Η ανάγκη για παύση της κριτικής για αντισημιτισμό σε κάθε κριτική του Ισραήλ και η ανάγκη για έναρξη της αντι-αντισημιτικής κριτικής στην Αριστερά ως μια κρίσιμη εναλλακτική
Το Σάββατο 27 Οκτωβρίου, κατά τη διάρκεια της λειτουργίας για το Σαμπάτ στη συναγωγή «Δέντρο της Ζωής» στο Πίτσμπεργκ της Πενσυλβανίας των ΗΠΑ, ένας άνθρωπος εισέβαλε στο χώρο και σκόρπισε το θάνατο και τον τρόμο σε μια από τις μεγαλύτερες αντισημιτικές επιθέσεις της ιστορίας των ΗΠΑ. Αρκετοί τραυματίες και, δυστυχώς, έντεκα νεκροί. Ο μοναδικός ύποπτος, ο 46χρονος Ρόμπερτ Μπάουερς, συνελήφθη και του αποδόθηκαν 29 ομοσπονδιακά και 36 κρατικά αδικήματα.
Το περιστατικό μάς αναγκάζει να εξετάσουμε ξανά τον αντισημιτισμό, τις πολλαπλές μορφές του και τις αντίστοιχες μορφές αντίστασης που πρέπει να σχηματιστούν. Το συγκεκριμένο έγκλημα μίσους ήρθε ταυτοχρόνως ως κεραυνός εν αιθρία για την αμερικανική κοινωνία, αλλά και ως κορύφωση της ξαφνικής ανόδου του αντισημιτισμού στις ΗΠΑ, έτσι όπως έχει μετρηθεί από διάφορα ανεξάρτητα ινστιτούτα. Σύμφωνα με τη μελέτη του Πανεπιστημίου Κολούμπια, πριν την επίθεση υπήρχε έντονη αντισημιτική «κινητικότητα» στα social media, ειδικά στα Twitter και Instagram. Στα κοινωνικά δίκτυα είχε επενδύσει αρχικά και ο ίδιος ο Μπάουερς και συγκεκριμένα το Gab, το οποίο όπως και το 4chan, με έναν τρόπο ήταν έτοιμο να τον υποδεχτεί έχοντας επιτρέψει να χτιστεί ένας ιστός ακροδεξιών διασυνδέσεων, σχέσεων και ρητορικών με έμφαση στη σύγχρονη συνωμοσιολογία.
Το αδόκητο της επίθεσης εξηγείται από το γεγονός ότι η εβραϊκή κοινότητα στις ΗΠΑ είχε καταφέρει μέσα στα χρόνια να μειώσει σε πολύ σημαντικό και αξιοπρόσεκτο βαθμό αυτό που θα αποκαλούσαμε Δομικό Αντισημιτισμό, δηλαδή αυτόν που οργανώνεται από τα πάνω, από το κράτος, το σύνολο της πολιτείας και τους θεσμούς της. Προφανώς, αυτό είχε αντίκτυπο και στην κοινωνία, τουλάχιστον σε αυτό το κομμάτι που εμφορείται από τις ιδέες του διαφωτισμού, της αριστεράς, του φιλελευθερισμού, αλλά και ευρύτερα του κοσμικού ανθρωπισμού. Σε καμία περίπτωση οι κατακτήσεις της κοινότητας και η συνθήκη ζωής δεν θύμιζε μέχρι τώρα την ευρωπαϊκή εικόνα, όπου ο Εβραίος δεν σταμάτησε σχεδόν ποτέ να αντιμετωπίζεται ως Άλλος. Στις ΗΠΑ ένιωθαν ασφάλεια. Όλες οι αιματηρές επιθέσεις και οι κοινωνικοί συντηρητισμοί των τελευταίων ετών, ειδικά μετά την 11/9, είχαν στόχο τους μουσουλμάνους, τον αραβικό πληθυσμό, την ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, τους αφροαμερικανούς και τις γυναίκες.
Η ακροδεξιά εξάπλωσηΩστόσο, η άνοδος του Τραμπ στην εξουσία, δεν αποτέλεσε έμπνευση μόνο για την ευρωπαϊκή ακροδεξιά. Και ο ίδιος ο Τραμπ εμπνέεται από εκείνη. Μέσα σε πολύ λίγο καιρό, το alt-right φαινόμενο βρίσκει το ποπ και χίπστερ ιδανικό της στο αμερικανικό μάρκετινγκ. Το ακροδεξιό περιοδικό Breitbart του πρώην δεξιού χεριού του Τραμπ, Στιβ Μπάνον, έδειξε τον δρόμο (ο ίδιος ο Μπάνον ήταν σε συνομιλία με κάθε ακροδεξιό μόρφωμα της Δύσης) και παρήγαγε γκροτέσκες επιδραστικές μορφές, όπως ο Μίλο Γιαννόπουλος. Οι ακροδεξιοί ξεκίνησαν στοχεύοντας πρώτα στα πανεπιστήμια και τις ανθρωπιστικές σπουδές για να νικήσουν την «ιδεολογική ηγεμονία» της Αριστεράς, έπειτα η μία πορεία μετά την άλλη. Με αγκυλωτούς σταυρούς. Τίποτα το εναλλακτικό σε αυτό. Ίσως τίποτα σε αυτά τα σχήματα να μην είναι εναλλακτικό. Παραδοσιακή ναζιστική στρατηγική η οικειοποίηση συμβόλων και η στρέβλωσή τους. Και έτσι φτάνουμε στην εναλλακτική ιστορία, στην παρα-παλαιοντολογία και τους πρωτανθρώπους που έφτασαν και στη χώρα μας, στην εναλλακτική ανθρωπολογία, στους ιπτάμενους δίσκους που κατασκεύαζε ο Χίτλερ, στην οικειοποίηση αριστερού απελευθερωτικού λόγου που δήθεν ενδιαφέρεται για την εργατική και μεσαία και προς τα κάτω τάξη, όλα όσα κατακλύζουν τα συνωμοσιολογικά fora και ρητορική. Ακόμα και ο θεσμικός σιωνισμός των ΗΠΑ δεν κατάφερε να προστατέψει αυτούς τους ανθρώπους. Ένας σιωνισμός που καταδεικνύεται συνεχώς πόσο κίβδηλος είναι σε ό,τι αφορά το πολιτισμικό εβραϊκό περιεχόμενο και σχεσιακότητες. Ένας οριενταλιστικός σιωνισμός.
