Εν αναμονή της απόφασης του ΣτΕ
Το ιστορικό της μακρόχρονης προσπάθειας – Τα επιχειρήματα της Περιφέρειας Αττικής Του Νίκου ΚαϊμάκηΗ «Εποχή» (2/12/2018), επιχείρησε να παρουσιάσει το πρόβλημα που αφορά στο ιστορικό και τη σισύφεια πορεία της διευθέτησης του ρέματος της Πικροδάφνης. Το ρέμα της Πικροδάφνης, ως γνωστόν, αποτελεί το τελευταίο ρέμα των νοτίων προαστίων της Αθήνας και είναι ένα από τα λίγα της Αττικής που μπορεί να διασωθεί, αφού έχει παραμείνει στη φυσική του μορφή στο μεγαλύτερο μέρος του. Πηγάζει από τον Υμηττό και διασχίζει όλη τη Νότια Αθήνα. Διέρχεται από τους δήμους Βύρωνα, Ηλιούπολης, Άγιο Δημήτριο, Παλαιό Φάληρο και εκβάλλει στη θάλασσα εντός των ορίων του Δήμου Αλίμου (ακτή Έδεμ).
Σχέδιο μετατροπής σε οχετόΗ Περιφέρεια Αττικής επιμένει, παρά τις έντονες διαμαρτυρίες και προσφυγές κατοίκων των παραπάνω περιοχών επιστημόνων και οικολογικών οργανώσεων, στην υλοποίηση των σχεδίων της για τη μετατροπή του αναγνωρισμένου οικοσυστήματος της Πικροδάφνης σε ανοιχτό οχετό αποχέτευσης ομβρίων υδάτων και λυμάτων, αντικαθιστώντας τις όχθες του ρέματος με τοίχους από συρματοκιβώτια ή σκυρόδεμα και καταστρέφοντας σημαντικό μέρος της βλάστησης και της πανίδας του οικοσυστήματος. Στην περιοχή του ρέματος θα κοπούν πάνω από 700 δένδρα από τα περίπου χίλια που υπάρχουν.
Για την προώθηση του έργου η Περιφέρεια χρησιμοποίησε το νόμο 4258/2014 του κ Σαμαρά, τον οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ είχε καταψηφίσει στη βουλή και προχώρησε στη μελέτη διευθέτησης του ρέματος, παρά την πάγια νομολογία του ΣτΕ, που προκειμένου να γίνει διευθέτηση του ρέματος, απαιτεί να γίνει πρώτα οριοθέτησή του στη φυσική του κοίτη και αν αυτή δεν επαρκεί για αντιπλημμυρικούς λόγους, τότε επιτρέπει τα έργα διευθέτησης. Η Περιφέρεια αγνόησε τις επιχωματώσεις και τα μπαζώματα που έχουν δημιουργηθεί και αποτεθεί όλα τα χρόνια που καθυστερεί η διαμόρφωση του ρέματος, τις παράνομες ιδιωτικές και δημόσιες παρεμβάσεις και κτίσματα αμφισβητούμενης νομιμότητας, τα λάθος χωροθετημένα και κακότεχνα τεχνικά έργα. Σε αυτά προστέθηκαν και έργα νέων αγωγών ομβρίων που ξεκίνησαν από το δήμο Ηλιούπολης και μεταφέρονται στο ρέμα Πικροδάφνης και δεν καταλήγουν στο φυσικό τους αποδέκτη, που είναι το ρέμα Τραχώνων. Κατ’ αυτόν τον τρόπο αυξάνονται οι πιθανότητες πλημμυρικών φαινομένων στα τελευταία χίλια μέτρα του ρέματος στον Άγιο Δημήτριο, στο Παλαιό Φάληρο και στον Άλιμο και δικαιολογούν κατά κάποιον τρόπο, στην όψιμη σπουδή της Περιφέρειας για αντιπλημμυρική προστασία των περιοχών του ρέματος.
Οι πρόσφατες εξελίξειςΌπως σημείωνε ο δημοσιογράφος της «Εποχής» Π. Κοντές (2/12/2018), «το ρέμα της Πικροδάφνης απασχόλησε την Τετάρτη 05/12/2018 για μια ακόμη φορά το ΣτΕ». Εκεί συζητήθηκε η τύχη του ρέματος σχετικά με τη διευθέτησή του. Η απόφαση που θα εκδώσει το ΣτΕ θα είναι σημαντική, διότι εκδικάζει την προσφυγή πολιτών και κατοίκων της περιοχής του ρέματος, εναντίον της μελέτης διευθέτησης του ρέματος από την Περιφέρεια της Αττικής, η οποία προηγείται της οριοθέτησης της φυσικής ροής του ρέματος, ενώ κατά την κρίση ειδικών περιλαμβάνει σημαντικά λάθη στο σχεδιασμό των έργων της πρωθύστερης διευθέτησης του, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Κ Λουπασάκης αναπληρωτής καθηγητής του ΕΜΠ σε πρόσφατη μελέτη του που παρουσίασε η «Εποχή».
