H απόφαση του ευρωπαϊκού δικαστηρίου ανθρωπίνων δικαιωμάτων την περασμένη Τρίτη ήταν σαφής και ξεκάθαρη. Ο Σελαχατίν Ντεμιρτάς, εκ των ηγετών του φιλοκουρδικού αριστερού κόμματος της Τουρκίας (HDP), θα πρέπει να απελευθερωθεί άμεσα. Η κράτησή του από τον Νοέμβριο του 2016 με κατηγορητήριο το φλερτ με την τρομοκρατία, κρίθηκε όχι μόνο αβάσιμη νομικά, αλλά και επιζήμια για τον κούρδο πολιτικό, ο οποίος παρακολούθησε δύο σημαντικές πολιτικές διαδικασίες (δημοψήφισμα του 2017 και εκλογές του 2018) από το κελί του στη φυλακή.
Η αντίδραση του τουρκικού καθεστώτος, του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δηλαδή, ήταν μάλλον αναμενόμενη. Αρχικά, ο τούρκος πρόεδρος τόνισε ότι η δικαστική απόφαση δεν δεσμεύει την Τουρκία και εν συνεχεία έσπευσε να κατηγορήσει τους ευρωπαίους ότι με τέτοιου είδους αποφάσεις εκτρέφουν την τρομοκρατία η οποία μπορεί να στραφεί και εναντίον τους. Καμία έκπληξη! Το κράτος που έχει στήσει ο σουλτάνος απέχει παρασάγγας από το να χαρακτηριστεί κράτος δικαίου. Σχεδόν αυταπόδεικτο αυτό για όποιον παρακολουθεί στοιχειωδώς τα τουρκικά δρώμενα τα τελευταία χρόνια. Πηγές από το περιβάλλον του Ντεμιρτάς πάντως, στις οποίες προσέτρεξε η «Εποχή» αμέσως μετά την έκδοση της απόφασης των 78 σελίδων αναφέρουν ότι οι λεονταρισμοί του Ερντογάν δεν έχουν μεγάλη σχέση με την πραγματικότητα.
Στην απόφαση γίνεται λόγος (και όχι μία φορά) σε δύο άρθρα της Σύμβασης για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών που υπογράφηκε το μακρινό 1950 από τις χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης ,του οποίου η Τουρκία παραμένει μέλος από τις 13 Απριλίου του 1950. Το άρθρο 18 της εν λόγω σύμβασης αναφέρει ότι κάθε περιορισμός δικαιωμάτων προκύπτει μόνο από τις διατάξεις της και από πουθενά αλλού. Με άλλα λόγια δικαιώματα και ελευθερίες δεν μπορούν να περιοριστούν εκτός των όρων της σύμβασης. Σημαντικότερο, όμως, είναι το άρθρο 46, το οποίο προβλέπει αφενός ότι οι εφαρμογές των όποιων αποφάσεων είναι υποχρεωτικές και αφετέρου ότι σε περίπτωση που κάποια απόφαση δεν εφαρμοστεί τότε η υπόθεση παραπέμπεται στην επιτροπή των υπουργών η οποία μπορεί να την στείλει ξανά στο δικαστήριο για να επιβληθούν κυρώσεις.
Απομακρύνεται η ΕυρώπηΤι σημαίνουν όλα αυτά στην πράξη; Ο,τι στην περίπτωση που η Τουρκία δεν εφαρμόσει άμεσα την απόφαση που προβλέπει απελευθέρωση του Ντεμιρτάς, τότε θα αποκτήσει επιπλέον προβλήματα στην ευρωπαϊκή της προοπτική που έτσι και αλλιώς έχει δυσκολέψει πολύ εσχάτως. Η απόφαση, αναντίρρητα, είναι κόλαφος, αφού κάνει σε πολλά σημεία της λόγο για καταστρατήγηση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων του κούρδου ηγέτη, αλλά και για παραβίαση της ελευθερίας της έκφρασης και της πολιτικής δράσης.
Κοντολογίς, είσοδος στην Ευρωπαϊκή Ενωση...γιοκ για την Τουρκία. Και μπορεί τώρα τον Ερντογάν να μην τον πολυαπασχολεί αυτή η εξέλιξη, ο τούρκος, όμως, πρόεδρος γνωρίζει καλά ότι παρά τους τελευταίους ... έρωτες με τον Βλάντιμιρ Πούτιν δεν μπορεί να βάλει όλη την Ευρώπη απέναντι, πόσω μάλλον όταν διάγουν πολύ άσχημα φεγγάρια και οι σχέσεις του με τις ΗΠΑ.
Συνεχίζοντας να παραβιάζει βασικά δικαιώματα ακόμα και των πολιτικών του αντιπάλων και φυλακίζοντας κατά χιλιάδες αντιφρονούντες μετά το πραξικόπημα του 2016, ο Ερντογάν απομακρύνεται ολοένα και περισσότερο από την ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Και ας κρατά στα χέρια του πάντα το δυνατό χαρτί της συμφωνίας για το προσφυγικό.
Πολιτικός ο χαρακτήρας του εγκλεισμούΟ Ντεμιρτάς και το HDP από την πλευρά τους, πολύ λογικά, έσπευσαν να ισχυριστούν ότι ο εγκλεισμός του κούρδου ηγέτη στη φυλακή του Εντιρνέ έχει καθαρά πολιτικό χαρακτήρα. Ο Ντεμιρτάς χαρακτήρισε τον εαυτό του πολιτικό κρατούμενο, σηκώνοντας πολύ τους τόνους, ίσως ανακουφισμένος και από την απόφαση, η οποία επιδίκασε αποζημίωση ακόμη και στις δύο κόρες του για τα έξοδα της μετάβασής του στη φυλακή που κρατείται ο πατέρας τους.
Σε επίπεδο κόμματος, η κεντρική επιτροπή του HDP θα συνεδριάσει την προσεχή Δευτέρα και ακολούθως θα τοποθετηθεί δημοσίως για το τι πρόκειται να πράξει από εδώ και πέρα. Ο δρόμος πάντως για τον εν λόγω πολιτικό σχηματισμό εξακολουθεί να είναι ανηφορικός, καθώς στην Τουρκία του Ερντογάν κάθε παρέκκλιση μπορεί να θεωρηθεί ύποπτη και ποινικά κολάσιμη.
Οπως έχουμε αναφέρει και σε προηγούμενο φύλλο (Κυριακή 16 Σεπτεμβρίου 2018), το καθεστώς κατάφερε να βάλει χέρι ακόμη και στην Cumhuriyet, την πιο πλουραλιστική εφημερίδα στην Τουρκία η οποία πια ελέγχεται από συντηρητικά στοιχεία. Το HDP διατήρησε τις περισσότερες από τις δυνάμεις του στις τελευταίες εκλογές και ξεπέρασε το όριο του 10%, το έκανε όμως με μεγάλο κόπο και υπό το φόβο των διώξεων.