Η Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή έδωσε τη Δευτέρα στη δημοσιότητα την έκθεσή της για τις υπαρκτές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, τις προβλέψεις των στόχων που έχουν τεθεί από τη συμφωνία των Παρισίων για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη, αλλά και τους τρόπους με τους οποίους μπορούν αυτοί να επιτευχθούν. Η έκθεση πραγματοποιήθηκε κατά παραγγελία, ώστε να εξειδικευθούν τα συμφωνηθέντα της εμβληματικής COP21 στη γαλλική πρωτεύουσα. Χρειάστηκε ενάμισης χρόνος, 91 επιστήμονες, δεκάδες άλλοι συνεισφέροντες, η αξιοποίηση 6.000 επιστημονικών δημοσιεύσεων και η επεξεργασία 42.000 σχολίων της επιστημονικής κοινότητας, για να εξαχθούν τα συμπεράσματα που δημοσιοποιήθηκαν στις αρχές της εβδομάδας.
Η επιστημονική εγκυρότητα που προσδίδει στην έκθεση το μέγεθος της επεξεργασμένης πληροφορίας για την κλιματική αλλαγή, είναι το σημαντικότερο πλεονέκτημά της, γι’ αυτό και συνυπέγραψαν το πόρισμα όλες οι χώρες που έχουν κυρώσει τη συμφωνία των Παρισίων, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, μετά από μια εβδομάδα επίμονων διαβουλεύσεων μεταξύ των κυβερνητικών αντιπροσωπειών και της επιστημονικής κοινότητας στη νοτιοκορεατική πόλη Ίντσον.
Τα συμπεράσματα της έκθεσης δεν αφήνουν περιθώρια εφησυχασμού μπροστά στο διαφορετικό κόσμο που παρουσιάζεται μέσα από τις γραμμές ενός κατά τα λοιπά τεχνοκρατικού κειμένου. Πίσω από τα επιστημονικά δεδομένα και τα εργαλεία της στατιστικής επιστήμης, η έκθεση αφηγείται ένα όραμα που μπορεί να καταλήξει στη διάσωση του πλανήτη ή σε έναν εφιάλτη, στοιχεία του οποίου ζούμε ήδη.
Αποτελώντας συστατικό στοιχείο της αργής πορείας προς τη συγκεκριμενοποίηση των μέτρων για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη, όπως αυτά υιοθετήθηκαν στο Παρίσι πριν από τρία κιόλας χρόνια, η έκθεση περιγράφει την τωρινή κατάσταση και τις προοπτικές της, παρουσιάζοντας συγκριτικά στοιχεία για τα σενάρια του περιορισμού της ανόδου της θερμοκρασίας στον 1,5οC και στους 2οC το 2100, σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή. Γεγονός που αποτελεί τη σημαντική διαφοροποίηση από τις προηγούμενες ανάλογες μελέτες.
Προδιαγεγραμμένη πορείαΗ θερμοκρασία του πλανήτη είναι ήδη υψηλότερη κατά 1οC σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή. Τα αέρια του θερμοκηπίου επηρεάζουν με διαφορά φάσης το κλίμα του πλανήτη μας, που σημαίνει ότι είναι ήδη προδιαγεγραμμένη η περαιτέρω άνοδος της θερμοκρασίας και της στάθμης της θάλασσας, που, σημειωτέον, θα συνεχίσει να ανεβαίνει ακόμα και αν σταθεροποιηθεί η θερμοκρασία. Οι παρελθούσες εκπομπές, σύμφωνα με την έρευνα, δεν επαρκούν για να υπερβούμε το όριο του 1,5 βαθμού Κελσίου, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι η κλιματική αλλαγή δεν είναι ήδη παρούσα. Με τους τρέχοντες ρυθμούς αύξησης της θερμοκρασίας, μεταξύ 2030 και 2052 η άνοδος αυτή θα γίνει πραγματικότητα. Ακόμα και αυτός ο μισός βαθμός επιπλέον του ιδανικού σεναρίου θα δημιουργήσει πολλούς κινδύνους. Η Αρκτική θερμαίνεται με διπλάσιο ή τριπλάσιο ρυθμό από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Ο 1,5°C είναι αρκετός, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των επιστημόνων, για να αποσταθεροποιηθεί η παγοκάλυψη, να θανατωθεί το 90% των κοραλλιών ζεστού νερού και να δημιουργήσει έντονα προβλήματα στη θαλάσσια ζωή και στους ανθρώπους.
