Του Νεκτάριου Μπουγδάνη*Ενα χρόνο μετά τη Μασσαλία και το πρώτο Ευρωπαϊκό Φόρουμ των προοδευτικών δυνάμεων, ήρθε η ώρα της συνάντησης Αριστεράς, Πράσινων και Σοσιαλιστών, αυτή τη φορά στο Μπιλμπάο. Στην πιο γνωστή πόλη της χώρας των Βάσκων, στη βόρεια πλευρά της Ισπανίας, συναντιόνται τη στιγμή που διαβάζετε αυτές τις γραμμές αντιπρόσωποι από όλη την Ευρώπη.
Απέναντι στο μαύρο μέτωπο της Εναλλακτικής ΔεξιάςΗ πολιτική αυτή πρωτοβουλία για μια ευρύτερη συσπείρωση δεν έπεσε από τον ουρανό. Ήταν η κατάληξη συζητήσεων και ενεργειών, που αντιπροσωπεύουν μια ξεκάθαρα ρεαλιστική ανάγκη: Το μέτωπο των προοδευτικών δυνάμεων απέναντι στο μαύρο μέτωπο της Εναλλακτικής Δεξιάς που αναπτύσσεται και συσπειρώνεται. Μια νέα άκρα Δεξιά, που δεν είναι ακριβώς η ακροδεξιά που γνωρίσαμε τις προηγούμενες δεκαετίες και άρα χρειάζονται νέα όπλα που θα προστεθούν στα ήδη γνωρίζοντα της αντιμετώπισης των φαιών φαινομένων.
Τι σημαίνει η προοδευτική συμμαχίαΗ ανάγκη αυτής της ευρύτερης συσπείρωσης λοιπόν, προκύπτει από τη συγκυρία, αλλά δεν έρχεται από μόνη της. Ο ΣΥΡΙΖΑ έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτή την προσπάθεια. Μέσα από την οργανωμένη δράση του στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, δούλεψε με τα συντροφικά του κόμματα στην Ευρώπη, πάνω σε αυτή την προοπτική. Ταυτόχρονα μετέφερε οργανωμένα αυτή την ανάγκη σε όμορους χώρους στις άλλες δύο προοδευτικές παρατάξεις της Ευρώπης, τους Πράσινους και τους Σοσιαλιστές/Σοσιαλδημοκράτες. Σε αυτούς τους δύο πολιτικούς χώρους αναπτύσσονται τα τελευταία χρόνια δυνάμεις και απόψεις που τείνουν να συγκλίνουν με τις δικές μας. Ήδη, υπήρχε με τους Πράσινους μία συνεργασία πάνω σε βασικά ζητήματα που απασχολούσαν και απασχολούν την Ευρώπη. Πριν την ενδυνάμωση των δυνάμεων της Εναλλακτικής Δεξιάς, Αριστερά και Πράσινοι έδιναν μαζί τη μάχη σε πολλές περιπτώσεις. Οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές αλλά και τα περιβαλλοντικά ζητήματα μας έδωσαν ένα πεδίο συνεργασίας και κοινής συμπόρευσης.
Στους Σοσιαλιστές/Σοσιαλδημοκράτες οι αντιφάσεις είναι μεγάλες. Σχηματίζονται δύο, θα λέγαμε, παρατάξεις στο εσωτερικό τους. Μία που αντιλαμβάνεται τη σημασία της κοινής συμπόρευσης και μία άλλη που δεν εννοεί να καταλάβει –ή δεν θέλει να καταλάβει- ότι οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές από την πλευρά σοσιαλιστικών κυβερνήσεων τα τελευταία 20 χρόνια, βύθισαν την παράταξη σε έναν φαύλο κύκλο πολιτικών αντιφάσεων και εσωστρέφειας και τελικά σε αυτό που διεθνώς ονομάστηκε «πασοκοποίηση». Στην πράξη, παρατηρούμε τα σοσιαλιστικά κόμματα Ισπανίας και Πορτογαλίας να βρίσκονται στην κυβέρνηση και να ενεργούν στη βάση μιας φιλολαϊκής πολιτικής, με οδηγό την αντίληψη μιας μη νεοφιλελεύθερης και αντιδραστικής/ρατσιστικής Ευρώπης. Τις κυβερνήσεις αυτές της κεντροαριστεράς τις στηρίζει σε Ισπανία και Πορτογαλία η Αριστερά και οι Πράσινοι. Βλέπουμε λοιπόν στην πράξη, τι σημαίνει η προοδευτική συμμαχία. Δυστυχώς, στην Ελλάδα το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ επιμένει στη βάση μιας φτηνής αντί-ΣΥΡΙΖΑ πολιτικής, προσδοκώντας σε πρόσκαιρα οφέλη, τα οποία βέβαια με αυτή την πολιτική δεν πρόκειται να λάβει. Το αντίθετο, η «πασοκοποίηση» του ΠΑΣΟΚ θα γίνει ακόμα πιο βαθιά.