Η αναμενόμενη απόφαση του ΣτΕ αποτελεί συνέχεια προηγουμένης απόφασης, που εκδικάστηκε τον Μάϊο του 2017, στην οποία το ΣτΕ είχε ζητήσει, προκειμένου να συζητήσει την προσφυγή, σχέδιο προεδρικού διατάγματος οριοθέτησης του ρέματος της Πικροδάφνης, προκειμένου να αποφασίσει για την τύχη της μελέτης διευθέτησης του ρέματος. Η οριοθέτηση του ρέματος ως γνωστόν καθορίζει, διαχωρίζει και αποτυπώνει το ζωτικό χώρο του, αφού προηγουμένως λάβει υπόψη τον οικοσυστημικό και υδρογεωλογικό χαρακτήρα του, που προηγείται της διευθέτησης του ρέματος, η οποία οφείλει να σέβεται τη φυσική μορφή και ροή του και ενδεχομένως να παρεμβαίνει στη διευθέτηση της κοίτης του για να αποτρέπονται πλημμυρικά φαινόμενα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Αποκεντρωμένη Διοίκηση δεν κατάφερε εντός της χρονικής προθεσμίας που έθεσε το ΣτΕ με την απόφαση του Μαΐου του 2017 να προωθήσει την έκδοση του απαραίτητου προεδρικού διατάγματος διευθέτησης του ρέματος προκαλώντας έτσι δυσκολία στο ΣτΕ να αποφασίσει με αιωρούμενη μέχρι σήμερα οριοθέτηση της φυσικής ροής του για τη μετέπειτα διευθέτηση του ρέματος.
Οι διαχρονικές απόψεις της ΠεριφέρειαςΑπό την άλλη πλευρά η Περιφέρεια Αττικής, υπερασπίζεται τη μελέτη της στη βάση της υποχρέωσής της να αντιμετωπίσει μόνο τον πλημμυρικό κίνδυνο, όπως άλλωστε γίνονταν μέχρι σήμερα. Τα αρμόδια στελέχη της Περιφέρειας (Α Σαπουνά αντιπεριφερειάρχης Έργων και Υποδομών) επισημαίνουν ότι «το ρέμα έχει αλλοιωθεί εδώ και πολλές δεκαετίες, με την παρουσία πολλών κτισμάτων ιδιωτικής και δημόσιας χρήσης, για την έγκριση των οποίων όμως δεν έχει αρμοδιότητα η Περιφέρεια, και τονίζουν ακόμη ότι η περιφέρεια υποχρεούται να παρέμβει δια την αντιπλημμυρική προστασίας εντός μιας συγκεκριμένης συνθήκης που περιλαμβάνει την ανελαστική, πυκνή, οικιστική ανάπτυξη γύρω από τα ρέματα για την οποία δεν είναι υπεύθυνη, ενώ επιμένει ότι, ο μελετητής έρχεται στις συνθήκες αυτές και με αυτούς τους περιορισμούς να προτείνει “λύσεις” με μία πάρα πολύ ήπια μελέτη».
Δηλαδή οι αρμόδιοι της Περιφέρειας ισχυρίζονται στην ουσία, ότι δεν μπορούν, αφού δεν είναι αρμόδιοι να διαχειριστούν της παρανομίες και τις καταπατήσεις που έχουν προκληθεί στο παρελθόν στη κοίτη του ρέματος, τόσο από ιδιώτες όσο και από τους δήμους Παλαιού Φαλήρου και Αλίμου. Στο όνομα επομένως της αντιπλημμυρικής προστασίας, κάνουν ότι μπορούν με μια μελέτη εκ των ενόντων, λόγω απαγορευτικών δεσμεύσεων των παράνομων έργων του παρελθόντος που στενεύουν το χώρο του ρέματος, η οποία μελέτη είναι εκ των πραγμάτων γεμάτη λάθη και ατέλειες και καταστρέφει ως ένα βαθμό το ρέμα της Πικροδάφνης ως οικοσύστημα, μετατρέποντας το στην ουσία «σε ανοιχτό οχετό εγκιβωτισμένο στις τρείς πλευρές του», όπως ισχυρίζεται το Δίκτυο για τη διάσωση του ρέματος που είχε προσφύγει στο ΣτΕ.