Η πρόβλεψη με βάση τα τωρινά στοιχεία είναι ακόμα πιο αρνητική, καθώς οι δεσμεύσεις των χωρών στο πλαίσιο της συμφωνίας των Παρισίων καταλήγουν σε μια αύξηση που θα ξεπερνά κατά πολύ τους 3 βαθμούς Κελσίου. Η ανεπάρκεια των αποφάσεων των πολιτικών ηγετών οδηγεί σε ένα πολύ πιθανό μέλλον, στο οποίο οι καύσωνες θα είναι συχνοί, όπως και άλλα ακραία κλιματικά φαινόμενα (μεγάλες πυρκαγιές, περισσότεροι καταστροφικοί τυφώνες). Η μελέτη επιβεβαιώνει επίσης αυτό που ήδη περιέγραφαν και προηγούμενες έρευνες για τις μεγάλες και μη αντιστρεπτές οικοσυστημικές καταστροφές και την απώλεια ζωικών και φυτικών ειδών, που θα διαταράξουν και τα μέσα επιβίωσης των επηρεαζόμενων περιοχών. Πρόκειται για ένα μέλλον στο οποίο η ζωή για πολλές ιθαγενικές ομάδες και νησιωτικά έθνη θα γίνει ανυπόφορη στην πατρογονική τους γη, με αποτέλεσμα να εξωθηθούν στη μετανάστευση, δημιουργώντας κύματα περιβαλλοντικών προσφύγων σε μια ήδη κατακερματισμένη παγκόσμια κοινωνία. Αυτό που περιγράφεται, θα είναι ένας κόσμος μη αναγνωρίσιμος. Η επιμονή, λοιπόν, στους αναποτελεσματικούς στόχους που έχουν τεθεί ως το 2030 θα είναι καταστροφική, καθώς θα εξαλείψει οριστικά την πιθανότητα να επιτευχθεί ο επιθυμητός στόχος του 1,5 βαθμού. Αν δεν αλλάξουμε άμεσα, θα είναι ανώφελη η υιοθέτηση πιο φιλόδοξων στόχων μετά το 2030.
Το πιο αξιοσημείωτο τμήμα της έκθεσης είναι αυτό των συγκρίσεων μεταξύ των δύο πιθανών σεναρίων, όπως προκύπτουν από τη συμφωνία των Παρισίων. Η σύγκριση μεταξύ των δύο βασικών στόχων της συμφωνίας (ο περιορισμός της θερμοκρασιακής αύξησης στους 2 βαθμούς και ιδανικά στον 1,5) φανερώνει πόσο άστοχη ήταν και εξακολουθεί να είναι η εκτίμηση του προβλήματος από τις πολιτικές ηγεσίες και πόσο καταστροφικές είναι οι πολιτικές τους προτεραιότητες. Το σενάριο των 2 βαθμών αποδεικνύεται πολύ πιο επικίνδυνο από την εκτίμηση που είχε γίνει στο Παρίσι. Στην έκθεση που παρουσίασε ο ΟΗΕ, οι τέσσερις από τους πέντε βασικούς λόγους ανησυχίας αναθεωρούνται, για να σηματοδοτήσουν τους ουσιωδώς υψηλότερους κινδύνους που προκύπτουν από χαμηλότερα επίπεδα υπερθέρμανσης του πλανήτη στους ανθρώπους, τα ζωικά και φυτικά είδη και τις οικονομίες. Σύμφωνα με τις επιστημονικές εκτιμήσεις, βρισκόμαστε πολύ πιο κοντά απ΄ όσο εκτιμούσαμε σε σημεία καμπής και άλλους κομβικούς κινδύνους.