Ο ρόλος της ΑριστεράςΔύο παράλληλες κινήσεις συμβαίνουν και οι δύο σε λάθος κατευθύνσεις. Από τη μία, η Αριστερά, δεν ξεκινά μια αφοσιωμένη και οργανωμένη αντι-αντισημιτική κριτική, σε συγχρονία με την κριτική που ασκεί στις αποικιοκρατικές μεθόδους του κράτους του Ισραήλ και στην ακροδεξιά παρούσα κυβέρνησή του. Και από την άλλη, οι φιλελεύθεροι που συχνά υπερασπίζονται (ορθά) τα δικαιώματα των εβραϊκών κοινοτήτων, δεν ασκούν την αντι-αντισημιτική κριτική τους στη δεξιά, αλλά στους ίδιους τους εβραίους ακαδημαϊκούς των σύγχρονων προοδευτικών θεωριών και αντίστοιχων κινημάτων, με στόχο να πλήξουν την Αριστερά, που ασφαλώς έχει κι αυτή συμμετοχή σε αντισημιτικά συναισθήματα. Εν τούτοις αυτά τα αισθήματα δεν έχουν την αρχιτεκτονική δομουσών δομών. Ο απόλυτος, άμεσος κίνδυνος εξαφάνισης του Άλλου και δη του «διαχρονικού» Άλλου, του Εβραίου, έρχεται σταθερά, δομικά από τη δεξιά, την εναλλακτική δεξιά, την ακροδεξιά. Ενώ η Αριστερά είναι πάντα αναστοχαστική και δείχνει να μαθαίνει από τη φιλελεύθερη παράδοση, αλλά και τα σύγχρονα διαθεματικά κινήματα, ο φιλελευθερισμός επιλέγει να ψάχνει τους απόλυτους εχθρούς στην κοινωνική θεωρία, στον κοινωνικό κουνστρουκτιβισμό, στο Εργατικό Κόμμα της Μ. Βρετανίας (η μονοεπίπεδη στοχοποίηση του Τζέρεμι Κόρμπυν από τον Guardian ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων στην ακαδημία), εκεί ακριβώς που τους αναζητεί και η ακροδεξιά.
Ο 46χρονος Μπάουερς σκότωσε γιατί πιστεύει πως οι Εβραίοι διεισδύουν στην χ, ψ κοινωνία, εκμεταλλευόμενοι ελευθερίες για να καταστρέψουν τον χριστιανισμό και το δυτικό πολιτισμό. Δεν χρειάζεται να καταφύγουμε ούτε στις σύνθετες κατηγορίες αντισημιτισμού του Αντόρνο, ούτε να δεχτούμε εναλλακτικότητες. Τα ίδια πίστευε ο Καρλ Σμιτ για τον Σπινόζα, τα ίδια πίστευε ο Χάιντεγκερ για τη νεωτερικότητα ως προϊόν του εβραϊσμού. Ο ατόφιος πυρήνας του ναζισμού είναι ακόμα εν ισχύ, και στις ΗΠΑ, και η ακροδεξιά σε όλη τη Δύση, συνασπίζεται. Αφού αυτό είναι που συμβαίνει πρέπει, τώρα, η Αριστερά να ανακτήσει την αντι-αντισημιτική κριτική και να τη θέσει σε λειτουργία με τα κριτικά νυστέρια που απαιτούνται. Η θανατική ποινή που έχει προταθεί για τον Μπάουερς απλά παράγει νέο έγκλημα. Χρειαζόμαστε μια άλλη κριτική και μια άλλη πράξη.
Υ.Γ.: Και στην Ελλάδα, η Αριστερά εν γένει, όφειλε να κατέβει στους δρόμους για το αντισημιτικό έγκλημα στο Πίτσμπεργκ όπως κατέβηκε για τον Μπολσονάρου. Εδώ, που οι Εβραίοι αγωνίστηκαν στην αντίσταση στις τάξεις του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ. Εδώ, που στα Τρίκαλα, εν όψη των εκδηλώσεων της εβραϊκής κοινότητας για τη διεθνή μνήμη του Ολοκαυτώματος, νεοναζιστές βεβηλώνουν εβραϊκά νεκροταφεία.
Νίκος Δασκαλόπουλος