«Η ΑΠΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΧΑΪΝΕΚΕΝ»
Καλόκαρδοι εγκληματίες
Το 1983 έγινε στο Άμστερνταμ μια απαγωγή η οποία μονοπώλησε επί αρκετές εβδομάδες τα ΜΜΕ. Απήχθη, από μια ομάδα πέντε ανδρών, ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο, ο Φρέντι Χάινεκεν, ιδιοκτήτης της μεγάλης ζυθοποιίας. Το ποσό που ζητήθηκε από τους απαγωγείς και καταβλήθηκε ήταν περίπου 35 εκατομμύρια φιορίνια, δηλαδή περί τα 46 εκατομμύρια ευρώ με σημερινές τιμές. Ενώ όλα πήγαν καλά, τελικά οι δράστες συνελήφθησαν και καταδικάστηκαν σε ποινές από 8 έως 12 χρόνια.
Ο βραβευμένος με Έμι δημοσιογράφος, Πίτερ Ρ. Ντε Βρις, έγραψε το 1987 ένα ογκώδες βιβλίο 800 σελίδων για την υπόθεση. Το βιβλίο αυτό μετετράπη σε σενάριο 110 σελίδων από τον Γουίλιαμ Μπρούκφιλντ και ο Ντάνιελ Άλφρεντσον, ο οποίος σκηνοθέτησε το δεύτερο και το τρίτο μέρος της τριλογίας Μιλένιουμ («Το κορίτσι που έπαιζε με τη φωτιά», «Το κορίτσι στη φωλιά της σφήκας»), μετέφερε στον κινηματογράφο την υπόθεση. Η ταινία «Η απαγωγή του κυρίου Χάινεκεν» (Kidnapping Freddy Heineken) αφηγείται τα δραματικά εκείνα τα γεγονότα, από τη στιγμή που οι πέντε φίλοι αποφάσισαν να προχωρήσουν στην απαγωγή μέχρι τη σύλληψή τους.
Οι Κορ Βαν Χουτ, Γουίλεμ Χόλεντερ, Φρανς «Σπάικς» Μέιχερ, Γιαν «Κατ» Μπελάαρντ και Μάρτιν «Μπρέικς» Έρκαμπς, ήταν φίλοι και συνεταίροι σε μια οικοδομική εταιρεία, τα οικονομικά προβλήματα της οποίας τους ανάγκασαν να αναζητήσουν τραπεζικό δάνειο. Όμως, επειδή καμία τράπεζα δεν τους δάνειζε, αποφάσισαν να κάνουν το μεγάλο κόλπο. Οργάνωσαν το σχέδιο με μεγάλη προσοχή και μια μέρα απήγαγαν τον Χάινεκεν και τον οδηγό του. Τους μετέφεραν σε ένα χώρο που είχαν κατασκευάσει, με τέλεια ηχητική μόνωση, και περίμεναν τα λύτρα που είχαν ζητήσει. Τελικά αν και είχαν οργανώσει την τέλεια απαγωγή δεν κατάφεραν να απολαύσουν τα χρήματα που πήραν και σύντομα βρέθηκαν στη φυλακή. Αυτό συνέβη επειδή δεν ήταν πραγματικοί εγκληματίες, αλλά μια παρέα, όχι κακών ανθρώπων, που αποφάσισαν να εγκληματήσουν για να βγουν από το οικονομικό αδιέξοδο χωρίς να χρησιμοποιήσουν καθόλου βία εναντίον των θυμάτων τους. Αυτό ήταν και το τρωτό τους σημείο. Η αστυνομία υποπτεύθηκε πως δεν είχε να κάνει με οργανωμένη συμμορία και το εκμεταλλεύτηκε για να φτάσει στην εξιχνίαση της απαγωγής.
Βρισκόμαστε μπροστά σε μια θαυμάσια ταινία. Πρόκειται για ένα δράμα που μετατρέπεται σε θρίλερ αγωνίας αλλά και ψυχολογικό θρίλερ. Πάνω απ’ όλα όμως είναι μια ταινία χαρακτήρων. Κρατώντας τους θεατές σε μια διαρκή ισορροπία επάνω σε τεντωμένο σχοινί, καθώς η ένταση κορυφώνεται, ο σκηνοθέτης σκιαγραφεί αρχικά τους ήρωές του και όσο προχωρά η δράση αρχίζει και διεισδύει μέσα τους. Τα γεγονότα επιδρούν επάνω τους και αρχίζουν να διαφαίνονται οι ξεχωριστές πτυχές των χαρακτήρων τους. Καθώς αρχίζουν οι αμφιβολίες από κάποιους για την πράξη τους, ξεκινούν και οι συγκρούσεις μεταξύ τους και αρχίζουν να δημιουργούνται ρωγμές στη φιλία τους.