Εις επίρρωση των παραπάνω ο αντιπεριφερειάρχης Νοτίου Τομέα Χρήστος Καπάταης, με αφορμή μια αναγκαία διευθέτηση σε διαβρωμένο σημείο του ρέματος (στη συμβολή των οδών Θέμιδος και Πικροδάφνης), ισχυρίστηκε δημόσια ότι «το ρέμα της Πικροδάφνης διαπερνά πυκνοκατοικημένους δήμους και, ουσιαστικά, έχει καταστεί αστικό. Αυτό σημαίνει ότι «η ανθρωπογενής παρέμβαση πολλών δεκαετιών μας υποχρεώνει-όπου επιβάλλεται- σε ήπιες παρεμβάσεις προκειμένου από τη μία να διασφαλίσουμε την ύπαρξη του ρέματος και από την άλλη την ασφάλεια των συμπολιτών μας στην περιοχή». Και παρακάτω σημειώνει επίσης: «Μιλούν για δήθεν τσιμεντοποίηση του ρέματος, χρησιμοποιούν φανταστικούς αριθμούς σε σχέση με το μήκος της αποκατάστασης και εσκεμμένα δημιουργούν σύγχυση της συγκεκριμένης αποκατάστασης με τη συνολική μελέτη οριοθέτησης του ρέματος, η οποία βρίσκεται στο ΣτΕ.
Δηλαδή τα στελέχη της περιφέρειας είναι πεισμένα ότι επιτελούν έργο υψίστης σοβαρότητας ώστε να τακτοποιήσουν όπως όπως, τη διευθέτηση του ρέματος, παρακάμπτοντας τις καταπατήσεις ιδιωτών και δήμων και τις παράνομες παρεμβάσεις τους στην κοίτη του ρέματος, με μία αμφισβητούμενη μελέτη που προσβλήθηκε στο ΣτΕ, η οποία κρίνει μεν το ρέμα επικίνδυνο για πλημμυρισμό προτείνει δε τη μετατροπή του σε ανοιχτό οχετό σε βάρος του τελευταίου οικοσυστήματος-πνεύμονα των νότιων προαστίων. Δεν μπορώ για αυτό να διακρίνω, ως παρατηρητής, καμιά απολύτως διαφορά στον τρόπο σκέψης της σημερινής Περιφερειακής Διοίκησης Αττικής σχετικά με το ρέμα της Πικροδάφνης από την αντίστοιχη των προηγούμενων κυβερνήσεων.
ΣυμπέρασμαΕλπίζω ότι η απόφαση του ΣτΕ που ήδη εκδικάστηκε, να ακυρώσει την ανεπαρκή, λανθασμένη και αναχρονιστική μελέτη διευθέτησης του ρέματος, σε μια περίοδο όπου σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο οδηγούνται, λόγω και των ισχυρών καιρικών φαινομένων της κλιματικής αλλαγής, να ανοίγουν τα εγκιβωτισμένα ή καλυμμένα ρέματα, για να προφυλάξουν από τις καταστροφές και τις πλημμύρες τις αστικές περιοχές και να διασφαλίσουν τις ζωές των πολιτών στις ευάλωτες περιοχές. Έτσι ακριβώς άλλωστε αναγκάστηκε να κάνει και η σημερινή Διοίκηση της Περιφέρειας στη Μάνδρα Αττικής όταν θρηνήσαμε θύματα προσφάτως.
Για αυτό είναι απορίας άξιο, γιατί στο τελευταίο ανοικτό ρέμα της Νότιας Αθήνας, να προκύπτουν δήθεν τεχνικές επιφυλάξεις ή αποδοχή άνευ όρων των παράνομων ανθρωπογενών παρεμβάσεων, οι οποίες είτε παρακάμπτονται είτε νομιμοποιούνται στη μελέτη της Περιφέρειας Αττικής. Στις συνθήκες αυτές της διευθέτησης της ασφαλούς ροής των υδάτων ενός υπαρκτού και επωφελούς οικοσυστήματος, δεν πρέπει να προβάλλονται περιορισμοί και εμβαλωματικές λύσεις, αδιαφορώντας για τα οικολογικά προβλήματα, τις καταπατήσεις, τις άναρχες δομήσεις και τις παρανομίες του παρελθόντος, που σε τελευταία ανάλυση μπορούν να αποζημιωθούν με βάσει κοινωνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά κριτήρια.
•