«ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΠΟΥ ΕΧΤΙΣΕ Ο ΤΖΑΚ»Η επιστροφή του προβοκάτορα
Επιμέλεια: Στράτος Κερσανίδης«Ο παράδεισος και η κόλαση είναι ένα και το αυτό. Η ψυχή ανήκει στον παράδεισο. Και το σώμα στην κόλαση». Η ψυχή και το σώμα, το καλό και το κακό, το ωραίο και το άσχημο. Ο δυισμός της ανθρώπινης φύσης αλλά και ολόκληρου του κόσμου, της ίδιας της ζωής, συμπυκνώνονται στα λόγια που λέει ο αφηγητής σε κάποιο σημείο της ταινίας του Λαρς φον Τρίερ, «Το σπίτι που έχτισε ο Τζακ» (The house that Jack built). Κάπως έτσι ερμηνεύονται οι πράξεις του Τζακ, ενός κατά συρροή δολοφόνου η δράση του οποίου είναι το θέμα που απασχολεί τον δανό σκηνοθέτη.
Όλα συμβαίνουν τις δεκαετίες του 1970 και του 1980 στις ΗΠΑ, όπου ο Τζακ χτίζει την «καριέρα» του δολοφονώντας 5 γυναίκες σε διάστημα 12 ετών. Ο ίδιος διηγείται τη δράση του, οπότε αυτό που βλέπουμε είναι η δική του εκδοχή, η δική του οπτική γωνία των γεγονότων. Τα λέει σε έναν ηλικιωμένο άνδρα, τον Βερτζ, ο οποίος τον ακούει με ψυχραιμία αφού, όπως του λέει, «μη νομίζεις πως θα μου πεις κάτι που δεν έχω ήδη ακούσει».
Ποιος όμως είναι ο Τζακ; Γιατί διαπράττει τις δολοφονίες; Ο Τζακ, αν και ευφυής –όπως συχνά συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις–, είναι εμφανώς διαταραγμένος και παλεύει με τις σκοτεινές πτυχές του μυαλού του. «Γιατί πρέπει να φταίει πάντα ο άνδρας; Αν έχεις την ατυχία να έχεις γεννηθεί άντρας, τότε έχεις γεννηθεί ένοχος. Οι γυναίκες είναι πάντα τα θύματα, σωστά;», μια φράση που ξεστομίζει την ώρα που διαπράττει μια δολοφονία η οποία δείχνει πως μέσα του υπάρχει μίσος που μόνον ψυχαναλυτικές ερμηνείες μπορούν να προσεγγίσουν. Το ίδιο ισχύει και για όσα κάνει, ενώ η αστυνομία ήδη βρίσκεται στα ίχνη του. Σκοπός του είναι, ενώ ρισκάρει όλο και πιο πολύ, να δημιουργήσει αυτό που θεωρεί μέσω των φόνων, ως το απόλυτο έργο τέχνης!
Η ταινία χαρακτηρίζεται ως μια σκοτεινή και μοχθηρή ιστορία και έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ των Κανών, όπου ο Τρίερ επανήλθε επτά χρόνια μετά την «αποπομπή» του εξαιτίας κάποιων ατυχών δηλώσεων που είχε κάνει τότε («Στην αρχή νόμιζα ότι ήμουν εβραίος. Ύστερα ανακάλυψα ότι ήμουν ναζί. Καταλαβαίνω τον Χίτλερ. Συμπάσχω μαζί του λιγάκι»), για τις οποίες ζήτησε συγγνώμη αργότερα.
Το σίγουρο είναι πως με «Το σπίτι που έχτισε ο Τζακ» ο προβοκάτορας Τρίερ προκαλεί και πάλι. Αυτή τη φορά η ταινία του θεωρήθηκε μισογυνική, αν και προσωπικά πιστεύω πως αυτό είναι μάλλον υπερβολικό και δεν μπορούμε να ταυτίζουμε τον σκηνοθέτη με τον ήρωά του. Όπως και να ’χει όμως συνέβη το αναμενόμενο. Η ταινία δίχασε, δέχτηκε αμφιλεγόμενες κριτικές, προκάλεσε συζητήσεις. Κάποιοι θεωρούν πως ο Λαρς φον Τρίερ με την ταινία αυτή επιστρέφει στο «Στοιχείο του εγκλήματος», που είχε γυρίσει το 1984, και ο ήρωάς του, ο Φίσερ, ήταν ένας ντεντέκτιβ ο οποίος αναζητούσε τα ίχνη ενός κατά συρροή δολοφόνου. Τότε βλέπαμε τα γεγονότα μέσα από τα μάτια του αστυνομικού. Τώρα τα βλέπουμε μέσα από τα μάτια του δολοφόνου.