Γιατί τώρα;Σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο στην Ευρώπη, η προσπάθεια συμμαχίας έλαβε και οργανωμένη μορφή αρχικά με τη συγκρότηση του Progressive Caucus στο Ευρωκοινοβούλιο. Βουλευτές και βουλεύτριες από τις τρεις προοδευτικές πολιτικές οικογένειες, σχημάτισαν μια αξιοπρόσεκτη ομάδα εργασίας, στο πλαίσιο των εργασιών της Ευρωβουλής. Αυτό έδωσε το έναυσμα και την ευκαιρία να επικοινωνήσουμε μεταξύ μας πιο οργανωμένα και με περισσότερη εμπιστοσύνη. Έτσι, δημιουργήθηκε και η πίεση σε πολλά σοσιαλιστικά κόμματα και πολιτικούς ότι η πορεία των τελευταίων ετών δεν μπορεί να συνεχιστεί. Η ενδυνάμωση της Εναλλ��κτικής Άκρας Δεξιάς έδωσε το σύνθημα σε περισσότερους/ες. Μιας Εναλλακτικής Δεξιάς που δεν είναι κρατικιστική, όπως η φασιστική Δεξιά του παρελθόντος, αλλά αντιθέτως, εξόχως νεοφιλελεύθερη. Πολλά από τα στελέχη της υπάγονται ή προέρχονται από τις μεγάλες εταιρείες του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Ένας παραπάνω λόγος να δούμε την ανάγκη συμπόρευσης των προοδευτικών δυνάμεων. Η εκλογή Μπολσονάρου στη Βραζιλία ως Προέδρου είναι η καμπάνα που χτυπάει. Συμμαχία εχθές, το αύριο μπορεί να είναι αργά.
Η ατζένταΈτσι λοιπόν, βρισκόμαστε στο Μπιλμπάο, μέλη μιας μεγάλης αντιπροσωπείας του ΣΥΡΙΖΑ, όπου επικεφαλής είναι ο νέος Γραμματέας της Κεντρικής του Επιτροπής Πάνος Σκουρλέτης. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι στην πρωτοπορία του εγχειρήματος και οι ευρωπαϊκές προοδευτικές πολιτικές δυνάμεις περιμένουν από εμάς να πρωταγωνιστήσουμε στις ιδέες και τη δράση. Συζητάμε για την κοινή συμπόρευση και πώς αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί –και σε ποιο βαθμό. Συζητάμε για μια νέα Ευρώπη σε έναν νέο κόσμο που αλλάζει. Η μετανάστευση, τα ζητήματα πολέμου και ειρήνης, το διεθνές εμπόριο που μπαίνει σε νέα βάση μετά το «η Αμερική πρώτα» της Διοίκησης Τραμπ. Ανταλλάσσουμε απόψεις για το τι σημαίνει ισότητα όλων των ανθρώπων στον 21ο αιώνα, αλλά και για ένα νέο οικονομικό μοντέλο που επιβάλλεται να αντικαταστήσει το παλιό και παρωχημένο. Το περιβάλλον μπαίνει επιτακτικά στην ατζέντα μας. Η κλιματική αλλαγή δεν μπορεί να περιμένει πότε θα τα βρούμε. Είναι προτεραιότητα επιβίωσης.
Όλα τα παραπάνω δεν συμβαίνουν σε έναν δρόμο στρωμένο με ροδοπέταλα. Όχι μόνο λόγω των αντικειμενικών συνθηκών, αλλά και των υποκειμενικών. Οι δυσκολίες συμπόρευσης είναι παρούσες. Δεν αντιλαμβάνονται όλες οι πολιτικές δυνάμεις που συμμετέχουμε σε αυτό το εγχείρημα τα προβλήματα με τον ίδιο τρόπο. Επίσης, δεν έχουμε στην ατζέντα μας ταυτόσημες ιδέες για το πώς θα συγκλίνουμε. Όμως, από την άλλη πλευρά, αυτή η προσπάθεια είναι ένα μεγάλο βήμα και είναι καταδικασμένη να πετύχει.
*Ο Ν. Μπουγδάνης είναι υποψήφιος διδάκτορας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και συντονιστής του τμήματος Διεθνών Σχέσεων και Εξωτερικής Πολιτικής ΣΥΡΙΖΑ.