Οι ομάδες του Άρη και της ΑΕΚ από αγώνα κυπέλλου του 1939 
Η πρωταθλήτρια ΑΕΚ τουΟ Οκτώβριος είναι μήνας μνήμης και τιμής για το αλβανικό έπος και την αντίσταση του ελληνικού λαού στο φασιστικό άξονα. Στην «Εποχή» θα καταγράψουμε την… ποδοσφαιρική πλευρά εκείνων των ηρωικών ημερών του Β’ παγκοσμίου πολέμου. Τα δύο χρόνια πριν τον πόλεμο του 1940, η ΑΕΚ ήταν η κορυφαία ελληνική ομάδα. Η ομάδα του Κλεάνθη Μαρόπουλου, του «ξανθού αετού», ξεπέρασε τον Ολυμπιακό που είχε πάρει τρεις συνεχόμενους τίτλους, φτάνοντας στη κορυφή του πρωταθλήματος. Τη σεζόν 1938-39 νικώντας στον τελικό τον Ηρακλή 3-1 στην Αθήνα και 4-2 στη Θεσσαλονίκη. Την ίδια σεζόν η Ένωση κάνει νταμπλ, καθώς στον τελικό του κυπέλλου επικρατεί 2-1 του ΠΑΟΚ. Η ΑΕΚ κατέκτησε τον τίτλο και στη χρονιά 1939-40, όπου επικράτησε του ΠΑΟΚ με 1-0 στην Αθήνα και 4-3 στη Θεσσαλονίκη. Το κύπελλο εκείνης της σεζόν κατέκτησε ο Παναθηναϊκός, νικώντας 3-1 τον Άρη στον τελικό.
Τον Ιούνιο του 1940 διοργανώθηκε το πρωτάθλημα πόλεων, ανάμεσα στις μεικτές ομάδες μεγάλων ελληνικών πόλεων, ένας θεσμός σημαντικός μιας και έδινε τη δυνατότητα να αγωνιστούν σε υψηλό επίπεδο ποδοσφαιριστές που έπαιζαν μπάλα σε πόλεις εκτός κέντρου και Θεσσαλονίκης. Άλλωστε, τα περισσότερα από τα επαρχιακά ποδοσφαιρικά σωματεία είχαν ήδη δημιουργηθεί. Στο Πρωτάθλημα Πόλεων συμμετείχαν μεικτές της Αθήνας, του Πειραιά, της Θεσσαλονίκης, της Ξάνθης, της Καβάλας, της Πάτρας, του Αιγίου, του Βόλου και της Λάρισας, με την ομάδα του Πειραιά να κατακτά την πρώτη θέση.
Τουρνουά για την ενίσχυση του στρατούΤον Ιούλιο γίνεται στη Θεσσαλονίκη το Κύπελλο Στρατού, ανάμεσα στον Άρη, τον Ηρακλή και τον ΠΑΟΚ, με σκοπό τα έσοδα να διατεθούν για την ενίσχυση του Ελληνικού Στρατού. Το κύπελλο κατέκτησε ο «δικέφαλος του βορρά», καθώς νίκησε τους «κίτρινους» με 2-1 και τον «Γηραιό» με 2-0. Τον Σεπτέμβριο στην Αθήνα γίνεται το Κύπελλο Αεροπορίας, με σκοπό τη συλλογή χρημάτων υπέρ της Πολεμικής Αεροπορίας. Ο Παναθηναϊκός κατέκτησε τον τίτλο νικώντας στον τελικό τον Εθνικό Πειραιώς με 3-1.
Οι δύο αυτές διοργανώσεις δείχνουν πως η κυβέρνηση Μεταξά προετοιμαζόταν για την είσοδο της Ελλάδας στον Β’ παγκόσμιο πόλεμο. Παράλληλα, φανερώνουν και τη διαρκώς αυξανόμενη δημοφιλία του ποδοσφαίρου στην ελληνική κοινωνία, καθώς πια το κοινό που παρακολουθούσε τους αγώνες ήταν μεγάλο και η εισπρακτική επιτυχία τόσο εξασφαλισμένη, που γινόταν δυνατόν μέσω του ποδοσφαίρου να ενισχυθούν οικονομικά και άλλοι τομείς.
Το πρωτάθλημα που δεν… ολοκληρώθηκε ποτέ!Στις 6 Οκτωβρίου του 1940 ξεκίνησε η πρώτη φάση Πανελληνίου Πρωταθλήματος εκείνης της χρονιάς, με τα τοπικά πρωταθλήματα Αθηνών, Πειραιώς και Θεσσαλονίκης. Στην Αθήνα και στον Πειραιά πρόλαβαν να διεξαχθούν τρεις αγωνιστικές που έφεραν μόνους πρώτους με τρεις νίκες στους ομίλους τους, την ΑΕΚ και τον Ολυμπιακό αντίστοιχα. Στη Θεσσαλονίκη έγινε και τέταρτη αγωνιστική, στις 26 Οκτωβρίου, ανήμερα της γιορτής του πολιούχου Άγιου Δημήτρη. Ο ΠΑΟΚ και ο Άρης ήταν μαζί στην πρώτη θέση μέχρι τότε, με τρεις νίκες ο καθένας και μια ισοπαλία στο μεταξύ τους παιχνίδι.
Τη παραμονή της 28ης Οκτωβρίου 1940, ημέρα Κυριακή για το πρωτάθλημα των πόλεων, ο Πειραιάς κέρδιζε με 3-1 την Πάτρα (Βογιανάκος, Ντόντας και Αναματέρος πέτυχαν τα γκολ των νικητών, ο Λούης σκόραρε για τους ηττημένους) και η Αθήνα με 6-0 το Βόλο (3 γκολ ο Τζανετής κι από ένα οι Βασιλείου, Τριανταφυλλίδης, Μαρόπουλος). Τα ξημερώματα της επομένης, στις 3πμ, ο πρεσβευτής της Ιταλίας ονόματι Μανουέλε Γκράτσι, επισκέπτεται τον Ιωάννη Μεταξά και του επιδίδει τελεσίγραφο με το οποίο ζητούσε, εντός τριών ωρών, την ελεύθερη διέλευση και στάθμευση των ιταλικών στρατευμάτων στην Ελλάδα.
Η συνέχεια δόθηκε στα βουνά της Αλβανίας, όπου το ποδόσφαιρο (και γενικότερα ο ελληνικός αθλητισμός) πλήρωσε βαρύ τίμημα. Η συντριπτική πλειοψηφία των ελλήνων ποδοσφαιριστών βρέθηκαν στο αλβανικό μέτωπο. Άντρες που ήταν αντίπαλοι στα γήπεδα βρέθηκαν στους ίδιους λόχους, καθώς το στρατολογικό σύστημα της εποχής βασιζόταν στον τόπο καταγωγής του στρατεύσιμου και στη συνέχεια δίπλα-δίπλα στα χαρακώματα. Ο Αχιλλέας Γραμματικόπουλος, τερματοφύλακας του Ολυμπιακού πολεμούσε δίπλα στον Μίμη Πιερράκο του Παναθηναϊκού, έναν από τους καλύτερους επιθετικούς της εποχής -πρώτο σκόρερ του πρωταθλήματος στα 1936, με 18 γκολ σε 10 ματς.
Μάκης Διόγος