Η τέχνη πρέπει να προσφέρεται
Η Μάνια Παπαδημητρίου μιλά για τον «Μονόλογο» της Σιμόν ντε Μποβουάρ
Μια διασκευή του «Μονόλογου» της Σιμόν ντε Μπωβουάρ από την Αθηνά Κεφαλά ερμηνεύει τις Πέμπτες στο πατάρι του Γαβριηλίδη η Μάνια Παπαδημητρίου. Πρόκειται για ένα έργο δυνατό που συζητήθηκε πολύ την εποχή που βγήκε και εξακολουθεί να ταράζει με τις οξυδερκείς ψυχολογικές παρατηρήσεις του για το γυναικείο ψυχισμό, πολύ επίκαιρο στις μέρες της κρίσης. Παράσταση με δωρεάν είσοδο στο πατάρι ενός βιβλιοπωλείου. Σημαίνει κάτι; Εντάσσεται σε μια ιδέα αλληλεγγύης; Ίσως να περιμένουμε να την δούμε, δηλαδή, και σε δημόσιους χώρους;Το αναλόγιο αυτό που κάνουμε πάνω σε μια ιδέα και με την καθοδήγηση της Αθηνάς Κεφαλά και υπό τους ήχους της μουσικής από το βιολοντσέλο της Μαίρης Σκοπελίτη είναι μια πρώτη γεύση για μια παράσταση που θέλουμε να κάνουμε του χρόνου σε θέατρο κανονικό…. Έτσι ξεκινήσαμε!.. Παίζουμε, λοιπόν, πάνω σ’ ένα τραπέζι. Με το φωτισμό του χώρου Έχουμε δηλαδή μόνο το σώμα κι ένα μικρόφωνο! Είχα καιρό να αισθανθώ τέτοια ευθύνη και τέτοια διάθεση να μοιραστώ με τον κόσμο λόγο θεατρικό. Η διασκευή της Αθηνάς Κεφαλά είναι υπέροχη. Πολύ ωραίος σύγχρονος λόγος που ενώνει το τότε με το σήμερα αλλά και το χιούμορ με τον πικρό σαρκασμό! Υπάρχει μια γεύση πικρίας σε συγκεκριμένη κατηγορία γυναικών κυρίως, αλλά και ανδρών πια στην εποχή μας, στη μέση της ζωής ένα αίσθημα τρομακτικού πανικού μπροστά στο θάνατο, που γίνεται αφόρητο τις ώρες της μοναξιάς, που ολοένα πολλαπλασιάζονται…
Η συνάντησή μου με την Αθηνά Κεφαλά, την οποία γνώριζα βέβαια από παλιά αλλά είχα την ευκαιρία να γνωρίσω καλύτερα μέσα από το τμήμα Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ και να επεξεργαστούμε τις θέσεις του προγράμματος πολιτισμού μαζί, έχει και πολιτικό χαρακτήρα για μένα. Πολιτικό, όμως, από την πλευρά της καλλιτεχνικής συγγένειας! Τι είναι δηλαδή προτιμότερο, για έναν καλλιτέχνη; Να διεκδικεί μέσα από το γραφείο του και τα τηλέφωνα μια θέση σε θέατρο ή φεστιβάλ; Ή να κατεβαίνει στο δρόμο με τις καθαρίστριες και να βλέπει την ανάγκη της τέχνης από κοντά, Η Αθηνά ήταν πάντα εκεί και πριν και μετά, όπως κι εγώ όπως και πολλοί άλλοι καλλιτέχνες που δεν γνωριζόμασταν και γνωριστήκαμε μέσα απ αυτές τις διαδικασίες μέσα και έξω απ τη βουλή! Θα βαδίσουμε παρέα για να συναντηθούμε με τους φυσικούς και αισθητικούς συμμάχους μας. Σε χώρους που μπορούν να προσφερθούν και να προσφέρουν πολιτισμό. Σε πείσμα των καιρών και σε πείσμα της ευκολίας της συνήθειας.
Πρόκειται για ένα δύσκολο αλλά πολύ ουσιαστικό έργο για το γυναικείο ψυχισμό. Μιλά για την αποπροσωποποίηση δίνοντάς της την έμφυλη διάσταση. Αποτελεί η επιλογή του έργου παρέμβαση στα γυναικεία θέματα που άνοιξαν ξανά με την κρίση και όσα έφερε αυτή ειδικά στις γυναίκες;Προσωπικά το θέμα της γυναικείας ψυχολογίας με κάνει λίγο καχύποπτη! Σκέπτομαι: γιατί γυναικείο; Ο τρόμος της μοναξιάς και του θανάτου και το ναρκισσιστικό κενό όταν τελειώνει η νεότητα και ο χρόνος των ερώτων δεν είναι μόνο γυναικείο! Είναι πανανθρώπινο! Όμως, ένα στοιχείο που είναι ξεχωριστό σε μας τις γυναίκες είναι η περίφημη σχέση με τη μάνα! Αν αυτή δεν έχει υπάρξει σωστά, τότε όλα πάνε στραβά: οι σχέσεις με τους άντρες, με τα παιδιά γιατί είναι κακές οι σχέσεις της γυναίκας με τον εαυτό της. Πριν από κάποια χρόνια θα σκεφτόμουν ότι έχουμε να κάνουμε με ένα δράμα. Τώρα πραγματικά δεν ξέρω, γιατί μερικά πράγματα ��ου μοιάζουν σάτιρα και σαρκασμός!
