Η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων πραγματοποίησε εκδήλωση την ημέρα που ήταν αφιερωμένη στην εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών. Μια ημέρα που φαίνεται πως δεν θα έχει την τύχη άλλων τέτοιων «παγκόσμιων ημερών», καθώς έχει συνδεθεί με το κίνημα «me too», το οποίο ενθαρρύνει σ’ όλο τον κόσμο τις γυναίκες να σπάσουν τη σιωπή, να μιλήσουν, να μετατρέψουν την ιδιωτική αποσιώπηση σε δημόσια συζήτηση. Στην εκδήλωση απηύθυνε χαιρετισμό ο υπουργός Εσωτερικών Αλ. Χαρίτσης, από τον οποίο δημοσιεύουμε τα κυριότερα αποσπάσματα.
Η βία κατά των γυναικών είναι ένα φαινόμενο τόσο παλιό όσο και οι πατριαρχικές κοινωνίες. Έγινε ωστόσο «ορατή», αναγνωρίστηκε ως κοινωνικό πρόβλημα, μόλις τις τελευταίες δεκαετίες. Όχι τυχαία προφανώς, αλλά χάρη στους αγώνες και την επιμονή των ίδιων των γυναικών και, πρωτίστως, του φεμινιστικού κινήματος.
Τα αίτια αυτής της βίας συνδέονται άμεσα με τις παγιωμένες κοινωνικές και οικονομικές δομές εξουσίας, αλλά και τις κυρίαρχες νόρμες και αντιλήψεις. Δομές που συστηματικά αναπαράγουν μια σχέση ανισότητας μεταξύ των ανδρών και των γυναικών και καθιστούν τη βία σε βάρος των δεύτερων δυνατή.
Οι αιτίες, λοιπόν, του φαινομένου είναι βαθιά ριζωμένες στην κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική πραγματικότητα και χάνονται στα βάθη της ιστορίας. Και αυτό εξηγεί εν μέρει την επιμονή και τη μεγάλη έκταση της βίας κατά των γυναικών, ακόμη και σε κοινωνίες που έχουν κάνει σημαντικά, ιστορικά βήματα στην κατεύθυνση της ισότητας των δύο φύλων. (...)
Το κοινωνικό στίγμα, οι βαθιά ριζωμένες αντιλήψεις που ρίχνουν το φταίξιμο στις κακοποιημένες γυναίκες, αλλά και ένα σύστημα απονομής δικαιοσύνης που πολλές φορές μεταθέτει την ευθύνη στα θύματα και αθωώνει τους θύτες, αποτρέπουν μεγάλο αριθμό γυναικών από το να καταγγείλουν ανοικτά τη βία και να διεκδικήσουν την τιμωρία των δραστών.
Ένα πλατύ κίνημαΚαι εδώ ακριβώς έγκειται η σημασία του κινήματος «me too». Το κίνημα αυτό, παρότι μετρά μόλις έναν χρόνο ζωής, κλονίζει την κουλτούρα της σιωπής, της ενοχής και της περιφρόνησης του λόγου των γυναικών. Φέρνει το πρόβλημα στο φως, το καθιστά από ιδιωτικό δημόσιο, βοηθώντας την κοινωνία να κατανοήσει πόσο εκτεταμένη είναι η σεξουαλική βία.
Αξίζει επίσης να σημειώσουμε εδώ ότι η κρίση των τελευταίων ετών παρόξυνε το πρόβλημα. Η πραγματικότητα αυτή αποτυπώνεται σε όλες σχεδόν τις μελέτες οι οποίες δείχνουν ισχυρή συσχέτιση ανάμεσα στη λιτότητα και τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές και τη χειροτέρευση της θέσης των γυναικών. Να το πω πιο απλά: η λιτότητα βλάπτει σοβαρά τα δικαιώματα (και) των γυναικών.
Για αυτό λοιπόν εμείς σήμερα συνδέουμε άμεσα την έξοδο της χώρας από τα μνημόνια και την ασφυκτική λιτότητα με μια σειρά θεσμικές και νομοθετικές πρωτοβουλίες για την εξάλειψη των διακρίσεων και της βίας κατά των γυναικών.
· Ήδη από τον Απρίλη του 2018 έχει κατοχυρωθεί από τη Βουλή η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας.
· Ακόμη πιο σημαντικό είναι το νομοσχέδιο για την προώθηση της ουσιαστικής ισότητας των φύλων και την καταπολέμηση της έμφυλης βίας που φέρνουμε στη Βουλή προς ψήφιση τις επόμενες μέρες, μετά φυσικά, από πρόταση της Γενικής Γραμματείας Ισότητας.
· Στο σχέδιο νόμου περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων ρυθμίσεις που ενισχύουν την εκπροσώπηση των γυναικών στη Βουλή και στα όργανα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
· Ακόμη, εντάσσεται η διάσταση του φύλου στη σύνταξη των δημοσίων εγγράφων αλλά και σε όλες τις φάσεις σχεδιασμού, εφαρμογής και αξιολόγησης των δημόσιων πολιτικών για την κοινωνική αλληλεγγύη.
* Το νομοσχέδιο μεριμνά, επίσης, για την ουσιαστική κατοχύρωση της ισότητας των φύλων και στην απασχόληση, ορίζοντας ότι οι εργοδότες είναι υποχρεωμένοι να φροντίζουν για την εξάλειψη παραγόντων που ευνοούν τις διακρίσεις λόγω φύλου στο εργασιακό περιβάλλον.
Περιλαμβάνει, επιπλέον, μέτρα για την προώθηση της ισότητας των φύλων στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, στη διαφήμιση και στις αρμοδιότητες του ΕΣΡ.
Πιο κρίσιμες ωστόσο για το θέμα που μας απασχολεί σήμερά είναι οι ρυθμίσεις για τη λειτουργία ενός ολοκληρωμένου δικτύου τοπικών δομών με στόχο την πρόληψη και την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών.
Ξενώνες φιλοξενίας γυναικώνΣυγκεκριμένα, προβλέπεται η λειτουργία Συμβουλευτικών Κέντρων Γυναικών σε όλη τη χώρα, στελεχωμένων με εξειδικεύμενο προσωπικό. Τα κέντρα, υπό την ευθύνη του ΥΠΕΣ και των Δήμων, παρέχουν βοήθεια σε γυναίκες-θύματα καθώς και εξειδικευμένη ψυχοκοινωνική και νομική υποστήριξη.
Προβλέπεται ακόμη η λειτουργία Ξενώνων φιλοξενίας γυναικών- θυμάτων έμφυλης βίας που θα εξασφαλίζουν ασφαλή διαμονή στις ίδιες και στα ανήλικα παιδιά τους.
Τέλος, λειτουργεί ήδη η 24ωρη πανελλαδική τηλεφωνική γραμμή SOS: 15900, με την οποία οι γυναίκες θύματα βίας ή τρίτα πρόσωπα μπορούν να επικοινωνήσουν άμεσα µε ένα φορέα αντιμετώπισης της έµφυλης βίας.
Είναι προφανές ότι κατεστημένες αντιλήψεις και δομές δεν αλλάζουν εύκολα. Όλα τα παραπάνω όμως ενισχύουν σημαντικά το θεσμικό πλαίσιο για την καταπολέμηση της έμφυλης βίας στη χώρα μας.