με μια ακόμη ληστεία. Η ταινία είναι βασισμένη στην αληθινή ιστορία της απόδρασης του Τάκερ από τις φυλακές Σαν Κουεντίνο σε ηλικία… 70 ετών! Πρωταγωνιστεί ο 82χρονος, πλέον, Ρόμπερτ Ρέντφορντ, στον τελευταίο ρόλο της καριέρας του.
«Το απίθανο κοάλα» (Blinky Bill, the movie) του Ντιν Τέιλορ: Ο Μπλίνκι Μπιλ, ένα μικρό κοάλα, ονειρεύεται να μεγαλώσει και να ακολουθήσει στα ταξίδια τον πατέρα του που είναι εξερευνητής. Όταν ο κος Μπιλ χάνεται σε ένα ταξίδι, ο Μπλίνκι πιστεύει πως ο πατέρας του είναι ζωντανός και φεύγει να τον βρει.
Σινεφίλ