Πώς ήταν η πρόσφατη εμπειρία σας από τη σύντομη θητεία σας στη βουλή; Πώς συνεχίζει την πολιτική της δραστηριότητα η πολίτης/καλλιτέχνης Μάνια Παπαδημητρίου;Η πορεία μου στη βουλή ήταν πολύ ενδιαφέρουσα, συναρπαστική εμπειρία. Και η επιστροφή μου στην τέχνη είναι σαν να ξαναπιάνω ένα νήμα που ήξερα αλλά με τελείως άλλη σχέση πια μ’ αυτό που λέμε ζωή. Ως βουλευτής προσπάθησα -και τώρα προσπαθώ- να εξηγήσω πως πρέπει να δώσει η πολιτεία τη δυνατότητα στο εναλλακτικό να υπάρξει δίπλα στο θεσμικό. Κι αυτό γιατί το θεσμικό είναι παρέες που ανακυκλώνονται στις κυρίαρχες σκηνές της χώρας! Όλοι το καταλαβαίνουν αλλά στο δια ταύτα δεν μπορούν παρά να κάνουν το «εφικτό» που είναι ό,τι γινόταν πάντα. Υπάρχει εκεί έξω γνήσια δυναμική καλλιτεχνική ζώσα πραγματικότητα, αληθινά επαναστατική! Δηλαδή, που κάνει αυτό που λέγανε παλιά και για τον Κάρολο Κουν, «ωραία φασαρία». Αυτό μου λείπει από τις καλοσυγυρισμένες αίθουσες και τα θεατρικά σαλόνια. Η ωραία φασαρία των καλλιτεχνών της άρτε πόβερα και η δυνατότητα να εξελίξεις αυτή τη φασαρία σε αρθρωμένο λόγο ποιητικό που θα ακουμπήσει στις ανάγκες και στις αγωνίες των ανθρώπων, που έχουν ανάγκη την τέχνη όχι για να κάνουν δημόσιες σχέσεις αλλά για να περάσουν καλά, να χαρούν ή να συγκινηθούν!
Αν είχατε να κάνετε μια άμεση πρόταση για το θέατρο στην Ελλάδα, ποιο θα ήταν το πρώτο μέτρο που θα προτείνατε, η πρώτη πρόταση που θεωρείτε απαραίτητη;Ωραία ερώτηση! Το πρώτο μέτρο θα ήταν να εντάξω στα μέτρα για την ανθρωπιστική κρίση τμήμα της ιατρικής ασφάλισης και εισιτήρια μέσων μαζικής μεταφοράς για άνεργους καλλιτέχνες που εργάζονται. Θα απελευθέρωνα άμεσα τις μικρές ιδιωτικές χορηγίες και θα έδινα κίνητρα για να πηγαίνουν προς ομάδες νέων καλλιτεχνών, έτσι ώστε να ευνοήσω τις προσπάθειες των μικρών και πενήτων καλλιτεχνών και να πολλαπλασιάζω τις πιθανότητες της υγιούς άμιλλας, πράγμα απαραίτητο στην τέχνη. Αμέσως μετά θα έφτιαχνα δίκτυο με εξέδρες στις γειτονιές με καλλιτεχνικά σχήματα διαφόρων ηλικιών από πολύ άξιους καλλιτέχνες που θα δέχονταν να παίξουν με λίγα χρήματα ή με κουτί, για τις νύχτες του καλοκαιριού που έρχεται, ώστε ο κόσμος με μια μπιρίτσα και πολύ φτηνό ή καθόλου εισιτήριο να μπορεί να διασκεδάσει όπως εκείνα τα βράδια στην ΕΡΤ! Η τέχνη είναι αγαθό που πρέπει να προσφέρεται! Αλλά ο καλλιτέχνης πρέπει να μπορεί να ζήσει. Και κυρίως να μπορεί να αρρωστήσει. Καλλιτέχνης δεν είναι μόνο ο γνωστός, δηλαδή ο διάσημος, ή ο γνωστός του γνωστού δηλαδή ο ημέτερος, είναι και ο καθένας που έχει ταλέντο διάθεση και πάθος να τιμήσει την τέχνη που έμαθε έστω και σε μια χώρα σαν τη δική μας με τέτοια ανθρωπιστική κρίση.
Μαρώ Τριανταφύλλου
maro33@otenet.gr