Κίνδυνος για τη βιοποικιλότητα
Το σενάριο της αύξησης στους 2 βαθμούς Κελσίου θα προκαλέσει πολύ σοβαρότερες ξηρασίες, λειψυδρίες και πλημμύρες, συγκριτικά με την αύξηση 1,5 βαθμού. Η στάθμη της θάλασσας θα φτάσει 10 εκατοστά υψηλότερα στο τέλος του αιώνα, εκθέτοντας 10 εκατ. περισσότερους ανθρώπους σε κινδύνους, όπως οι παράκτιες πλημμύρες, η καταστροφή καλλιεργειών και των αποθεμάτων πόσιμου νερού από το θαλασσινό.
Η επίδραση αυτού του επιπλέον μισού βαθμού μεταξύ των δύο σεναρίων προκαλεί τρομακτικές συνέπειες στη βιοποικιλότητα του πλανήτη. Το ποσοστό των ειδών (σε δείγμα 105.000) που θα απολέσουν τη μισή γεωγραφική τους εξάπλωση, διπλασιάζεται στους 2οC, φτάνοντας το 16% για τα φυτά, το 8% για τα ζώα, ενώ τριπλασιάζεται για τα έντομα (18%). Εξάλλου, γύρω στα 1,5-2,5 εκατ. km2 μόνιμα παγωμένου εδάφους παραπάνω αναμένεται να αποψυχθούν στο σενάριο των 2 βαθμών Κελσίου. Η πιθανότητα ενός αρκτικού καλοκαιριού χωρίς καθόλου θαλάσσια παγοκάλυψη ανά αιώνα, δεκαπλασιάζεται.
Οι αγροτικές ή αλιευτικές κοινότητες, οι φτωχότερες χώρες και τα νησιωτικά συμπλέγματα πλήττονται σκληρότερα από τα παραπάνω. Ο περιορισμός της αύξησης στον 1,5 βαθμό περιορίζει τους ευάλωτους πληθυσμούς στη φτώχεια και άλλους σχετικούς με την κλιματική αλλαγή κινδύνους κατά αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια ως το 2050. Ενώ στο σενάριο ανόδου της θερμοκρασίας στους 2 βαθμούς, η διαθεσιμότητα του φαγητού θα μειωθεί, καθώς η ποιότητα των καλλιεργειών θα χειροτερεύσει, ενώ θα μειωθεί και η οικονομική μεγέθυνση λόγω των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
Το καλύτερο δυνατό σενάριοΗ έκθεση περιγράφει τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να επιτευχθεί ο απαιτητικός, αλλά μαχητός περιορισμός της θερμοκρασιακής αύξησης στον 1,5 βαθμό. Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει να μειώσουμε μέχρι το 2030, σε 12 μόλις χρόνια, τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στο μισό των εκπομπών του 2010, με ορίζοντα τις μηδενικές εκπομπές το 2050. Προκειμένου να επιτευχθεί αυτό, θα πρέπει τα επόμενα χρόνια να γίνουν τεράστιοι μετασχηματισμοί σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο. Ο στόχος θα πρέπει να είναι η δημιουργία ενός διαφορετικού κόσμου, όταν τα παιδιά που γεννιούνται τώρα, θα βρίσκονται στην πιο παραγωγική τους ηλικία.