Υπάρχει δράση, εντάσεις και κορυφώσεις, αγωνία και σασπένς, κάποιες στιγμές χιούμορ. Υπάρχει, όμως, κι ακόμη μία ανάγνωση που μας λέει πως όλα όσα συνέβησαν είχαν κοινωνικά αίτια και αφορμή ήταν η οικονομική ύφεση της εποχής. Οι πέντε αυτοί άνθρωποι βρέθηκαν κατεστραμμένοι οικονομικά, προσπάθησαν να βρουν νόμιμη διέξοδο, αλλά το «όχι» των τραπεζών τούς μετέτρεψε σε απαγωγείς.
strakersan@gmail.com
kersanidis.wordpress.com «ΠΑΡΑΜΟΝΕΥΟΝΤΑΣ»
Μνήμη και αφύπνιση
Στην «Εποχή» της 11ης Μαΐου 2014 είχε δημοσιευτεί κείμενό μου, με τίτλο «Ο μηχανισμός της μνήμης και της αφύπνισης» για την ταινία του Βασίλη Κατσίκη, «Lurk» (Παραμονεύοντας). Η κριτική είχε γραφτεί με αφορμή την προβολή της ταινίας στη Θεσσαλονίκη, σε εκδήλωση της δημοτικής παράταξης Θεσσαλονίκη-Ανοιχτή Πόλη και του ρ/σ «93.4 Στο Κόκκινο». Τώρα που η ταινία προβάλλεσαι στους κινηματογράφους, αναδημοσιεύουμε μέρος του κειμένου.
«Η ταινία είναι, καταρχάς, ένα ψυχολογικό θρίλερ, αφού διαθέτει όλα εκείνα τα στοιχεία που το χαρακτηρίζουν ως τέτοιο. Ο σκηνοθέτης καταφέρνει να δημιουργήσει μια κλειστοφοβική ατμόσφαιρα τρόμου, καθώς κλιμακώνει την αγωνία και περιπλέκει το μυστήριο. Η απειλή πλανάται καθ’ όλη τη διάρκεια της ταινίας, τα φλας μπακ μας ταξιδεύσουν στο χρόνο και στην ψυχική κατάσταση της γυναίκας. Χρησιμοποιώντας με μαεστρία μια σειρά από κλισέ των ταινιών του είδους και αφού κερδίζει τις εντυπώσεις σε επίπεδο σασπένς, ο Κατσίκης φροντίζει να αφήσει μικρές ρωγμές, μέσα από τις οποίες μπορεί ο θεατής να διακρίνει τις πραγματικές του προθέσεις.
Οι αναφορές του στο Χίτσκοκ και ιδίως στον Πολάνσκι είναι πολλές και αυτό που κάνει είναι μια ταινία επάνω στη μνήμη, την απώλεια και την επαναφορά της, διά της οποίας επέρχεται η αφύπνιση. Σε μια απροσδόκητη εξέλιξη μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας, μεταξύ ύπαρξης και ανυπαρξίας, ο νεαρός εισβολέας λέει στη γυναίκα τη φράση κλειδί: "ήλθα για να σε ξυπνήσω". Γύρω από αυτήν τη φράση αναπτύσσεται όλη η ταινία, που σημαίνει πως έχοντας απωλέσει κάποιος τη μνήμη του, άνθρωπος ή κοινωνική ομάδα, βυθίζεται σε λήθαργο, γίνεται έρμαιο των καταστάσεων, πέφτει θύμα εκμετάλλευσης. Χρειάζεται να έρθει αυτό το κάτι, ένα ταρακούνημα, για να επανέλθει, να αφυπνιστεί, να δει την πραγματικότητα, να εξεγερθεί, να διεκδικήσει.
Γίνεται πλέον σαφές το κοινωνικό μήνυμα της ταινίας. Η παγιδευμένη γυναίκα καταφέρνει να απελευθερωθεί από τα δεσμά της. Μια κοινωνία ναρκωμένη μέσα στο λήθαργο της επίπλαστης ευδαιμονίας χάνει την ταυτότητά της, την ψυχή της. Χρειάζεται ένα σοκ για να αφυπνιστεί, για να αναζητήσει όσα έχει χάσει, να απελευθερωθεί, όπως η ηρωίδα του φιλμ».