strakersan@gmail.comkersanidis.wordpress.com «ΜΕ ΔΙΑΒΑΤΗΡΙΟ ΤΗ ΓΟΗΤΕΙΑ»Ένας άνδρας αναζητά
Κάποιες ταινίες γραπώνουν το θεατή από τα πρώτα πλάνα και τον οδηγούν να περιμένει με αγωνία τη συνέχεια χωρίς όμως να μπορεί να μαντέψει τίποτε. Αυτό ακριβώς συμβαίνει με την ταινία «Με διαβατήριο τη γοητεία» (The charmer) του ιρανικής καταγωγής σκηνοθέτη, Μιλάντ Αλαμί, ο οποίος σκηνοθετεί με εξαιρετική μαεστρία ένα πολύ δεμένο και έξυπνο σενάριο.
Ο 30χρονιος Ισμαήλ φλερτάρει καθημερινά, προσπαθεί να γοητεύσει κάποια γυναίκα με σκοπό να παντρευτεί. Στόχος να μην αναγκαστεί να φύγει από τη Δανία και επιστρέψει στο Ιράν, αφού η άδεια παραμονής του λήγει σε μερικές μέρες. Το σχέδιό του φαίνεται να πετυχαίνει όταν γνωρίζει την Σαρά, μια Ιρανή δεύτερης γενιάς, η οποία είναι ιδανική νύφη λόγω και της κοινής τους καταγωγής. Τον συστήνει στη μητέρα της, τον μπάζει στο σπίτι της και ο Ισμαήλ βλέπει το σχέδιό του να πετυχαίνει και να απομακρύνεται ο κίνδυνος της απέλασης. Όμως η Σάρα καταλαβαίνει το σχέδιό του. Τι θα συμβεί από δω και πέρα; Κι αν νομίζετε πως μπορείτε να το μαντέψετε, θα σας απογοητεύσω, αφού η εξέλιξη είναι εντελώς απρόβλεπτη και κορυφώνεται διαρκώς.
Δραματική ταινία με σασπένς που έχει στοιχεία φιλμ νουάρ και πολύ, μα πολύ πλοκή! Οι ψηφίδες είναι όλες τοποθετημένες στην εντέλεια, καμία δεν είναι περιττή, η ταινία εξελίσσεται διαρκώς κι εκεί που περιμένεις πως δεν έχει τίποτε άλλο να πει, καταφέρνει και σε εκπλήσσει προχωρώντας στο επόμενο βήμα.
Ο ιρανικής καταγωγής σκηνοθέτης, ο οποίος ζει στη Δανία, αναδεικνύει ζητήματα που αφορούν την κοινότητα των συμπατριωτών του στις σκανδιναβικές χώρες. Το κάνει με ιδιαίτερη ευαισθησία, με ουμανισμό, όπως αρμόζει στα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα που αφορούν τους ανθρώπους που ζουν στην Ευρώπη. Στο ρόλο της Σάρα, η τραγουδίστρια και μουσικός της ηλεκτροπόπ, Σόχο Ρεζανεζάντ, ιρανικής καταγωγής και μεγαλωμένη στη Νέα Υόρκη, η οποία ζει στην Κοπεγχάγη.
Σ. Κ. ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ«Ευρώπη, το όνειρο» της Αννέτας Παπαθανασίου και του Άγγελου Κοβότσου: Τρεις νέοι αναζητούν το «ευρωπαϊκό όνειρο». Ο Αμπντάλα από τη Συρία, ο Αλί Ρεζά από το Αφγανιστάν κι ο Αντρέας από την Ελλάδα. Οι σκηνοθέτες ακολουθούν τις ζωές τους μέσα από κοινές διαδρομές, κάνοντας ένα εύστοχο σχόλιο για το σύγχρονο κόσμο και την αυταπάτη του συγκεκριμένου ονείρου. Πάτρα, Βιένη, Στοκχόλμη, παντού υπάρχει ο φόβος ο οποίος συνοδεύεται από την ανεργία, τη φτώχια, το ρατσισμό και την απόρριψη. Μια δυνατή ταινία της οποίας τα γυρίσματα κράτησαν περίπου δύο χρόνια.