Στον κόσμο αυτό, το 70-85% του ηλεκτρισμού θα παράγεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ο στόχος αυτός είναι εφικτός, με δεδομένο ότι η εφαρμοσιμότητα των ηλιακών, αιολικών και αποθηκευτικών τεχνολογιών έχουν βελτιωθεί σημαντικά· ορισμένες, μάλιστα, περιβαλλοντικές οργανώσεις θεωρούν ότι το ποσοστό μπορεί να φτάσει και στο 100%. Η χρήση της βενζίνης και του πετρελαίου για την παραγωγή ενέργειας μπορεί να πέσει στο 8% εφαρμόζοντας τεχνολογίες δέσμευσης άνθρακα. Η χρήση ορυκτών καυσίμων θα πρέπει να σταματήσει τάχιστα. Μέχρι το 2030, η συνολική κατανάλωση άνθρακα πρέπει να περικοπεί περί τα 2/3 και μέχρι το 2050 σχεδόν να μηδενιστεί. Παράλληλα, η χρήση της πυρηνικής ενέργειας θα αυξηθεί στο σενάριο του 1,5 βαθμού. Οι μετακινήσεις θα είναι σε ποσοστό 35%-65% χαμηλών ή μηδενικών εκπομπών ρύπων, ενώ στην αγορά θα κυριαρχεί η ηλεκτροκίνηση. Οι αναγκαίες επενδύσεις σε υποδομές, δράσεις ενίσχυσης της προσαρμοστικότητας στην κλιματική αλλαγή και νέες τεχνολογίες θα πρέπει να φτάνουν περίπου στο 1 τρισ. δολάρια το χρόνο ως το 2050.
Η σχέση μας με τη γη θα μετασχηματιστεί. Η αξιοποίησή της θα πρέπει να γίνεται με διαφορετικές αρχές, καθώς τα δάση που υπάρχουν, θα πρέπει να προστατευθούν και να διευρυνθούν για την αύξηση της δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα. Μεγάλες εκτάσεις θα δεσμευθούν για προγράμματα δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα ή παραγωγή βιοκαυσίμων. Όλα τα παραπάνω θα πιέσουν την παραγωγή τροφής, καθιστώντας αναγκαίες, δύσκολες αποφάσεις.
Ζήτημα πολιτικής βούλησης
Η έρευνα αποφεύγει να καταπιαστεί με το αν όλα τα παραπάνω είναι εφικτά. Οι επιστήμονες συμφωνούν ότι αυτό είναι δουλειά των κυβερνήσεων, οι οποίες προσπάθησαν να επηρεάσουν τα συμπεράσματα που παρουσιάστηκαν αυτή την εβδομάδα. Σε προηγούμενα σχέδια της έκθεσης, στην αρχή υπήρχε μια δήλωση ανώτερων αξιωματούχων. Στην τελική μορφή, αυτή λείπει, γεγονός ενδεικτικό της πολιτικής ευαισθησίας στα ζητήματα του κλίματος. Οι αναφορές στη βιώσιμη ανάπτυξη αφαιρέθηκαν, όπως επίσης -μετά από απαίτηση των ΗΠΑ- αφαιρέθηκε και η λέξη «ουσιώδεις» για τις διαφορές των δύο σεναρίων. Ως επιρροή των ΗΠΑ μπορούν να χαρακτηριστούν και οι προτάσεις που αφορούν τη χρήση πυρηνικής ενέργειας. Η αμερικανική αντιπροσωπεία αμέσως μετά τη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία παίρνει αποστάσεις από τα συμπεράσματα, τονίζοντας ότι η αποδοχή της έκθεσης «δεν πρέπει να θεωρηθεί ως υποστήριξη των ΗΠΑ στα ευρήματα και στα μηνύματά της». Προβλήματα δημιούργησαν κατά τη διάρκεια των διαβουλεύσεων με τις κυβερνητικές αντιπροσωπίες τόσο αναπτυσσόμενες χώρες και μεγάλοι ρυπαντές, όπως η Ινδία, η Κίνα κ.α, αλλά και η Σαουδική Αραβία, που αμφισβήτησε τους στόχους για τη μείωση της χρήσης των ορυκτών καυσίμων.