Στρα. Κερ.
ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ«Μακριά από τους ανθρώπους» (Loin des hommes) του Νταβίντ Ελχόφεν: Στο διήγημα του Αλμπέρ Καμί «Η φιλοξενία» (συλλογή «Η εξορία και το βασίλειο», εκδόσεις Ζαχαρόπουλος), βασίζεται η θαυμάσια αυτή ταινία, η οποία μας μεταφέρει στην Αλγερία στα χρόνια του αντιαποικιοκρατικού αγώνα.
1954 και οι Αλγερινοί πολεμούν εναντίον των Γάλλων για την ανεξαρτησία τους. Ο δάσκαλος ενός χωριού, ο Νταρού, αναλαμβάνει να συνοδεύσει τον Μοχάμεντ, έναν άνδρα που κατηγορείται για φόνο, στην πόλη. Οι δύο άνδρες κυνηγημένοι από τους συγγενείς του θύματος αλλά και από τους Γάλλους, βρίσκονται μπροστά σε ηθικά διλήμματα, βία και μισαλλοδοξία.
«Το πέρασμα» (Sadilisheto) του Στέφαν Κομαντάρεφ: Πριν από 25 χρόνια, ο Μίτιο, ενώ έκανε τη στρατιωτική του θητεία στα σύνορα, είχε σκοτώσει ένα ζευγάρι Ανατολικογερμανών που προσπαθούσαν να διαφύγουν στη Δύση. Τώρα ο Μίτιο ζει μαζί με το γιο του, σε ένα φτωχό χωριό στα σύνορα Βουλγαρίας, Ελλάδας και Τουρκίας και περνάει λαθραία σύρους πρόσφυγες από την Τουρκία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι σχέσεις με το γιο του Βάσκο είναι τεταμένες, η γυναίκα του έχει πεθάνει μερικούς μήνες πριν και κάνει αυτή τη δουλειά επειδή έχει μείνει άνεργος. Θαυμάσια ταινία από τη Βουλγαρία, σκληρή και τρυφερή με θέμα τις καθημερινές ανθρώπινες τραγωδίες και τα ιστορικά γεγονότα που τις καθορίζουν.
«1.000 φορές καληνύχτα» (Tusen ganger god natt) του Έρικ Πόοουπ: Η Ρεμπέκα είναι φωτογράφος σε εμπόλεμες ζώνες. Σε μια αποστολή στην Καμπούλ τραυματίζεται, ενώ άλλη μια βόμβα εκρήγνυται όταν ξεκινά για να επιστρέψει στην πατρίδα της. Ο άντρας της και οι κόρες της, μην αντέχοντας να ζουν στην αγωνία, της ζητούν να τα παρατήσει. Εκείνη υπόσχεται πως δεν θα ξαναπάει σε ταραγμένες περιοχές και αναλαμβάνει μια δουλειά στην Κένυα η οποία φαίνεται ασφαλής.
«Σε θέση βολής» (The gunman) του Πιέρ Μορέλ: Ένας απόστρατος των Ειδικών Δυνάμεων, που υποφέρει από μετατραυματικό στρες, προσπαθεί να ξαναβρεί τον έρωτα της ζωής του, αφού προηγουμένως ταξιδέψει από το Λονδίνο στη Βαρκελώνη και διασχίσει την Ευρώπη για να καθαρίσει το όνομα του.
«Εξωτικό ξενοδοχείο Μάριγκολντ 2» (The second best exotic Marigold Hotel) του Τζον Μάντεν: Πριν τρία χρόνια γίναμε ένοικοι ενός ξενοδοχείου με τους πιο διασκεδαστικούς και αναπάντεχους συγκατοίκους και τώρα το «Εξωτικό Ξενοδοχείο Μάριγκολντ» ανοίγει και πάλι, για μια ιστορία γεμάτη γέλιο, συγκίνηση, μουσική και χορό!
«Chappie» του Νιλ Μπλομκαμπ: Αστυνομικοί-ρομπότ έχουν αναλάβει την τήρηση της τάξης. Ένα από αυτά, ο Chappie, απάγεται και επιστρέφει, αφού έχει προγραμματιστεί από κάποιους να σκέφτεται ανθρώπινα και να νιώθει.O Chappie απειλεί την καθεστηκυία τάξη και πρέπει να εξοντωθεί.
Σινεφίλ