ΣΤΑΥΡΟΣ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗΣ«Στ΄ αμπέλια», εκδόσεις Πόλις
«Δεν βρίσκω τίποτε πιο βαρετό από το να ακούς ή να διαβάζεις για τα παιδικά χρόνια κάποιου». Μια τέτοια εισαγωγή δεν σε προδιαθέτει θετικά για την ανάγνωση ακόμα κι ενός μικρού βιβλίου, 85 περίπου σελίδων. Είναι, ωστόσο, η «εισαγωγή» που επέλεξε για το οπισθόφυλλο, μάλλον ο ίδιος ο συγγραφέας, ο οποίος, αμέσως μετά, προσθέτει: «Πρέπει να τον αγαπάς πολύ για να το αντέξεις».
Τον Σταύρο Ζουμπουλάκη, πάντως (γιατί περί αυτού πρόκειται και περί της τελευταίας του συνεισφοράς στα γράμματά μας με τίτλο «Στ΄αμπέλια»), αρκεί να τον εκτιμάς όσο τού πρέπει, για να μην σε αποτρέψει η «προειδοποίησή» του: είναι απίθανο να αποφάσισε να γράψει κάτι τόσο πολύ βαρετό.
Όντως, αυτό το πολύτιμο μικρό βιβλίο δεν είναι μια ακόμα νοσταλγική αναφορά σ΄ έναν χαμένο παράδεισο των παιδικών χρόνων, στη Συκιά της Λακωνίας. Είναι μια ελκυστική διήγηση, που μιλάει για έναν κόσμο που χάθηκε, γραμμένη με συγκίνηση και αγάπη. «Υπάρχει συγκίνηση χωρίς νοσταλγία, μας διαβεβαιώνει ο ίδιος —και το βιβλίο του το αποδεικνύει. Και προσθέτει: «Ίσως μάλιστα να είναι έτσι πιο αδρή η συγκίνηση (...) Αυτό τον κόσμο τον νοσταλγεί μόνο όποιος δεν τον έχει γνωρίσει».
Στον αναγνώστη, αυτή η συγκίνηση αντανακλά με ιδιαίτερο τρόπο, καθώς τον βοηθάει να δει το ρόλο που έχει παίξει στη διαμόρφωση ενός συγγραφέα με τα συγκεκριμένα πνευματικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά. Και να καταλάβει, τελικά, το ρόλο που παίζουν τα παιδικά χρόνια και οι τόποι τους στη διαμόρφωση όλων μας.
«Τα εννιά καλοκαίρια στ΄ αμπέλια έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη ζωή μου (...) Εκεί έχει τη ρίζα της μια ηθική επιλογή, που κάποτε πήρε και πολιτικά χαρακτηριστικά, ότι θα είμαι πάντα με τη μεριά των φτωχών και αδικημένων», εξομολογείται ο Στ. Ζουμπουλάκης, εν είδει επιλόγου στο βιβλίο του. Εκείνο, πάντως, που το καθιστά ξεχωριστό έργο της τέχνης τού λόγου, είναι και το γεγονός ότι, διαβάζοντάς το, ζητάς να το ξαναδιαβάσεις. Με τη βεβαιότητα ότι κάτι περισσότερο πάλι θα σου προσφέρει η απόλαυση αυτής της ανάγνωσης.
Χ. Γ.