«Alpha» του Άλμπερτ Χιουζ: Τέλος της Εποχής των Παγετώνων, ένας κυνηγός τραυματίζεται και αναγκάζεται να μάθει να επιβιώνει σε πολύ δύσκολες συνθήκες. Βρίσκει ένα μοναχικό λύκο που έχασε την αγέλη του, τον εξημερώνει και, μαζί πλέον βοηθώντας ο ένας τον άλλον, φαίνεται πως τα καταφέρνουν καλύτερα. Αντιμετωπίζουν πολλούς κινδύνους, ενώ προσπαθούν να επιστρέψουν στους δικούς τους πριν τους προλάβει ο χειμώνας. Εντυπωσιακή ταινία η οποία ρίχνει φως στο πώς ο άνθρωπος απέκτησε τον καλύτερό του φίλο.
«Σκοτεινός διάδρομος» (Down a dark hall) του Ροντρίγκο Κορτές: Η έφηβη Κιτ με την προβληματική της συμπεριφορά αναγκάζει τη μητέρα της να την στείλει στο οικοτροφείο Μπλάκτγουντ, το οποίο διευθύνει η εκκεντρική μαντάμ Ντουρέτ. Εκεί η Κιτ θα γνωρίσει ακόμη τέσσερις μαθήτριες με βεβαρημένο παρελθόν. Οι πέντε συμμαθήτριες, καθώς εξερευνούν το λαβυρινθώδες οικοτροφείο, ανακαλύπτουν το τρομερό, μεταφυσικό μυστικό του Μπλάκτγουντ. Κλειστοφοβικό θρίλερ, βασισμένο στο γκόθικ μυθιστόρημα της Λόις Ντάνκαν το οποίο πρωτοκυκλοφόρησε το 1974.
«Αδελφικοί εχθροί» (Freres ennemis) του Νταβίντ Ελχόφνε: Ο Μανουέλ έχει μπλέξει με τον κόσμο του εγκλήματος, ενώ ο Ντρις έχει γίνει αστυνομικός. Οι δύο άνδρες, οι οποίοι έχουν ακολουθήσει δύο εντελώς διαφορετικές πορείες αν και μεγάλωσαν μαζί σαν αδέλφια σε μια κακόφημη γειτονιά. Θα συναντηθούν όταν μια υπόθεση πώλησης ναρκωτικών θα πάει στραβά και τότε θα συνειδητοποιήσουν πως χρειάζονται ο ένας τον άλλον.
«Colette» του Γουός Γουέστμορλαντ: Η Σιντονί Γκαμπριέλ Κολέτ παντρεύτηκε το 1893 τον Ανρί Γκοτιέ Βιλάρ. Ο Βιλάρ έγραφε με το ψευδώνυμο Ουίλι και με αυτό η Κολέτ εξέδωσε το πρώτο της μυθιστόρημα, «Κλοντίν». Μέτριος συγγραφέας ο ίδιος, αλλά εξπέρ στο μάρκετινγκ, εκμεταλλεύτηκε το ταλέντο της συζύγου της. Όταν όμως αρνήθηκε να της δώσει συγγραφικά δικαιώματα, η Κολέτ αναζήτησε προστασία και αγάπη κοντά στη Μίσι, μια αστή η οποία την ενθάρρυνε να διεκδικήσει τη θέση της στο συγγραφικό κόσμο. Βιογραφική ταινία για την συγγραφέα, ηθοποιό και δημοσιογράφο που υπήρξε και πρωτεργάτρια στον αγώνα για τα δικαιώματα της γυναίκας.
«Οι άνδρες δεν κλαίνε» (Muskarci ne placu) του Άλεν Ντρλέβικ: Μια ομάδα βετεράνων του πολέμου στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, από όλες τις πλευρές των αντιμαχόμενων στον αιματηρό εμφύλιο, συγκεντρώνονται 15 χρόνια μετά το τέλος του. Την πρωτοβουλία για τη συγκέντρωσή τους πήρε μια ειρηνευτική οργάνωση με σκοπό οι πρώην αντίπαλοι να βρεθούν μαζί, να θυμηθούν και να ανταλλάξουν τις εμπειρίες του πολέμου ώστε να προσπαθήσουν να ξαναχτίσουν γέφυρες μεταξύ τους. Οι αρχικές δυσκολίες αρχίζουν να ξεπερνιούνται, οι γλώσσες λύνονται και καταφέρνουν μέχρι ένα βαθμό να νιώσουν σεβασμό και κατανόηση ο ένας για τον άλλον.
Σινεφίλ