Η ΕΕ μέσω των Επιτρόπων για την Ενέργεια και την Έρευνα, Αρίας Κανιέτες και Κάρλος Μοέντας αντίστοιχα, χαιρέτησε την έκθεση, τονίζοντας ότι «η επιστήμη μάς έδωσε την απάντηση και είναι ξεκάθαρη: η ειδική έκθεση επιβεβαιώνει ότι ο περιορισμός της κλιματικής αλλαγής στους 1,5 βαθμούς είναι αναγκαία» και αναφέρθηκε γενικόλογα στη βάση των φιλόδοξων δεσμεύσεων στην επόμενη συνδιάσκεψη για το κλίμα, που θα πραγματοποιηθεί στο Κατοβίτσε την Πολωνίας: «Η έκθεση δείχνει ότι ο 1,5°C είναι εφικτός, με δεδομένο ότι θα δράσουμε τώρα και χρησιμοποιήσουμε κάθε εργαλείο που έχουμε στη διάθεσή μας. Το Δεκέμβρη οι χώρες θα συγκεντρωθούν στη Σύνοδο του ΟΗΕ για το Κλίμα στο Κατοβίτσε της Πολωνίας για να κάνουν απολογισμό της προόδου προς τους παγκόσμιους στόχους μας για το κλίμα. Ο κόσμος πρέπει να είναι συλλογικά πιο φιλόδοξος, πρέπει να υλοποιούμε τους στόχους μας και να προετοιμαζόμαστε για μια οικονομία χωρίς χρήση άνθρακα, όσο το δυνατό νωρίτερα αυτό τον αιώνα. Αυτό το μήνυμα θα μεταφέρουμε στο Κατοβίτσε». Κατέληξαν δε με τη διαβεβαίωση ότι η ΕΕ θα συμμορφωθεί με τις δεσμεύσεις που απορρέουν από τη συμφωνία των Παρισίων για τη μείωση των εκπομπών.
Πέτρος Κοντές Σ. ΦΑΜΕΛΛΟΣ:Χρειάζεται ενίσχυση των προσπαθειώνΟ αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος, με αφορμή την ειδική έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή και την επερχόμενη 24η Σύνοδο του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή (COP24) στο Κατοβίτσε (2-14 Δεκεμβρίου 2018), υπογράμμισε ότι έχει αποδειχθεί με τον πιο εμφατικό τρόπο ότι η εφαρμογή των υφιστάμενων εθνικών δεσμεύσεων μείωσης εκπομπών των διαφόρων χωρών δεν θα είναι αρκετή. «Χρειάζεται σημαντική ενίσχυση των προσπαθειών με άμεση ανάληψη πρόσθετων δράσεων», σημείωσε, αναφέροντας επίσης ότι η Ελλάδα είναι έτοιμη να συνεισφέρει σε αυτήν την προσπάθεια, στο μερίδιο που της αναλογεί, εφόσον η εφαρμογή των τρεχουσών εθνικών συνεισφορών θα οδηγήσει σε διπλάσια αύξηση της θερμοκρασίας έως το 2100.
«Πρέπει οπωσδήποτε να κινηθούμε κάτω από τον στόχο των 2°C», τόνισε ο Σωκράτης Φάμελλος, καθώς ήδη η αυξημένη συχνότητα εκδήλωσης ακραίων καιρικών φαινομένων δοκιμάζει την αντοχή όλων των κρατών. «Η απάντηση βρίσκεται σε ένα άλλο παραγωγικό μοντέλο για την παγκόσμια ανάπτυξη, με κυρίαρχα στοιχεία τις χαμηλές εκπομπές άνθρακα, την κλιματική ανθεκτικότητα, την κυκλική οικονομία και τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης, στοιχεία που η Ελλάδα έχει ήδη ενσωματώσει στην Εθνική Αναπτυξιακή της Στρατηγική. Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και οι επενδύσεις μηδενικών αποβλήτων, καθώς και η “κυκλικότητα” πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και στην αδειοδότηση, ιδιαίτερα την περιβαλλοντική, αλλά και στα δημόσια και ιδιωτικά εργαλεία χρηματοδοτήσεων και δανεισμού των επιχειρήσεων», επεσήμανε επίσης.
Κλείνοντας την τοποθέτησή του, ο αν. ΥΠΕΝ τόνισε ότι επιτέλους στη σύνοδο του Κατοβίτσε θα πρέπει να υιοθετη��ούν οι κανόνες και οι κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή της Συμφωνίας των Παρισίων, με έναν τρόπο που να διασφαλίζει απόλυτα και ξεκάθαρα την εφαρμογή της και παράλληλα τη διαφάνεια, τη λογοδοσία και τη συγκρισιμότητα.
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣΕκτός τόπου και χρόνου το κυνήγι υδρογονανθράκωνΗ Greenpeace και το WWF δράττονται της ευκαιρίας να επισημάνουν τους κινδύνους από την εξόρυξη υδρογονανθράκων, με αφορμή τα αποτελέσματα της ειδικής έκθεσης του ΟΗΕ. Ο Νίκος Χαραλαμπίδης της Greenpeace με επιστολή του στον πρωθυπουργό επισημαίνει ότι «με αυτά τα δεδομένα, οποιαδήποτε συζήτηση για περαιτέρω έρευνα με σκοπό την ανεύρεση και αξιοποίηση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων είναι εκτός τόπου και εξαιρετικά επικίνδυνη για την οικονομία και την κοινωνία. Με δεδομένο ότι δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε πάνω από το 25% των ήδη γνωστών αξιοποιήσιμων κοιτασμάτων, καταλαβαίνετε πόσο άστοχη θα ήταν η αναζήτηση νέων!», καλώντας τον πρωθυπουργό, με αφορμή και τη τριμερή Σύνοδο Κορυφής Κύπρου, Ελλάδας και Αιγύπτου, να αναλάβει «πρωτοβουλία, σε συνεργασία με τον Αιγύπτιο και τον Κύπριο συνάδελφό σας, για την προστασία της Μεσογείου και των λαών της από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, βιώσιμη γεωργία, προστασία δασικών και θαλάσσιων οικοσυστημάτων, προστασία υποδομών, έξυπνα δίκτυα και διασυνδέσεις, σύγχρονα συστήματα εξοικονόμησης ενέργειας και προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας αποτελούν μερικές από τις κοινές δράσεις και πρωτοβουλίες που μπορείτε να αναλάβετε». Ο διευθυντής του ελληνικού γραφείου της Greenpeace κλείνει καλώντας τον πρωθυπουργό να κάνει τη σωστή επιλογή σε ένα τόσο σημαντικό θέμα: «Κύριε πρωθυπουργέ, πολίτες, πολιτικοί και ηγέτες κρινόμαστε από τις επιλογές μας. Έχετε την πληροφορία και την ευκαιρία να κάνετε την σωστή επιλογή για την κοινωνία, την οικονομία, το περιβάλλον. Είναι στο χέρι σας. Μην την αφήσετε να πάει χαμένη».
Ανάλογη ήταν και η δήλωση του Νίκου Μάντζαρη, υπεύθυνου του τομέα Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής του WWF Ελλάς: «Η τελευταία έκθεση του IPCC δεν αφήνει κανένα περιθώριο παρερμηνείας. Δεν υπάρχει απολύτως κανένα περιθώριο καθυστέρησης για την ανάληψη δράσεων προστασίας από την κλιματική αλλαγή. Παρόλα αυτά, δυστυχώς στην Ελλάδα, η μάχη ενάντια στη μεγαλύτερη απειλή του 21ου αιώνα, δεν είναι τίποτε παραπάνω από ένα σύνθημα. Παρά την πανηγυρική έγκριση της παγκόσμιας Συμφωνίας για το κλίμα, η ελληνική κυβέρνηση στηρίζει με ζήλο τις εξορύξεις υδρογονανθράκων, ενώ προωθεί την κατασκευή νέων λιγνιτικών μονάδων που καίνε το πιο ρυπογόνο καύσιμο στον πλανήτη, προσπαθώντας ταυτόχρονα να παρατείνει και τη ζωή υφιστάμενων. Το WWF Ελλάς καλεί την κυβέρνηση να σταματήσει τώρα τα σχέδια εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου και να δεσμευτεί τώρα για απεξάρτηση από τον λιγνίτη ως τις αρχές της δεκαετίας του 2030».